Roztocza: Czym są i jak się ich pozbyć z domu?
Mikroświat, w jakim żyją roztocza, to niestety cząstka naszego świata. Choć nie widać ich gołym okiem, to jak wirusy czy bakterie potrafią narobić nam szkód. Ich odchody zawierają białko będące bardzo częstą przyczyną alergii. Ciężko całkowicie usunąć je z domu. Ale warto poznać metody efektywnego sprzątania i zapobiegania rozmnażaniu się roztoczy w naszych materacach, dywanach, kanapach czy ulubionych pluszakach.
Czym są roztocza?
Roztocza to mikroskopijne pajęczaki o wielkości 0,1 - 0,5 mm, które żyją w takich miejscach, jak materace, meble tapicerowane, dywany, wykładziny, pluszaki. Roztocza żywią się złuszczonym naskórkiem ludzkim i zwierzęcym, fragmentami paznokci i włosów. Tygodniowo dorosły człowiek zrzuca ok. 10 gramów obumarłego naskórka, a psy i koty jeszcze więcej. Zwykły materac codziennie użytkowany (nie nowy, ale i niezbyt przesadnie zużyty) zawiera dziesiątki tysięcy roztoczy, w 1 m kw. dywanu żyje 100 000 roztoczy.
Roztocza lubią kurz, ciepło, wilgoć i ciemność. Najwięcej roztoczy znajduje się w starych i wilgotnych domach, lokalizacja też ma znaczenie, w budynkach położonych na terenach nizinnych żyje więcej roztoczy, na obszarach wyżynnych i w górach zdecydowanie mniej. Szczególnie aktywne są od wiosny do jesieni.
Alergię powodują głównie odchody roztoczy. Jedno roztocze wydala dziennie około 20 odchodów, a każde z nich zawiera białko, które jest potencjalnym alergenem. Najczęstsze objawy alergii na roztocza to katar, swędzenie i łzawienie oczu, drapanie w gardle, kaszel i duszności. Alergię na roztocza można potwierdzić lub wykluczyć w specjalistycznych testach u alergologa.
Jak usunąć roztocza z domu i nie zapraszać nowych
Światowa Organizacja Zdrowia sformułowała szczegółowe zalecenia, w jaki sposób ograniczyć ekspozycję na alergeny kurzu. Te zalecenia są kierowane głównie do alergików, ale każdy z nas, nawet jeśli nie jesteśmy uczuleni na roztocza, może zapoznać się z radami, jak efektywnie sprzątać i ograniczyć ilość roztoczy w swoim domu i jak stworzyć warunki, które roztoczom nie będą odpowiadać.
Najlepsza temperatura pomieszczeń, jeśli chcemy ograniczyć roztocza, to poniżej 21 s. C i wilgotność poniżej 60%. Suche powietrze zabija roztocza. Dobrze jest często wietrzyć mieszkanie i nie zasłaniać szczelnie okien. Roztocza rozmnażają się najintensywniej w temperaturze od 22 do 28 st. C. W temperaturze powyżej 35 st. C i poniżej 15 st. C roztocza nie czują się dobrze.
Oprócz zapewnienia w domu optymalnych warunków, ważna jest też częstotliwość i metoda sprzątania. Ponieważ nie zawsze chcemy pozbywać się dywanów czy mebli tapicerowanych, a zawsze śpimy w łóżku i pościeli, warto wiedzieć, jak prawidłowo dbać o przedmioty, w których żyją roztocza.
Jak pozbyć się roztoczy z pościeli?
Pościel pierzemy co 1-2 tygodnie w temperaturze 55-60 st. C. W tej temperaturze zginie 100% roztoczy. Poduszki i kołdry pierzemy w podobnej temperaturze i równie często. Alergicy powinni unikać wypełnienia kołder pierzem naturalnym. Alergicy mogą stosować specjalne pokrowce na poduszki i materace nieprzepuszczające roztocza (wyroby ze specjalnym atestem).
Jak sprzątać mieszkanie, by pozbyć się roztoczy?
Podłogę należy sprzątać na mokro. Jeśli nie chcemy rezygnować z dywanów, dobrze jest zaopatrzyć się w odkurzacz ze specjalnym filtrem antyalergicznym lub w odkurzacz piorący, który także dywany wyczyści na mokro. Jeśli nie chcemy mebli tapicerowanych zamienić na skórzane lub skóropodobne, często odkurzajmy kanapy i fotele. Najlepiej już na etapie zakupu wybrać modele ze zdejmowanym pokryciem. Częste pranie pokrycia w temperaturze 50-60 st. C rozwiąże problem. Nie należy zamiatać podłogi ani ścierać kurzu na sucho, w ten sposób rozpraszamy kurz, który po chwili osiada na powierzchniach.
Aby przedłużyć efekt sprzątania i prania, można zastosować płyny przeciw roztoczom. Taki płyn możemy wykonać samodzielnie w domu. Do pustej butelki ze sprayem wlewamy 30 ml alkoholu (spirytusu), 30 ml wody destylowanej i 20 kropli wybranego olejku eterycznego (uwaga, olejki eteryczne też mogą uczulać alergika). Gotowym płynem spryskujemy powierzchnie i przedmioty lubiane przez roztocza. Na rynku są dostępne również produkty roztoczobójcze, jednak nie ma jednoznacznych dowodów, że stosowanie ich przynosi stuprocentowy skutek.
Jeśli mamy w domu alergika, nie sprzątajmy w jego obecności. Tu niestety ani partner, ani dziecko, jeśli mają alergię na roztocza, nas nie wyręczą.
