Imiennik: Filip

Pochodzenia greckiego, od słowa filihippos (kochający konie lub znawca koni). Imię to nosił Filip Macedoński, ojciec Aleksandra Wielkiego. W Polsce, szczególnie w średniowieczu, popularne jako jedno z imion apostolskich. Ostatnio ponownie stało się modne. ZDROBNIENIA: Filek, Filipek. INNE FORMY: Filipko, Filusz, Pilip, Pylyp. OBCE FORMY: Filip (ogólnie przyj. forma), Philip (ang.), Philipp, Philippus (niem.), Philippe (fr.), Felipe (hiszp.), Filippo, Filippino (wł.), Pilypas, Pylipas, Filypas (litew.), Vilppu, Filippu (fiń.), Fülöp (węg.). Forma żeńska: Filipa, Filipina.
NAZWISKA:
Billip, Chfilip, Filepowicz, Filip, Filipak, Filipcewicz, Filipczak, Filipczuk, Filipczyk, Filipczyński, Filipecki, Filipek, Filipiak, Filipiecki, Filipiński, Filipiuk, Filipkiewicz, Filipkowicz, Filipkowski, Filipow, Filipowicz, Filipowiec, Filipowski, Filipp, Filipski, Fiłypczuk, Hilip, Lipiński, Lipkowski, Lipski, Philip, Philipiak, Philipowski, Pilip, Pilipak, Pilipcew, Pilipcewicz, Pilipienko, Pilipiński, Pilipkiewicz, Pilipowicz, Pilipowski, Pilipski, Pyłyp, Pyłypoński, Pyłypowicz.
PATRON:
Znanych jest ok. 30 świętych o tym imieniu.Filip Diakon (I w.), wg Dziejów Apostolskich jeden z 7 diakonów w Jerozolimie, nazywany też Ewangelistą. Działał w Samarii, Aszdodzie i Cezarei Palestyńskiej, nawrócił Szymona Maga i dworzanina królowej etiopskiej. (Wspomnienie 11 października).Św. Filip Apostoł lub Filip z Betsaidy (I w.). Wspomniany w Ewangelii Jana jako pośrednik między Jezusem a poganami. Ukamienowany i ukrzyżowany we Frygii za panowania Dioklecjana. Patron czapników. (Wspomnienie 6 maja).Św. Filip, biskup Heraklei, za czasów Dioklecjana zginął śmiercią męczeńską razem z Sewerem i Hermesem, za odmowę wydania ksiąg świętych i złożenia ofiary bogom. (Wspomnienie 22 października).Św. Filip, biskup Krety. (Wspomnienie 11 kwietnia).Św. Filip Bwenicjusz, generał zakonu serwitów (1233–85). Założył żeńską gałąź serwitów. Zasłużył się także krzewieniem pokoju na ziemi włoskiej. (Wspomnienie 23 stycznia).Św. Filip Nereusz, kaznodzieja wł. Żył w latach 1515–95. Jeden z największych reformatorów kościelnych. (Wspomnienie 26 maja).
ZNANE POSTACIE:
Filip II Macedoński, król, ojciec Aleksandra Wielkiego (382 p.n.e.–336 p.n.e.). Filippo Brunelleschi (Brunellesco), jeden z największych włosk. architektów renesans. (1377–16 IV 1446). Filip Buonaccorsi (Kallimach), założ. tzw. Akademii Rzymskiej, uciekł z Włoch do Polski (2 V 1437–31 X 1496). Filippino Lippi (Fra Filippo di Tommaso), malarz wł. (ok. 1406–9 X 1469). Filippino Lippi, syn, malarz wł. (ok. 1457–18 IV 1504). Philipp Melanchton, właśc. Philipp Schwartzerdt, reformista, współpr. M. Lutra (16 II 1497–19 IV 1560). Filip II, król Hiszpanii i Portugalii (21 V 1527–13 IX 1598). Giordano Bruno (znany jako Filippo Bruno), filozof wł. (1548–17 II 1600). Filip Cluverius, geograf gdański (1580–1622). Philippe de Champaigne, malarz fr. (26 V 1602–12 VIII 1674). Georg Philipp Telemann, kompozytor niem. (14 III 1681–25 VI 1767). Jean Philippe Rameau, kompozytor fr. (przed 25 IX 1683–12 IX 1764). Carl Philip Emanuel Bach, kompozytor niem. (8 III 1714–14 XII 1788). Filip Neriusz Golański, pol. teoretyk lit. (30 VIII 1753–26 I 1824). Philippe de Girard, twórca przem. włókienn. w Polsce (Żyrardów) (1 II 1775–26 VIII 1845). Philipp Otto Runge, malarz niem. (23 VII 1777–2 XII 1810). Filip Eberhard, pol. hipolog („Eberharda efekt”) (26 IV 1797–3 XI 1871). Filip Sulimierski, pol. geograf i wydawca (13 XI 1843–8 I 1885). Filip Fortunatow, ros. językoznawca (14 I 1848–3 X 1914). Philipp Eduard Anton Lenard, fizyk niem. (7 VI 1862–20 V 1947). Philip Warren Anderson, fizyk amer., laureat Nagrody Nobla (ur. 13 XII 1923). Philippe Noiret, fr. aktor film. (ur. 1 X 1930). Philip Milton Roth, powieściopisarz amer. (ur. 19 III 1933). John Philip Law, aktor amer. (ur. 1937). Felipe Gonzáles Márquez, polityk hiszp. (ur. 5 III 1942). Philips Holmes, aktor amer. (ur. 1942). Filip Bajon, pol. reżyser filmowy (ur. 25 VIII 1947). Phil David Charles Collins, bryt. muzyk rockowy (ur. 30 I 1951).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Apokryfy Ewangelia Filipa i Dzieje Filipa. Fylyp z Ogniem i mieczem H. Sienkiewicza (1884). Filip Gonzaga z powieści P.H. Févala Kawaler de Lagardère (1858). Filip z powieści M. Krleži Powrót Filipa Latinovicza (1932). Philip Marlowe z powieści kryminalnych i opowiadań R. Chandlera. Filip Marcenat z powieści A. Maurois Klimaty (1928). Filip Golarz z opowieści J. Brzechwy Akademia Pana Kleksa (1946).
NA EKRANIE:
Film wg powieści A. Maurois Klimaty, reż. S. Lorenzi (1961), rolę Filipa Marcenata odtwarzał Michel Piccoli. Filmy na podst. opowiadań kryminalnych R. Chandlera: rolę detektywa Philipa Marlowe’a w reż. H. Hawksa (1946) grał Humphrey Bogart, w reż. D. Dmytryka (1944) – Dick Powell, a w filmach w reż. M. Winnera (1978) i D. Richardsa (1975) – Robert Mitchum.
PRZYSLOWIA:
Lepiej było panie Filipie siedzieć sobie w Lipie.Wyrwał się, jak Filip z konopi.Śmieje się, jak Filip na jelito.Benedykt w pole z grochem, Wojciech z owsem jedzie,Marek ze lnem, a Filip tatarkę wywiedzie.
Filipa i Jakuba gdy dzień zimny będzie, nic gorszego na zboże, plenności nie będzie.
Na świętego Filipa drze się dobrze lipa.Zimny Filip, Jakub – wcześnie żyta zakup.(związane ze świętem 11 maja)
AFORYZM:
Filip zawsze przynosi do domu graty niepotrzebne nikomu.