Syrop z kwiatów czarnego bzu: Dlaczego warto go pić? Jak go zrobić?

Sambucus nigra, czyli czarny bez, swoją nazwę zawdzięcza owcom, które mają ciemnofioletowy czy wręcz niemal czarny kolor. W Polsce roślina znana jest pod wieloma różnymi nazwami: gołębia pokrzywa, kaszka, suk, bzowina, bzina, hyczka, dziki bez, bez apteczny czy lekarski. Nie należy mylić czarnego bzu z popularną rośliną ozdobną - bzem lilakiem. Gołębia pokrzywa to pospolity, dość pokaźny krzew, występujący w całej Europie.

Czarny bez ma długie, wąskie, pierzaste liście i białe, promieniste kwiaty zebrane w baldachy, które wydzielają intensywny zapach. Owoce czarnego bzu mają postać fioletowo-czarnych, mięsistych i lśniących jagód zebranych w kiście. Zarówno z owoców, jak i kwiatostanów dzikiego bzu można przyrządzić prozdrowotny wyciąg. Na syrop z jagód czarnego bzu jeszcze przyjdzie pora. Aktualnie roślina kwitnie, toteż jest to najlepszy czas, aby przygotować pyszny syrop z kwiatów czarnego bzu. Sprawdzi się on zarówno w kuchni, jak i domowej apteczce.

Aby przygotować syrop, trzeba zebrać około czterdziestu - sześćdziesięciu baldachów kwiatów dzikiego bzu. Należy zrywać tylko okazy będące w pełnym rozkwicie, ostrożnie by nie strącić z nich pyłku. Kwiaty najlepiej zbierać w słoneczne dni, wówczas są pięknie rozchylone. Do tego celu warto posłużyć się sekatorem lub nożycami. Dobrze jest zbierać baldachy z kilku krzewów, aby nie zakłócać naturalnego rozwoju pojedynczych osobników. Kwiatostany warto rozłożyć na noc na pergaminie czy gazecie, aby ewentualne owady w nich zamieszkujące opuściły baldachy. Kwiaty należy pozbawić łodyg.

Rada: kwiaty czarnego bzu najlepiej zbierać na łonie natury z dala od ruchliwych ulic i zanieczyszczających powietrze miast.

W dwóch litrach wody trzeba rozpuścić dwa kilogramy cukru i trzy łyżeczki kwasku cytrynowego lub dodać sok z połowy cytryny. Zagotować. Jeśli się pojawią, zebrać szumowiny i odstawić syrop do ostygnięcia. Do tak przygotowanej mikstury należy dodać pocięte na plasterki trzy cytryny oraz trzydzieści pięć dekagramów baldachów bzu. Kwiaty powinny moczyć się w syropie przez czterdzieści osiem godzin. Następnie trzeba odcedzić kwiaty i cytrynę, a wyciąg z bzu zagotować. Gorący syrop należy wlać do czystych, wyparzonych gorącą wodą słoików lub butelek i szczelnie zakręcić bądź zakorkować. Wyciąg powinien być pasteryzowany przez piętnaście minut.

Osoby, które chcą ograniczać spożycie cukru, mogą przygotować syrop z ksylitolem lub miodem. 

Aby przygotować syrop z czarnego bzu z miodem, należy pozbawione łodyżek baldachy (ok. czterdziestu) zalać dwoma litrami wrzącej wody. Następnie, gdy woda jest jeszcze ciepła, ale już nie gorąca trzeba wlać litr miodu. Całość odstawić na dwadzieścia cztery godziny. Po tym czasie należy lekko podgrzać miksturę, aby rozpuścić miód. Następnie trzeba przecedzić syrop przez sitko, rozlać go do słoiczków lub butelek.

Inna możliwość na syrop z czarnego bzu bez cukru białego to wykonanie go z ksylitolem. W tym przypadku należy zagotować siedemset mililitrów wody i rozpuścić w niej trzydzieści pięć dekagramów cukru brzozowego. Następnie trzeba dodać sok z jednej cytryny oraz pokrojoną w kawałki skórkę tego owocu. Kwiaty czarnego bzu (bez łodyg) należy wrzucić do garnka, zalać gorącym syropem i macerować pod przykryciem przez czterdzieści osiem godzin. Po tym czasie syrop trzeba odcedzić i przelać do wyparzonych słoików lub butelek. Zimowe zapasy muszą być pasteryzowane.

W zależności od rodzaju dolegliwości, z którą syrop ma się uporać, jego dawkowanie będzie nieco inne. Jeśli zadaniem eliksiru jest wzmocnienie odporności, wówczas należy regularnie pić jedną - dwie łyżeczki syropu na dzień. Podczas grypy, przeziębienia i innych chorób wirusowych można zwiększyć dawkę, jednak nie powinna ona przekraczać czterech łyżeczek na dobę. Kwiaty czarnego bzu zawierają triterpeny, które wykazują działanie wykrztuśne. Z tego względu syrop będzie pomocny w przypadku zapalenia górnych dróg oddechowych, ale nie należy pić go na noc.

Syrop z kwiatów czarnego bzu w upalne dni można pić w formie lemoniady. Wystarczy łyżkę stołową wyciągu rozcieńczyć w szklance wody. Syrop z czarnego bzu zimą można dodawać do herbaty.

Rada: otwartą butelkę syropu z kwiatów czarnego bzu należy przechowywać w lodówce.

Kwiaty czarnego bzu zawierają liczne flawonoidy w tym rutozyd, kwasy fenolowe, glikozydy kwasów fenolowych, olejek eteryczny, garbniki, triterpeny, pektyny i sterole. Zawierają także witaminy C i B1, B2, B3, B6 oraz sole mineralne, a wśród nich potas, magnez, wapń, sód, fosfor i cynk.

Od wieków medycyna ludowa stosowała suszone kwiaty czarnego bzu jako lek napotny oraz przeciwbólowy. Znachorzy zalecali napar z suszu na łamanie w kościach i bóle głowy. Współcześni naukowcy zbadali kwiaty i owoce rośliny, okazało się, że zawierają one wiele cennych dla zdrowia substancji.

W jednym z badań porównano efekt podawania osobom chorym na grypę syropu z czarnego bzu z grupą kontrolną, którą jedynie przekonywano, że przyjmują ten specyfik. Okazało się, że u osób, które zażywały syrop, symptomy grypy ustąpiły trzy - cztery dni wcześniej.

Naukowcy wykazali, że znachorzy nie mylili się odnośnie do napotnego działania czarnego bzu - zawarte w nim flawonoidy mają tę właściwość. Związki obecne w kwiatach czarnego bzu działają lekko przeczyszczająco, regulują trawienie, łagodzą wzdęcia, są też moczopędne. Działanie przeczyszczające, moczopędne i napotne sprawiają, że warto stosować syrop z czarnego bzu w kuracjach oczyszczających organizm i odchudzających. Dziki bez zawiera także dużo witaminy C, która nie tylko redukuje ilość obniżających odporność hormonów stresu, ale także wspomaga produkcję kolagenu. Dzięki temu bez apteczny jest sprawdzonym sojusznikiem w walce z cellulitem. Wsparciem w tej wojnie jest też rutyna obecna w kwiatach hyczki, która sprawia, że ścianki naczynek włosowatych są bardziej elastyczne.

Zarówno owoce, jak i kwiaty czarnego bzu zawierają garbniki i triterpeny, dzięki którym wykazują działania przeciwbakteryjne. Z tego powodu syrop z kwiatów czarnego bzu może być pomocny podczas leczenia infekcji górnych dróg oddechowych. 

Według badań związki antocyjanowe zawarte w czarnym bzie mają działanie antyoksydacyjne. Przeciwutleniacze wnikają do śródbłonka naczyń i go uszczelniają, toteż są ważnym elementem wzmacniania naturalnej odporności organizmu.

Syrop z kwiatów z czarnego bzu jest nie tylko dobry dla zdrowia, ale także sprawia, że wiele potraw dzięki niemu o wiele lepiej smakuje. Syrop z czarnego bzu można dodawać do lodów, sałatek owocowych, deserów i ciast. Wyciąg wspaniale pasuje do ciasta cytrynowego, jogurtowego oraz z rabarbarem. Syrop z czarnego bzu nadaje niesamowity smak drinkom z ginem i sambucą oraz koktajlowi Hugo, którego jest ważnym elementem.

Smacznego i na zdrowie!