Jak suszyć owoce i warzywa w domu? Najlepsze domowe sposoby

Suszenie warzyw i owoców to sztuka, którą Polki praktykują od wieków, chcąc przedłużyć w ten sposób trwałość różnych produktów. Umiejętność ta może być przydatna zwłaszcza we wrześniu.

Aby móc cieszyć się smakiem "darów natury" zebranych pod koniec lata również po sezonie, trzeba jednak wiedzieć, jak suszyć owoce i warzywa w prawidłowy sposób. Nie każda metoda jest bowiem tak samo skuteczna. 

•  Aby suszenie miało sens, trzeba mieć świadomość, jakie są wartości odżywcze poszczególnych produktów. Najpierw trzeba sprawdzić, które suszone owoce i warzywa są najzdrowsze, a których owoców i warzyw lepiej nie suszyć. 

• Warto się zastanowić, jak suszyć owoce i warzywa w suszarce i piekarniku, ponieważ znajomość domowych metod to już połowa sukcesu. 

• Po pomyślnym zabiegu suszenia owoców lub suszenia warzyw pozostaje nam już tylko dowiedzieć się, jak najlepiej przechowywać je tak, aby zapewnić im możliwie, jak najlepsze warunki w spiżarni. 

Suszenie warzyw i owoców, a także np. grzybów, oznacza usunięcie z nich wody poprzez w wyniku odparowania. Proces ten przedłuża trwałość pożywienia, znacznie spowalniając rozwój pleśni i drobnoustrojów.

W żywności poddanej suszeniu nie zachodzą zmiany enzymatyczne oraz nieenzymatyczne, które odpowiadają za szybkie psucie się pożywienia. Inną zaletą tego zabiegu jest fakt, iż suszone warzywa i owoce niewiele ważą i  zajmują mało miejsca, więc łatwiej je przechować.

Sprawdź tekst: Owoce i warzywa są droższe niż przed rokiem. Przez wzrost kosztów producenci dokładają do biznesu

Powszechnie wyróżniamy dwie zasadnicze techniki suszenia, takie jak:

• suszenie kontaktowe, w wyniku którego ciepło jest przekazywane bezpośrednio do żywności,
• suszenie konwekcyjne, gdy warzywa lub owoce traktowane są suchym i ciepłym powietrzem.

Suszenie warzyw i owoców nie może być poprzedzone ich obróbką termiczną. Produkty trzeba umyć w ciepłej wodzie, a w przypadku zbyt twardej skórki owoce lub warzywa można dodatkowo zblanszować. Dzięki temu suszenie będzie szybsze, a samo jedzenie smaczniejsze. 

Zanim wybierzemy konkretną metodę musimy też pozbyć się pestek i gniazd nasiennych. Zebrane plony trzeba pokroić w niezbyt grube plasterki, które powinny mieć około 5 mm. Jest to ważne szczególnie przy suszeniu warzyw i owoców w suszarce, ponieważ zbyt małe fragmenty owoców lub warzyw mogą powpadać pomiędzy kratki urządzenia.

Suszone owoce i suszone warzywa trzeba pogrupować tak, produkty schnące szybko nie leżały obok tych, których proces trwa dłużej. W innej sytuacji łatwo je przypalić.

Dwie najpopularniejsze metody to suszenie warzyw i owoców w suszarce lub w piekarniku. Oto, na czym polega każdy z tych sposobów utrwalania żywności?

• Suszenie warzyw i owoców w suszarce 

Suszenie warzyw i owoców w suszarce to jedna z najlepszych metod suszenia. W ten sposób można również przedłużać trwałość zebranych w lesie grzybów.

Aby osiągnąć efekt musimy jednak równomiernie rozłożyć pokrojone owoce i warzywa na kratkach suszarki. Pod żadnym pozorem nie mogą one na siebie nachodzić. Później wystarczy po prostu uruchomić urządzenie i kontrolować, czy proces suszenia przebiega w prawidłowy sposób. Żywność położona najniżej powinna wysuszyć się najszybciej.

Czas i temperatura wahają się w zależności od rodzaju produktu poddawanego obróbce. Suszenie miękkich owoców może trwać od 8 do 16 godzin i zaleca się przeprowadzać je w temperaturze około 60℃. Przy warzywach twardszych owocach czas jest krótszy - od 6 do około 12 godzin, a zalecana temperatura to około 60-70℃. Im cieplej, tym proces suszenia powinien przebiegać sprawniej.

• Suszenie warzyw i owoców w piekarniku 

Określonych zasad trzeba przestrzegać również wtedy, gdy decydujemy się na suszenie warzyw i owoców w piekarniku z termoobiegiem. Największą zaletą tej metody suszenia jest fakt, iż owoce pod wpływem temperatury powietrza w urządzeniu są dość równo wysuszone i chrupiące. Najlepiej, aby owoce nie stykały się ze sobą po ułożeniu, a sam piekarnik do suszenia był nagrzany do około 50-70 stopni C.

Niektórzy zalecają, aby pozostawić również lekko uchylone drzwiczki piekarnika tak, aby wydostająca się z owoców para, nie rozmiękczyła ich. Owoce ułożone obok siebie nie powinny się ze sobą stykać, aby się nie skleiły i równomiernie zasuszyły. Ponadto, owoce dobrze jest ułożyć na ruszcie, aby z każdej strony działało na nie gorące powietrze.

Czas suszenia warzyw i owoców w piekarniku, podobnie jak w przypadku metody z suszarką, zależny jest od rodzaju produktu i grubości poszczególnych kawałków warzyw i owoców. Mniejsze, takie jak winogrono, mogą ususzyć się po 3 godzinach, a większe nawet po około 10 godzinach. 

Może cię zainteresować: Jak suszyć śliwki? Wartości odżywcze i zastosowanie suszonych owoców 

Suszenie warzyw i owoców w piekarniku czy suszarce to tylko dwa z wielu sposobów, aby przedłużyć trwałość pożywienia. Jeśli zależy nam na oszczędności, w cieplejsze wrześniowe dni możemy jeszcze wystawiać owoce i warzywa na działanie promieni słonecznych. Wystarczy jedynie pokroić je i położyć na tacy, czy pergaminie.

Suszenie warzyw i owoców na kaloryferze sprawdzi się natomiast w sezonie grzewczym. W ten sposób możemy przygotować piękne ozdoby choinkowe, zasuszając plastry pomarańczy. W jednym i drugim przypadku trzeba jednak pamiętać o przykryciu suszących się owoców cienkim materiałem, np. gazą tak, aby nie przedostały się do nich zanieczyszczenia.

Suszone owoce są bardziej kaloryczne od tych świeżo zebranych, jednak w przeciwieństwie do słodyczy są źródłem zdrowych cukrów i prozdrowotnych składników odżywczych, takich jak witaminy, błonnik, czy przewciwutleniacze.

Dylemat, które suszone owoce są najzdrowsze, może pojawiać się, zwłaszcza gdy zamierzamy utrwalić żywność po raz pierwszy, dlatego podajemy kilka przykładów.

• Suszona śliwka

Suszone śliwki zawierają nawet o 7 razy więcej błonnika i 5 razy więcej witaminy A, niż świeże owoce. Są również źródłem witamin: K, E i witaminy B6, E, K, a także wartościowych minerałów takich jak magnez, potas, wapń, fosfor czy cynk.

• Suszona żurawina 

Zawiera witaminy A i E, witaminy z grupy B i C, a także minerały takie jak potas, magnez, fosfor, jod czy sód. Po suszoną żurawinę warto również sięgać z uwagę na cenne przeciwutleniacze, proantycjanidy i beta-karoten.

• Suszona goja 

Te niewielkie owoce mają w sobie istne bogactwo witaminy A, a także witamin z grupy B i C. Zawierają również pochodną beta-karotenu - luteinę, błonnik, żelazo, selen i cynk.

Owoce to jednak nie wszystko, dlatego warto wiedzieć również, które suszone warzywa są najzdrowsze. Suszeniu można poddawać m.in. takie produkty spożywcze jak: 

• Suszony seler

Suszony seler jest niskokaloryczny i posiada niski indeks glikemiczny, dzięki czemu jest bezpieczny dla cukrzyków. Zawiera witaminę A, a także witaminy z grupy B, C, PP. Są też źródłem kwasu foliowego, przeciwutleniaczy i minerałów, takich jak: żelazo, cynk, fosfor czy potas. 

• Suszona marchew

Podobnie jak świeża, jest źródłem beta-karotenu i witaminy A, ale poza tym zawiera również witaminy z grupy B i E oraz prozdrowotne pektyny. 

• Suszona cebula 

Suszona cebula jest źródłem błonnika. W jej składzie znajdziemy też witaminę A, witaminy z grupy B i C, a także minerały takie jak: wapń, fosfor, żelazo czy magnez.

Suszeniu poddaje się różne produkty spożywcze. Wyróżniamy nie tylko suszone warzywa i owoce, które zawierają dużą ilość wody i miąższu, ale również suszone grzyby, zioła, a nawet mięso, ryby czy... mleko. To właśnie dzięki suszeniu powstaje produkt, który znamy jako mleko w proszku.

A których owoców i warzyw lepiej nie suszyć? Owoców cytrusowych, a także warzyw, których nie zaleca się spożywać na surowo, ponieważ mogą one być szkodliwe dla zdrowia.

Jak przechowywać suszone owoce, a także warzywa czy grzyby? Oczywiście, trzeba znaleźć w domu odpowiednie miejsce. Sprawdzą się do tego spiżarnia czy piwnica, gdzie temperatura oscyluje w granicach 10-15 °C. Niezalecane natomiast jest, aby trzymać je w szafkach w pobliżu piekarnika lub kaloryfera, bo to sprzyja pleśni.

Ważne jest również to, gdzie włożymy produkty spożywcze. Nie możemy przecież pozostawić ich samopas na blaszce. Znacznie lepiej do przechowywania suszonych warzyw i owoców nadadzą się próżniowe pojemniki, słoiki typu weck albo plastikowe torebki.

Najważniejsze jest to, aby ograniczyć dostęp powietrza do wnętrza miejsca przechowywania suszonych warzyw i suszonych owoców. Optymalny czas przechowywania zasuszonego jedzenia to od 1 do 1,5 roku. 

Suszone warzywa są bardzo smaczne w wersji sauté np. suszone jabłka, jednak warto eksperymentować, wykorzystując je jako dodatek do rozmaitych potraw.

Podczas gotowania warto wypróbować przepisy na suszone warzywa, które znajdziesz na stronie Smaker.pl . Warto wypróbować m.in. dorsza z suszonymi warzywami, a także ryż z warzywami i suszonymi pomidorami.

Czytaj również: Lista toksycznych warzyw i owoców. Na pierwszej liście popularny przysmak

Zobacz także: