Co oznaczają naklejki z kodami na warzywach i owocach?
Zapewne niejeden z nas, robiąc zakupy w supermarkecie, nieraz zastanawiał się nad znaczeniem naklejek, które widnieją zazwyczaj na owocach, warzywach, ale również na innych produktach. Okazuje się, że te małe, często urokliwe naklejki, zawierają niezwykle ważne dla konsumenta informacje na temat konkretnego produktu. Jest jednak pewien szkopuł. Informacje ukryte są w postaci tzw. kodów PLU, których większość z nas nie potrafi rozszyfrować. Dlatego poniżej tłumaczymy, czym są tajemnicze kody PLU i co mówią o produkcie, który chcemy kupić.
Co to jest kod PLU?
To cztero lub pięciocyfrowy kod, który znajduje się na naklejce, pudełku lub opakowaniu warzyw, owoców lub innych produktów, na przykład orzechów. Kody te mają pomóc w zidentyfikowaniu produktów, a konkretnie ich pochodzenia, rodzaju, rozmiaru, a także typów upraw, z jakich pochodzą. Krótko mówiąc, tajemniczy kod pozwala nam odróżnić, z jaką żywnością mamy do czynienia: ekologiczną czy nieekologiczną, bezpieczną czy szkodliwą dla naszego zdrowia.
Kod PLU stosuje się od 1990 roku. Wtedy jednak funkcjonowały wyłącznie czterocyfrowe kody. Skrót pochodzi od angielskiego zwrotu: „Price look-up”. Systemem kodów od 2001 roku zarządza Międzynarodowa Federacja ds. Standardów Produktu – International Federation for Produce Standards (IFPS). Naklejki z kodami najczęściej spotykamy na żywności sprzedawanej w dużych marketach, gdyż pochodzi ona z różnych źródeł i musi być odpowiednio oznakowana.
Co oznaczają konkretne kody?
Kody PLU dzielimy na dwa rodzaje, z których można wyróżnić kolejne dwa typy:
• Czterocyfrowe kody:
a) Rozpoczynające się od cyfry trzy;
b) Rozpoczynające się od cyfry cztery,
• Pięciocyfrowe kody:
a) Rozpoczynające się do cyfry dziewięć;
b) Rozpoczynające się od cyfry osiem.
Jaką informację przekazuje poszczególny kod? Już tłumaczymy!
Czterocyfrowy kod, który rozpoczyna trójka lub czwórka
Jeśli na opakowaniu lub naklejce znajduje się kod zbudowany z czterech cyfr, a pierwszą z nich jest trójka lub czwórka, oznacza to, że warzywo lub owoc zostało wyprodukowane przy użyciu nowoczesnych metod agrotechnicznych, a ponadto, z wykorzystaniem dużych ilości pestycydów i nawozów. Ten rodzaj żywności nazywany jest żywnością konwencjonalną. Oczywiście nie jest to zdrowa żywność, gdyż pestycydy i nawozy zawierają szkodliwe substancje chemiczne, które mają jedynie poprawić wygląd produktu. Żywność konwencjonalna bywa również pryskana woskami, które nazywane są substancjami z grupy DDT. Mimo oficjalnych zakazów, nadal stosuje się tę metodę.
Kod pięciocyfrowy, który rozpoczyna cyfra dziewięć
Jeśli kupiliśmy produkt, na którym widnieje naklejka z pięciocyfrowym kodem, który rozpoczyna się od cyfry dziewięć, możemy być zadowoleni. Ten rodzaj kodu informuje nas, że owoc lub warzywo było uprawiane w naturalny sposób. Możemy być zatem pewni, że tak oznaczone produkty nie zawierają środków chemicznych i szkodliwych „ulepszaczy” wyglądu i smaku. Wniosek z tej opowieści wydaje się prosty: na półkach sklepowych powinniśmy szukać wyłącznie owoców i warzyw z naklejką z pięciocyfrowym kodem, który rozpoczyna cyfra dziewięć.
Kod pięciocyfrowy, który rozpoczyna cyfra osiem
W przypadku tego pięciocyfrowego kodu niestety nie ma powodów do radości. Produkty, które oznaczone są takim numerem, powinniśmy wręcz omijać szerokim łukiem. Dlaczego? Ponieważ to żywność genetycznie modyfikowana, która, jak powszechnie wiadomo, jest szkodliwa dla naszego zdrowia. Do najczęściej modyfikowanych produktów należą: melony, banany, kukurydza, papaja, rzepak, a także soja.
Warto wiedzieć
Niestety kody PLU nie są obowiązkowe, dlatego firmy producenckie często pomijają oznaczenie informujące o tym, że żywność jest genetycznie modyfikowana, poprzestając jedynie na kodzie czterocyfrowym.
Jakie jeszcze kody występują na żywności?
Prócz kodów PLU, które występują na opakowaniach i naklejkach żywności, możemy spotkać również kody kreskowe, które zawierają sporo przydatnych informacji. Przykładowo, jeżeli kod zaczyna się od liczby 590, oznacza to, że produkt pochodzi z Polski. Jeśli początek kodu to liczba, która mieści się w przedziale 400-440, to informacja, że pochodzi on z Niemiec, 00-09 z USA, a początkowe liczby 690 i 691 charakteryzują produkt chiński.
Brak naklejki
Warto wiedzieć, że wszelkie produkty importowane zza granicy powinny być oznakowane naklejkami. Brak naklejki może być celowym działaniem producenta na niekorzyść konsumenta. Jeśli jesteśmy w hipermarkecie lub innym dużym sklepie, które oferują produkty z różnych źródeł, lepiej nie wybierajmy tych, które nie mają naklejki z informacją o pochodzeniu produktu.
Nowy typ naklejek żywnościowych
Aktualnie opracowywany jest nowy typ naklejki na żywność eksportowaną. Jej zadaniem będzie nie tylko informowanie o pochodzeniu i typie uprawy produktu, ale także ułatwienie mycia warzyw lub owoców. Na skutek kontaktu z wodą naklejka uwalnia specyfik, który pomaga dokładnie oczyścić produkt z zanieczyszczeń, kurzu, bakterii, a nawet pestycydów. Co ciekawsze, podczas mycia naklejka znika. To nowość wśród naklejek żywnościowych. Warto szukać ich na produktach.
Informacje na opakowaniu a polskie prawo
Polskie prawo handlowe określa konkretne zasady, dotyczące umieszczania informacji na opakowaniach i naklejkach owoców i warzyw. Na każdym produkcie powinny znaleźć się:
• nazwa i adres podmiotu pakującego lub wysyłającego;
• nazwa produktu, jeśli nie jest on wyraźnie widoczny z opakowania;
• pełna nazwa państwa pochodzenia produktu lub jego nazwa potoczna;
• klasa jakości.
Przed robieniem zakupów warto dowiedzieć się, jakie metody uprawy konkretnych produktów stosuje się w krajach, z których pochodzą owoce i warzywa, które chcemy kupić. Ułatwi nam to wybór odpowiedniego produktu podczas zakupów.
W ramach tego artykułu należy wysnuć kilka ważnych wniosków na temat kodów żywnościowych. Pierwszy z nich: warto zwracać uwagę na to, jakie informacje zawierają etykiety, naklejki i opakowania produktów, które kupujemy. Drugi wniosek: nie dajmy się zwieść atrakcyjnej ilustracji na etykiecie, patrzmy na numery kodu. Trzeci wniosek: wybierajmy głównie produkty, które mają pięciocyfrowy kod i rozpoczynają się do cyfry dziewięć. Będziemy wówczas pewni, że nasza żywność pochodzi z ekologicznej uprawy i jest zdrowa.
