Pieprz kubeba: Właściwości i nietuzinkowe zastosowania

Pieprz kubeba to roślina z rodziny pieprzowatych występująca głównie na Jawie, ale też na Sri Lance, Sumatrze i innych obszarach Indonezji. Nazywana jest również pieprzem jawajskim, nierzadko określa się ją także jako pieprz ogoniasty. To z powodu kształtu ziarenek pieprzu kubeba zakończonych krótkim ogonkiem, będącym pozostałością po szypułce. Przypominają pieprz czarny, jednak są nieco większe. W smaku są bardziej pikantne, lekko gorzkie, o głębszej, żywicznej nucie podobnej do kamfory. W mniejszym stopniu daje się wyczuć posmak gałki muszkatołowej, eukaliptusa czy mięty. Owoce pieprzu kubeba zbierane są, zanim dojrzeją, a następnie suszone na słońcu aż ich skórka się pomarszczy i zmieni barwę na brązowoczerwoną, czy wręcz czarną.

Aromatyczne olejki eteryczne zawarte w pieprzu kubeba uczyniły go bardzo popularną przyprawą w kuchni indonezyjskiej, a także lekiem w medycynie ludowej południowej Azji, wykazującym właściwości odkażające i rozgrzewające. Już w średniowieczu na szeroką skalę eksportowano ten pieprz na inne kontynenty, a jego spożywanie zalecała m.in. św. Hildegarda z Bingen, mniszka i uzdrowicielka. Pieprz kubeba wykorzystywany był do łagodzenia bólu gardła, regulowania trawienia, przeciw zawrotom głowy oraz jako środek wspierający leczenie dróg moczowych i płciowych.

Chłodzący, lekko mentolowy smak pieprzu kubeba odświeża oddech oraz łagodzi stany zapalne gardła i górnych dróg oddechowych. Ziarenka tej przyprawy działają antybakteryjnie, odkażająco i wykrztuśnie. Zaleca się więc rozgryzanie po jednej kulce pieprzu kubeba kilka razy dziennie przy paradontozie, nieżycie nosa i oskrzeli, a także przy utracie głosu. Do XIX wieku, zanim wynaleziono syntetyczne leki, pieprz kubeba powszechnie stosowany był jako antybiotyk zwalczający przeziębienia, grypę, ale także dolegliwości ze strony układu pokarmowego i moczowego. Pieprz ogoniasty świetnie rozgrzewa, pomocny będzie zatem przy wychłodzeniu organizmu. Pobudzi także trawienie, przez co zapobiegnie zaparciom, wzdęciom i innym problemom żołądkowym. Korzystnie wpłynie to także na układ krążenia i lepszą pracę serca.

Pieprz kubeba hamuje rozwój bakterii w układzie moczowym i działa moczopędnie, dzięki temu wpływa na korzystnie funkcjonowanie nerek, moczowodów i pęcherza moczowego. Jego stosowanie przyniesie ulgę przy zapaleniu tych narządów oraz infekcji cewki moczowej i prostaty. Odkażające właściwości pieprzu jawajskiego pomocne okazują się także podczas infekcji intymnych, takich jak kandydoza pochwy oraz niektórych chorób wenerycznych (m.in. podczas rzeżączki). Obecność lignanów w pieprzu kubeba sprawia zaś, że przyprawa ta niweluje uczucie gorąca i poprawia samopoczucie w okresie menopauzy u kobiet. Ziarenka kubeba mają też lekkie działanie przeciwbólowe, szczególnie łagodzą ból i zawroty głowy. Mogą również poprawić koncentrację.

Nietuzinkowe właściwości pieprzu kubeba można wykorzystać, stosując go zarówno jako przyprawę do różnych potraw, jak i środek ziołoleczniczy. Te aromatyczne ziarenka idealnie pasują do dań mięsnych, sałatek warzywnych, zup i sosów oraz potraw z dodatkiem curry. Świetnie komponują się z serami żółtymi i twarogowymi. Pieprz szybko traci aromat, dlatego sprzedawany jest w ziarnach. Należy więc zmielić go lub skruszyć w moździerzu bezpośrednio przed użyciem. Do łagodzenia stanów zapalnych dróg moczowych i infekcji intymnych należy stosować sproszkowany pieprz w dawce 2-5 g trzy razy dziennie. W sklepach zielarskich dostępny jest również olejek eteryczny z pieprzu kubeba. Z przyprawy można również sporządzić ocet kubebowy, zalewając ją octem winnym i dodając czosnek oraz kminek. Pieprzu kubeba nie należy stosować przy chorobie wrzodowej i wieńcowej.