Bo życie musi mieć smak

Jedną z najpopularniejszych stosowanych w kuchni przypraw jest majeranek. Oprócz różnego rodzaju olejków eterycznych zawiera garbnik, rutynę, miedź oraz dużo wapnia. Ma bardzo specyficzny, wyraźny smak i aromat, trochę przypominający tymianek, ale słodszy. W kuchni jest niezastąpiony: poprawia smak samodzielnie wyrabianych wędlin, smażonego i pieczonego mięsa, a także ryb. Przyprawia się nim różnego rodzaju zupy i sosy oraz wszelkie tłuste dania, które dzięki tej przyprawie stają się łatwiejsze do strawienia. Można łączyć go z innymi przyprawami, np. szałwią, tymiankiem, rozmarynem.

Oprócz niewątpliwych walorów smakowych majeranek ma także inne zalety. Od dawna znane są jego właściwości lecznicze: poprawia i reguluje trawienie, likwiduje niestrawność i zaburzenia żołądkowe, działa wiatropędnie i moczopędnie. Napar z majeranku pomaga zwalczać przeziębienia i różnego rodzaju bóle, a także ma działanie uspokajające.

W żadnej kuchni nie może zabraknąć oregano. W jego skład wchodzą olejki eteryczne, garbniki, sterole, flawonoidy i dużo witaminy C. Ta przyprawa ma cierpki, lekko gorzkawy smak i bardzo delikatny zapach. Świetnie komponuje się z różnymi włoskimi potrawami, dlatego często dodawana jest do pizzy, omletów, sosów do makaronu i sałatek. Poprawia smak warzyw, mięs, serów, ryb i owoców morza. Doskonale sprawdza się także jako mieszanka przyprawowa, np. z majerankiem, bazylią, pieprzem i tymiankiem.

Oregano także może poszczycić się właściwościami poprawiającymi zdrowie. Tak jak majeranek poprawia trawienie, poza tym łagodzi wzdęcia oraz dolegliwości związane z układem oddechowym. Oregano często stosowane jest jako antidotum na zatrucia lub ukąszenia owadów.

Z pewnością wszyscy znają przyprawę charakteryzującą się specyficznym kwaskowatym, a zarazem słodkawym smakiem i zapachem anyżku - bazylię. Zawarty w niej olejek bazyliowy sprawia, że tę roślinę zalicza się do najbardziej aromatycznych ziół. Dodaje się ją do potraw mięsnych, rybnych, a także warzywnych. Poprawia smak sosów, sałatek i marynat. W połączeniu z innymi przyprawami, takimi jak cebula, czosnek, szałwia czy estragon daje aromatyczną mieszankę pozwalającą wydobyć i pogłębić niepowtarzalny smak wielu potraw.

Już dawno dowiedziono, że bazylia działa pobudzająco na organizm. Ma zbawienne działanie na układ trawienny i nerwowy. Łagodzi wzdęcia, kolkę i bóle głowy. Pomaga również zwalczać depresje, poprawia nastrój i przede wszystkim dodaje sił i witalności.

Kolejną przyprawą o niezwykle intensywnym zapachu jest rozmaryn, który charakteryzuje się cierpkim, lekko piekącym, gorzkawo-korzennym smakiem. To właśnie smak i aromat sprawiają, że roślina ta rewelacyjnie komponuje się z różnymi mięsami (baraniną, jagnięciną, wieprzowiną, dziczyzną), a także rybami. Poprawia także smak zup i sosów i jest niezastąpiony do aromatyzowania przeróżnych alkoholi, np. likierów, win oraz wódek.

Jak wiele przypraw rozmaryn nie tylko poprawia walory smakowe potraw, ale także leczy. Przede wszystkim pobudza apetyt, hamuje rozwój bakterii, poprawia krążenie krwi, a także łagodzi bóle reumatyczne, działa moczopędnie, wzmacnia organizm i korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy.

Tymianek jest przyprawą typową dla kuchni francuskiej. Charakteryzuje się silnym aromatem i lekko gorzkawym smakiem. Ma szerokie i dosyć uniwersalne zastosowanie, dodaje się go np. do tłustych mięs, wędlin, pasztetów czy serów. Doskonale poprawia smak zup, sosów i warzyw. Jest także składnikiem marynat oraz mieszanek przyprawowych, takich jak bouquet garni i zioła prowansalskie.

Tymianek znany jest również ze swoich właściwości bakteriobójczych i grzybobójczych. Jest składnikiem wielu środków wykrztuśnych, past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej. Poza tym pomaga przy biegunkach i przyspiesza gojenie się ran.

Kolendra nie należy do najpopularniejszych przypraw. Niektórzy uważają, że aby stosować ją jako dodatek do potraw, najpierw należy się do niej przyzwyczaić. W kuchni wykorzystywane są głównie jej owoce, które mają słodki, nieco przypominający pomarańczową skórkę smak, ale zawierający też lekko piekącą, pieprzowo-balsamiczną nutkę. Co ciekawe, kolendra nie zawiera kalorii, więc jest częstym składnikiem różnorakich diet. Dodaje się ją głównie do sałatek, mięs (wieprzowina, baranina, dziczyzna, drób), zup i ryb. Jest przyprawą typową dla kuchni azjatyckiej, meksykańskiej oraz hinduskiej. Dzięki swojemu niepowtarzalnemu aromatowi kolendra dodawana jest do różnego rodzaju eliksirów miłości.

Kolendrę wykorzystuje się w medycynie jako środek pobudzający apetyt, łagodzący dolegliwości żołądkowe i trawienne oraz mający działanie rozkurczające. Poza tym pomaga walczyć ze wzdęciami, przeziębieniami i korzystnie wpływa na układ nerwowy.

Kminek jest jedną z najstarszych przypraw. Ma bardzo charakterystyczny ostry smak i silny korzenny aromat. Poprawia smak kapusty, sałatek warzywnych, wieprzowiny, baraniny i drobiu. Jest bardzo ceniony przez amatorów pieczywa - często dodaje się go do chleba lub bułek. Służy także do aromatyzowania wódek i likierów.

Dobrze znane są właściwości rozkurczowe, wiatro- i moczopędne kminku. Pomaga walczyć ze wzdęciami, kolką jelitową oraz brakiem apetytu. Poza tym udowodniono jego działanie rozgrzewające i wzmacniające (wzmacnia m.in. wątrobę, żołądek i jelita).

Cząber jest przyprawą bardzo uniwersalną - można dodawać go prawie do wszystkich dań. Ma lekko gorzkawy smak przypominający pieprz i piękny korzenny zapach. Dodaje się go do mięs, sałatek, sosów, zup, ziemniaków i dziczyzny. Doskonale pasuje do roślin strączkowych, ryb, grzybów, a także wielu marynat. Jest składnikiem zalew do przetworów, np. do kwaszonych i konserwowych ogórków oraz zielonego groszku.

Cząber jest rośliną nie tylko przyprawową, ale także leczniczą. Poprawia apetyt, trawienie, działa przeciwskurczowo i wiatropędnie. Łagodzi bóle głowy, poza tym działa przeciwzapalnie, przeciwkaszlowo i przeciwkatarowo.

Zioła prowansalskie to bardzo znana mieszanka ziół zbieranych w Prowansji (południowej części Francji). W jej skład wchodzą: rozmaryn, tymianek, bazylia, oregano, mięta pieprzowa, szałwia, cząber i majeranek. Stosowana jest głównie w kuchni włoskiej i francuskiej. Zioła prowansalskie poprawiają smak sosów, zup, sałatek, twarogów i jajek. Doprawia się nimi także mięsa, ryby i drób.

Poszczególne składniki ziół prowansalskich zawierają duże ilości olejków lotnych i goryczy, które pobudzają apetyt i wspomagają procesy trawienia.

Katarzyna Kubicka