Imiennik: Róża

Pochodzenia łacińskiego, od słowa rosa (róża). Oznacza: delikatna kobieta, piękna jak róża. W czasach starożytnych kwiat róży symbolizował cnotę, tajemnicę, niezniszczalność. W Grecji był on atrybutem Afrodyty, a w Rzymie symbolem dyskrecji. Złotą różą papież obdarowuje osoby zasłużone dla katolicyzmu. ZDROBNIENIA: Rózia, Różyczka. INNE FORMY: Rozalia. OBCE FORMY: Rose, Rosa, Rosina (ogólnie przyj. forma), Roza (ros.), Ruža (połud.-słow).
NAZWISKA:
Roza, Rozakiewicz, Rozan, Rozankiewicz, Rozanow, Rozelewicz, Rozelski, Rozewicz, Rozewski, Rozinkiewicz, Rozinowicz, Rozkowski, Rozonek, Rozoński, Rozyta, Roża, Rożalski, Rożałowski, Rożan, Rożanek, Rożankiewicz, Rożanowicz, Rożanowski, Rożany, Różan, Różanecki, Różanowicz, Różań, Różański, Rożejewicz, Rożen, Rożenek, Rożeń, Rożewicz, Rożewski, Rożycz, Rożyński, Rózalski, Rózczak, Rózewicz, Rózikowski, Róziak, Róża, Różacki, Różak, Różański, Różarski, Różąlski, Różejewicz, Różewicz, Różyczka, Różkiewicz, Różkowski, Różowicz, Różyc, Różyk, Różyłło, Ruz, Ruzek, Ruziewicz, Rużalski, Rużewicz, Rużkiewicz, Rużyła, Rużyta.
PATRONKA:
Święta Róża z Viterbo, pochodziła z prostej rodziny. Pragnęła być klaryską, lecz nie została przyjęta do klasztoru. Już za jej życia mówiono o cudach, które czyniła. Zmarła w 1252 roku. (Wspomnienie 6 marca).Św. Róża, właśc. Isabel de Flores y del Olivia z Limy. Żyła w latach 1586–1617. Zasłynęła jako tercjarka zakonu dominikańskiego i mistyczka. Patronka Ameryki, Filipin i Antyli. (Wspomnienie 23 sierpnia).
ZNANE POSTACIE:
Róża Luksemburg, działaczka socjalist., uczestniczka rewolucji w Niemczech (5 III 1870–15 I 1919). Róża Czacka, pol. zakonnica (Elżbieta), założyła Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi (22 X 1876–15 V 1961). Rose (Emilie) Macaulay, powieściopisarka ang. (1 VIII 1881–30 X 1958).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Roza Weneda z Lilli Wenedy J. Słowackiego. Róża Żabczyńska z powieści Cudzoziemka M. Kuncewiczowej (1936). Róża Aneta Bron (Rozaneta) z powieści G. Flauberta Szkoła uczuć. Róża, dramat S. Żeromskiego. Róża z powieści G. Zapolskiej Kaśka Kariatyda (1887). Róża z powieści S. Żeromskiego Dzieje grzechu (1908). Róża z opowiadania J. Zawieyskiego Prawdziwy koniec wielkiej wojny.
NA EKRANIE:
Ekranizacje pow. Dzieje grzechu w reż. H. Szaro (1933) i W. Borowczyka (1975). W filmie Cudzoziemka w reż. R. Bera (1986) rolę Róży zagrała Ewa Wiśniewska.
AFORYZM:
Mimo że ciernie ma też róża,Motyle wonią swą odurza. Włodzimierz ŚcisłowskiRóża jest piękna, ale zazdrosna, kiedy jej chłopca ogarnie wiosna.
W POEZJI:
Miłość sprowadza ludy w gromady,Matka pokoju zabrania zwady,Miłość pociechą w życiu jedyną,Trzeba się kochać, słodka Rozyno.Franciszek Karpiński, „Róża”Jakże błogo, jak szczęśliwie@Opis Next:Po majowej biegać łącePod zielonych wierzb warkocze,Piękną Różę kochać tkliwie (...)Teofil Lenartowicz, „Jabłka i wiśnie”Może to róża z twego wazonu,którą mi dałaś dziś?Może ty jesteś Różą Saronu,może się tylko śnisz?Władysław Broniewski, „Róża Saronu”O Dzikiej Róży droga śpiewa pieśńi śmieje się, złoty znacząc ślad.Dzika Różo! Świecisz przez mrok.Dzika Różo! Słyszysz mój krok?Idę — twój zakochany wiatr.Konstanty Ildefons Gałczyński, „Dzika Róża”Róża to kwiatalbo imię umarłej dziewczynyRóżę w ciepłej dłoni można złożyćalbo w czarnej ziemiCzerwona róża krzyczyzłotowłosa odeszła w milczeniuKrew uciekła z bladego płatkakształt opuścił suknie dziewczynyTadeusz Różewicz, „Róża”
PRZYSLOWIA:
Prędzej dziś męża ma koza,niż panna Roza.
Póty dobra Rózia, póki młoda buzia.Każda Rózia znajdzie Józia.