Prawa partnerów żyjących ze sobą bez ślubu

Chociaż konkubentów łączy więź emocjonalna, fizyczna i materialna, to nie powstaje między nimi tak zwana wspólność majątkowa jak w małżeństwie. Zarobki każdego z partnerów to jego prywatne pieniądze. A meble, sprzęt AGD i RTV i inne rzeczy w ich mieszkaniu? Należą do tego, kto je kupił (faktura może się przydać, gdy drugi konkubent zacznie twierdzić, niezgodnie z prawdą, iż jest właścicielem danej rzeczy). Jeśli jednak konkubenci chcą nabyć wspólnie działkę, mieszkanie czy dom, jak najbardziej mogą to zrobić. Muszą iść razem do notariusza i sporządzić akt notarialny na nich oboje. Warto o te sprawy zadbać, gdy związek trwa! Dzięki temu można uniknąć sporów przy podziale majątku i problemów z rozliczeniem nakładów na dom, jeśli doszłoby do rozstania. Podpowiadamy, o czym należy pamiętać...

Żyjesz w nieformalnym związku? Pomyśl o bezpieczeństwie swoich finansów! Zagwarantują ci to umowy w formie aktów notarialnych.

Akt kupna nieruchomości

Jeżeli chcesz kupić z konkubentem działkę czy mieszkanie za twoje i jego pieniądze, to w akcie notarialnym powinniście figurować jako współwłaściciele. Powinno być też zapisane, w jakich częściach ułamkowych każdy ma udział w nieruchomości, w zależności od wkładu finansowego (np. po pół, jeśli włożyliście po tyle samo).

Testament

Gdy chcesz dziedziczyć po konkubencie, a on po tobie, musicie sporządzić testamenty - własnoręczne lub notarialne - i powołać siebie nawzajem do spadku. Jeśli nie pozostawicie testamentów, spadek po was odziedziczą wasi krewni, zgodnie z przepisami dziedziczenia ustawowego.

W każdej chwili możesz rozstać się z konkubentem... Ale jak podzielić mieszkanie? Możecie załatwić to bez chodzenia do sądu, jeśli macie akt notarialny własności nieruchomości na was oboje. Wówczas możliwe są, co do zasady, dwa rozwiązania:

- sprzedajecie mieszkanie i dzielicie się pieniędzmi według wysokości waszych wkładów

- jedno z was pozostaje w mieszkaniu i spłaca drugie (wtedy trzeba sporządzić nowy akt notarialny na osobę, która będzie właścicielem). Podział przedmiotów będzie prosty pod warunkiem, że dysponujecie dowodami zakupu (np. wydruki z kont), dzięki którym wiadomo, co kto kupił. Gdy ich zabraknie, udowodnienie, do kogo należy rzecz, może być bardzo trudne i potrzebni będą świadkowie.

Pozew do sądu

Jeżeli jeden z konkubentów wkładał własne pieniądze w majątek drugiego, ma prawo żądać zwrotu nakładów. Jeśli dokładałaś się np. do budowy domu na działce twojego konkubenta, masz prawo wystąpić do sądu przeciwko niemu z pozwem o zwrot nakładów (gdyby nie chciał dobrowolnie oddać pieniędzy).

Dziecko z wolnego związku musi być przez ojca uznane w USC (może on to zrobić także przed urodzeniem się dziecka). Matka powinna to potwierdzić - w tym samym czasie co ojciec lub w ciągu trzech miesięcy od daty jego oświadczenia.

Prawa potomstwa

Dziecku z nieformalnego związku przysługują takie same prawa jak dzieciom z małżeństwa, a więc:

- dziedziczy po swoich rodzicach

- ma prawo do alimentów.

Dorosłe dzieci mają też obowiązek wspierania swoich rodziców, gdy ci znajdą się w niedostatku.

Konkubenci nie dziedziczą po sobie jak mąż i żona! By było to możliwe, jak wspomnieliśmy, musicie napisać testamenty. Ale uwaga! Dzieci partnera z poprzednich związków, mogą domagać się od ciebie zachowku (chyba że ojciec je wydziedziczy). Jako spadkobierczyni swojego konkubenta będziesz musiała zapłacić podatek od spadku. Przepisy podatkowe traktują bowiem konkubentów jak osoby obce.

W niektórych sytuacjach jednak prawo traktuje konkubentów jak bliskie sobie osoby.

Zeznania na sali sądowej. Konkubenci mogą odmówić składania zeznań w sprawach karnych, bo kodeks karny stawia ich na równi z małżonkami. Konkubina nie musi więc zeznawać (jeśli nie chce) przeciwko konkubentowi, który jest oskarżony, np. o rozbój, włamanie itd. Ale uwaga! W sprawach cywilnych, np. o różne zobowiązania finansowe, nie możesz odmówić składania zeznań przeciwko swojemu konkubentowi.

Najem mieszkania komunalnego. Po śmierci dotychczasowego najemcy, jego konkubina, która razem z nim do końca mieszkała i pozostawała we wspólnym pożyciu, może wystąpić do gminy o przyznanie jej prawa najmu, bo zgodnie z art. 691 par. 1 k.c. konkubent wstępuje w prawo najmu po zmarłym.

Informacja o stanie zdrowia. Konkubenci mają prawo do uzyskania informacji na temat swojego zdrowia, gdy jedno z nich znajdzie się w szpitalu. W karcie informacyjnej lekarz powinien wpisać dane twojego partnera, żeby szpital nie miał wątpliwości, komu przekazywać informacje o twoim stanie zdrowia.