Zębniak - objawy i leczenie

Jest to zmineralizowana struktura tworząca się w miazdze zęba, nazywana też czasem kamieniem miazgowym lub denticlem. Ma różne kształty i rozmiary. Może być mikroskopijną cząstką, ale może też osiągnąć takie rozmiary, że całkowicie wypełni wnętrze zęba.

Takie kamienie miazgowe mogą powstać na dnie komory. Niektóre są zrośnięte ze ścianami zęba, inne ułożone luźno, wtedy nie są przyczepione do zęba. Występują głównie w zębach trzonowych oraz dolnych siekaczach. Zdarza się, że rozrastając się zakrywają całkowicie wejścia do kanałów korzeniowych.

Stomatolodzy wciąż nie wiedzą, skąd się biorą zębiaki. Jednak większość z nich przychyla się do teorii, że proces mineralizacji mogą wywołać zwyrodnienia toczące się w miazdze zęba. Podejrzewa się, że powstanie zębiaka może być wynikiem przewlekłych zmian zapalnych powstałych z powodu podrażnienia tkanki nerwowej. A do podrażnienia może dojść przez proces próchnicowy, duże wypełnienie, wadę zgryzu, uraz lub ścieranie zębów.

Czasami kamienie miazgowe towarzyszą innym chorobom: np. dysplazji zębiny, odontodysplazji lub osteodystrofii Albraighta. Najczęściej powstają u osób po skończeniu pięćdziesięciu lat, nieco częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Statystyki dowodzą, że zębiaki można znaleźć w ponad 90 proc. badanych zębów pacjentów w wieku między 50. a 70. rokiem życia. Jednak problem nie dotyczy tylko osób starszych.

Proces ich powstawania może ulec przyspieszeniu, gdy ząb toczy próchnica. Badania wykazują, że u dzieci i młodych dorosłych zębiaki występują aż pięciokrotnie częściej w zębach ze zmianami próchnicowymi, niż w zdrowych. Nie ma sposobu, by zapobiec powstawaniu zębiaka.

Zęby, w których tworzą się zębiaki zwykle nie posiadają zmienionej wrażliwości na temperaturę. Zazwyczaj dowiadujemy się o nich, gdy są już na tyle duże, by dawać objawy bólowe. Dzieje się tak dlatego, że proces tworzenia się kamienia miazgowego najczęściej przebiega bezobjawowo.

W komorze zęba lub kanale odkładają się kolejne warstwy soli wapniowych, a zębiak stopniowo zwiększa swój rozmiar. Gdy zębiak jest mały, nie powoduje żadnych dolegliwości. Jednak gdy się rozrasta i zaczyna uciskać włókna nerwowe i naczynia krwionośne, wywołuje ból.

Z czasem zębiak może zarosnąć kanały lub wypełnić całą komorę zęba. To z kolei prowadzi do obumarcia miazgi, a w konsekwencji obumiera cały ząb. Gdy do tego dojdzie, niestety, trzeba usunąć kamień miazgowy.

Często (choć nie zawsze) obecność zębiaka zdradza zdjęcie rtg. Niektóre zębiaki są widoczne na zdjęciach rentgenowskich w postaci okrągłych, owalnych lub nieregularnych zacienień w komorze lub kanale korzeniowym. Zła wiadomość jest taka, że wtedy konieczne jest otwarcie komory, wyłuszczenie z niej miazgi i podjęcie leczenia kanałowego, nazywanego przez stomatologów endodontycznym. Oznacza to zatrucie zęba.