Imiennik: Herakles

Odmiana imienia -> Herkules. ZDROBNIENIA: Heruś. INNE FORMY: Herakliusz, Herkulan, Herkules.
NAZWISKA:
Herak, Heral, Herek, Heresz, Herkow, Herkowicz, Hero, Heroń, Heroszkiewicz, Herus, Heryn, Heryński, Hierowski, Hieruszewski, Hirkiewicz, Hirkowski, Hirowicz, Hiruk, Hiryk.
MITOLOGIA:
Herakles, rzym. Herkules, heros grecki, syn Zeusa i Alkmeny, znienawidzony przez Herę. Dotknięty przez nią obłędem, zamordował swych synów z małżeństwa z Megarą. W ekspiacyjnej służbie u Eurysteusza, króla Myken, wykonał 12 słynnych prac: 1) zdusił lwa nemejskiego; 2) zabił hydrę lernejską; 3) złowił łanię kerynejską; 4) wypłoszył potworne ptaki z bagna stymfalijskiego; 5) upolował dzika erymantejskiego; 6) oczyścił stajnie Augiasza; 7) pokonał byka kreteńskiego; 8) uprowadził dzikie klacze Diomedesa; 9) zdobył cudowny pas Hipolity, królowej Amazonek; 10) uprowadził słynne woły Geryona; 11) zdobył złote jabłka z ogrodu Hesperyd; 12) wykradł Cerbera z Hadesu. Po śmierci wzięty na Olimp, gdzie otrzymał za żonę Hebe, symbol młodości towarzyszącej wiecznej sławie. Czczony w Grecji w podwójnej roli — herosa i boga.
PATRON:
Św. Herakles, biskup Aleksandrii (III w.). Stanowczo walczył przeciw herezji. (Wspomnienie 14 lipca).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Mit o Heraklesie od czasów staroż. dostarczał tematów filozofii, literaturze (Sofokles, Eurypides, Seneka Młodszy, F. Dürrenmatt, C. Zuckmayer) i muzyce (m.in. J.S. Bach, G.F. Händel, C. Saint-Saëns, opery G.B. Lully’ego, Ch.W. Glucka i in.). W sztuce przedstawiany z maczugą i lwią skórą na plecach, występował często w rzeźbie staroż. (metopy różnych świątyń: Apollo i Herakles z Wejów, Herakles Farnese) i nowoż. (J. Sansovino, A. de Vries, A. Canova, E.A. Bourdelle), w gr. i rzym. malarstwie ściennym (Pompeje) oraz malarstwie nowoż. (m.in. A. Dürer, Tintoretto, Veronese, G. Reni, P.P. Rubens, J. Jordaens, G.B. Tiepolo). Herakles ze sztuki Eurypidesa Alkestis (438 p.n.e.).