Imiennik: Kazimierz

Pochodzenia starosłowiańskiego, od słów kazi (niszczyć) i mir (pokój) Oznacza: rozkazuj, rządź dzielnie i spokojnie, nakazuj pokój lub ten, który nie daje spokoju swoim wrogom albo nakazujący pokój. Do 1572 roku, czyli do czasu kanonizacji św. Kazimierza, mogło być nadawane tylko członkom dynastii Piastów, potem stało się jednym z popularniejszych polskich imion. W dokumentach z 1120 roku notowane jako Kazimir, nieco później jako Kazimiar, Kazimier, Kaźmir. ZDROBNIENIA: Kazek, Kazik, Kazio, Kaziuk, Kazuch, Kaźko. INNE FORMY: Kazimir, Kazimirz, Kazmierz, Kaźmierz. OBCE FORMY: Casimir, Kasimir (ogólnie przyj. forma), Casimiro (hiszp., wł.), Kazimir (ros., czes., słowac., połud.-słow.), Kazimieras, Kazys (litew.). Forma żeńska: Kazimiera.
NAZWISKA:
Kaśmierek, Kazek, Kazik, Kazikowski, Kazimek, Kazimier, Kazimierczak, Kazimierczuk, Kazimierek, Kazimierko, Kazimierowicz, Kazimierski, Kazimierzak, Kazimierzczak, Kazimir, Kazimirkiewicz, Kazimirowicz, Kazimirski, Kazimirz, Kazior, Kaziuk, Kazkiewicz, Kazmierczuk, Kazmierek, Kazmierkowski, Kazmirak, Kamirowicz, Kaźmierczak, Kaźmierczuk, Kaźmierczyk, Kaźmierski, Kaźmirczak.
PATRON:
Św. Kazimierz, syn króla Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety, córki cesarza Niemiec, Albrechta II. W roku 1471 obwołany królem węgierskim przez przeciwników Macieja Korwina. Został jednak zmuszony do powrotu do Polski. Od 1483 roku był podkanclerzem litewskim. Zmarł na gruźlicę 4 marca 1484 roku. Został pochowany w katedrze wileńskiej. Od 1950 roku jest głównym patronem Litwy. (Wspomnienie 4 marca).
ZNANE POSTACIE:
Kazimierz I Odnowiciel, książę pol. (25 VII 1016–19 III 1058). Kazimierz II Sprawiedliwy, książę z dynastii Piastów (1138–5 V 1194). Kazimierz III Wielki, król pol. (30 IV 1310–5 XI 1370). Kazimierz IV Jagiellończyk, król pol. (30 XI 1427–7 VI 1492). Kazimierz Pułaski, generał, bohater pol., zginął w amer. rewolucji, w bitwie pod Savannah w 1779 r. (4 III 1747–11 X 1779). Kazimierz Nestor Sapieha, generał, marszałek konfederacji litewskiej na Sejmie Czteroletnim (14 II 1757–25 V 1798). Kazimierz Brodziński, poeta pol. (8 III 1791–10 X 1835). Kazimierz Deczyński, obrońca chłopów w Król. Polskim (1800–1838). Jean Henri Casimir Fabre, entomolog fr. (22 XII 1823–11 X 1915). Kazimierz Chłędowski, pisarz pol. (23 II 1843–20 III 1920). Kazimierz Kamiński, pol. aktor i reżyser (1 III 1865–9 IX 1928). Kazimierz Przerwa-Tetmajer, pol. poeta i dramatopisarz (12 II 1865–18 I 1940). Kazimierz Twardowski, filozof pol. (1866–1938). Kazimierz Kuratowski, pol. matematyk (2 II 1896–18 VI 1980). Kazimierz Malewicz, ros. malarz pochodz. pol. (26 II 1878–15 V 1935). Kazimierz Bartel, pol. matematyk i polityk (3 III 1882–26 VII 1941). Kazimierz Junosza-Stępowski, aktor pol. (26 lub 28 XI 1880–5 VII 1943). Kazimierz Wroczyński, pol. poeta i dramaturg (27 II 1883–22 X 1957). Kazimierz Funk, amer. biochemik, odkr. witaminy (23 II 1884–20 XI 1967). Kazimierz Sosnkowski, pol. generał i polityk (19 XI 1885–10 X 1969). Kazimierz Fabrycy, pol. generał, dow. armii „Karpaty” (7 III 1888–17/18 VII 1958). Kazimierz Ajdukiewicz, pol. logik i filozof (12 XII 1890–12 IV 1963). Kazimierz Opaliński, aktor pol. (22 II 1890–6 VI 1979). Kazimierz WierzyÅ„ski, pierwotnie Kazimierz Wirstlein, poeta pol. (27 VIII 1894–13 II 1969). Kazimierz Sikorski, kompozytor pol. (28 IV 1895–23 VII 1986). Kazimierz Wiłkomirski, kompozytor pol. (1900–1995). Kazimierz Wyka, krytyk i historyk literatury pol. (1910–1975). Kazimierz Rudzki, aktor pol. (6 I 1911–2 II 1976). Kazimierz Wichniarz, aktor pol. (1915–1995). Kazimierz Majdański, arcybiskup senior (ur. 1 III 1916). Kazimierz Mikulski, malarz pol. (10 II 1918–27 VII 1998). Kazimierz Koźniewski, pisarz pol. (ur. 26 VII 1919). Kazimierz Żygulski, pol. socjolog (ur. 1919). Kazimierz Klaudiusz Górski, pol. trener piłk. (ur. 2 III 1921). Kazimiez Serocki, kompozytor pol. (3 III 1922–9 I 1981). Kazimierz Dejmek, pol. reżyser teatral. (17 V 1924–31 XII 2002). Kazimierz Brusikiewicz, aktor pol. (3 I 1926–4 I 1989). Kazimierz Hoffman, pisarz pol. (ur. 1928). Kazimierz Kutz, pol. reżyser film (ur. 16 II 1929). Kazimierz Braun, pol. teatrolog, reżyser (ur. 29 VI 1936). Kazimierz Liszcz, kompozytor pol. (ur. 1937). Kazimierz Kaczor, aktor pol. (ur. 9 II 1941). Kazimierz Deyna, piłkarz pol. (23 X 1947–1 IX 1989). Kazimierz Brakoniecki, poeta pol. (ur. 1952). Kazimierz Michał Ujazdowski, polityk pol. (ur. 1964).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Kazimierz III, król Polski, bohater wielu dzieł literackich (I. Krasicki, J.U. Niemcewicz, J.I. Kraszewski, S. Wyspiański). Kazimierz z powieści B. Prusa Emancypatki (1894). Kazio Leśniewski z noweli B. Prusa Grzechy dzieciństwa (1885). Kazimierz Starski z powieści B. Prusa Lalka (1890). Kazimierz Zaliwski z powieści Fachowiec W. Berenta (1895). Kazimierz Deczyński z powieści Kordian i cham L. Kruczkowskiego. Kazimierz Orwid z powieści M. Rodziewiczówny Dewajtis (1889). Kazio ze sztuki S. Dobrzańskiego Żołnierz królowej Madagaskaru (1879). Kaziuk Bartoszewicz z powieści E. Redlińskiego Konopielka (1973). Kazimierz Surkont z powieści Cz. Miłosza Dolina Issy. (1955)
NA EKRANIE:
Ekranizacja pow. Żołnierz królowej Madagaskaru S. Dobrzańskiego w reż. J. Zarzyckiego (1958). Film Kazimierz Wielki w reż. E. i Cz. Petelskich (1975), postać króla Kazimierza odtwarzał Krzysztof Chamiec. Ekranizacja pow. Emancypatki w reż. St. Różewicza (1983). TV ekranizacja wg noweli Grzechy dzieciństwa B. Prusa, w reż. K. Nowaka (1980), rolę Kazia grał Krzysztof Grzybowski. Film wg pow. Konopielka E. Redlińskiego w reż. W. Leszczyńskiego (1981), rolę Kaziuka grał Krzysztof Majchrzak.
W POEZJI:
Wymarzony kochanek, śmiały, rycerski, w miarę przewrotny,nigdy nie uległy;zaradny w interesach, szczęśliwy w hazardzie, dobry prawniki statysta biegłyKazimiera Iłłakowiczówna, „Kazimierz”Święty Kaźmierz — powracają czajki,Święty Wojciech — bociany klekocą.Słońce grzeje, rowy w mlecz się złocą,Brzmią skowronki, rychłe, polne grajki. Jan Kasprowicz, „Z chałupy”Chłopcom zawsze bójka w głowie.Zeszli się gdzieś raz w parowie;Janek z trąbką i szabelkąMały Kazik z pałką wielkąI Zygmuntek wystrojonyW piękny hełm z lejka zrobiony.Maria Konopnicka, „Na zasadzce”
PRZYSLOWIA:
Jeżeli w święty Kazimierz pogoda,to na kartofle uroda.
Na świętego Kazimierza zima do morza zmierza.Na świętego Kazimierza dzień się z nocą przymierza.(związane ze świętem 4 marca)