Czy należy mi się spadek?

Kto dziedziczy, gdy nie ma testamentu?

Gdy testamentu nie ma, prawa do pozostawionego przez zmarłą osobę majątku ma zwykle najbliższa rodzina, małżonek albo małżonka, dzieci, a jeśli dzieci nie żyją - wnuki. Majątek jest więc dzielony pomiędzy męża albo żonę oraz dzieci zmarłego - przy czym nie ma znaczenia, czy były to dzieci ślubne, czy nie. Warto też pamiętać, że małżonek albo małżonka ma ustawowe prawo do przynajmniej 1/4 spadku. Jeśli więc zmarły miał od jednego do trojga dzieci - majątek zostaje podzielony na równe części, jeśli jednak dzieci było więcej - 1/4 dostaje żona lub mąż, a to, co pozostanie, jest dzielone pomiędzy dzieci. Gdy zmarły nie miał dzieci, a jedynie żonę lub męża i jedno z rodziców, to majątek dzielony jest pomiędzy te osoby w równych częściach.

Jeśli zmarły nie miał ani żony, ani dzieci, pierwszeństwo w dziedziczeniu mają jego rodzice, a gdy jedno z nich nie żyje, udział przypada rodzeństwu zmarłej osoby. Oznacza to, że połowę majątku otrzyma żyjący rodzic, a druga połowa zostanie podzielona między rodzeństwo (także przyrodnie). Gdy nie żyją oboje rodzice, spadek podzielony na równe części przypada rodzeństwu albo ich potomkom. Kuzyni spadkodawcy dziedziczą jego majątek, gdy członkowie bliższej rodziny już nie żyją.

Czy mam prawo do pieniędzy, choć zostałam pominięta w testamencie lub wydziedziczona?

Osoba sporządzająca testament może zapisać wszystko, co posiada np. tylko jednej nawet obcej osobie. Jednak ustawowi spadkobiercy pominięci w testamencie mogą wystąpić sądownie o tzw. zachowek. Jednak będzie to kwota o połowę niższa niż w przypadku gdyby dziedziczyli ustawowo (jeśli spadkobierca ustawowy jest niepełnoletni, należy mu się 2/3 ustawowej kwoty).

A co wtedy, gdy spadkodawca wydziedzicza kogoś w testamencie? W takim przypadku zachowek na mocy ustawy nie należy się tej osobie. Pamiętajmy jednak, że w testamencie nie wystarczy napisać, że się kogoś wydziedzicza, bo takiego aktu można dokonać jedynie, mając ku temu podstawy (zgodnie z artykułem 1008 kodeksu cywilnego): osoba taka musi uporczywie naruszać reguły współżycia społecznego (np. kraść), popełnić przestępstwo, którego ofiarą jest spadkodawca (np. pobić go), nie dopełniać względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, przy czym zarzuty te nie mogą być gołosłowne, bo wtedy wydziedziczona osoba może testament sądownie unieważnić, przedstawiając dowody.

Czy można unieważnić ostatnią wolę?

Testament można obalić sądownie, ale tylko jeśli istnieją ku temu podstawy. Szansę na unieważnienie mamy np. wtedy, gdy udowodnimy niepoczytalność spadkodawcy (dowodami są np. zeznania świadków i zaświadczenia lekarskie), spisanie testamentu pod wpływem groźby (zeznania świadków) lub fałszywość dokumentu (jeśli nie został on poświadczony notarialnie).

Czy można odrzucić spadek z długami?

Spadkodawca pozostawił ci spore długi? Możesz odrzucić spadek. Jednak nawet jeśli tego nie zrobisz, nie musisz się obawiać, że będziesz spłacać cudze zobowiązania. Od niedawna polskie prawo zakłada, że możesz być odpowiedzialny za długi spadkodawcy tylko do wartości jego majątku.

Jaki podatek od spadku

Wysokość podatku spadkowego (3-12 proc.) zależy zarówno od stopnia pokrewieństwa, jak i wartości pozostawionego danej osobie majątku.

Osoby z I grupy podatkowej (czyli małżonek, dziecko, wnuk, ojciec, matka, dziadek, babcia, pasierb, zięć, synowa, brat, siostra, ojczym, macocha, teściowa, teść) płacą podatek, jeśli wartość spadku przekracza 9637 zł. Jednocześnie najbliższa rodzina, czyli małżonek, dziecko, wnuk, ojciec, matka, dziadek, babcia, pasierb, brat, siostra, ojczym i macocha mogą uniknąć płacenia tego podatku, jeśli w ciągu sześciu miesięcy od nabycia spadku złożą w urzędzie skarbowym druk SD-Z2 "Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych".

Osoby z II grupy podatkowej (dzieci i wnuki rodzeństwa spadkodawcy, rodzeństwo rodziców, małżonkowie, dzieci i wnuki pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków) zapłacą podatek od sumy spadku przekraczającej kwotę 7276 zł.

Osoby z  III grupy (niespokrewnieni) są zobowiązani do zapłacenia podatku spadkowego od spadku, którego wartość przekracza kwotę 4902 zł.

Jak sporządzić testament

Musi być napisany ręcznie przez spadkodawcę, podpisany i opatrzony datą. Może być (ale nie musi) poświadczony notarialnie. Forma notarialna daje większe możliwości w dysponowaniu majątkiem. Tylko w takim testamencie można zawrzeć tzw. zapisy windykacyjne (czyli pozostawić konkretnym osobom konkretne przedmioty). Trudniej go też obalić sądownie.