Pierwsze wrażenie

Co ciekawe, są osoby, które podobają się prawie wszystkim i są osoby, które prawie wszystkim wydają się antypatyczne. Trudno dociec dlaczego tak jest, ponieważ ludzie oddziałują na siebie zawsze wieloaspektowo, a ostateczną decyzję o tym, jakie będzie "pierwsze wrażenie" podejmuje podświadomość. Dlaczego podświadomość? Dlatego, że zjawisko pierwszego wrażenia dotyczy głównie procesu komunikacji pozawerbalnej.

W kontaktach między ludźmi bardzo ważny jest uśmiech - a odmian ludzkiego uśmiechu jest całe mnóstwo. Jedni ludzie uśmiechają się w sposób, który nas przyciąga; inni w sposób, który nas odpycha, jednak zawsze lepiej jest uśmiechać się niż nie. Uśmiech wpływa na innych ludzi na ogół pozytywnie.

Pierwsze wrażenie budowane jest przede wszystkim na podstawie sygnałów wzrokowych. Stąd np. określenia "zakochałam się od pierwszego spojrzenia" lub "znienawidziłam go od pierwszego spojrzenia". Zjawisko to ma charakter wybitnie emocjonalny i przypisuje się mu szczególną rolę w przepływie uczuć. Najczęściej nie bardzo wiemy, dlaczego zakochaliśmy się w kimś od "pierwszego spojrzenia" - fenomen ten nadal fascynuje zarówno tzw. zwykłych ludzi, jak i poetów czy pisarzy. Ileż już napisano wierszy, książek i nakręcono filmów o miłości od pierwszego spojrzenia!

Włosi nazywają ten fenomen nagłego zakochania się w nieznajomej osobie "un fulmine" (piorun, grom), ponieważ uczucie spada na kogoś niespodziewanie "jak grom z jasnego nieba" (un fulmine a ciel sereno). Piosenkarka Kora Jackowska śpiewa: "Piękniejsza od innych miłość od pierwszego spojrzenia", a poeta Jan Twardowski napisał wiersz, w którym wspaniale uchwycił ten moment:
Ta jedna chwila dziwnego olśnienia, kiedy ktoś nagle wydaje się piękny, bliski od razu jak dom, kasztan w parku, jakby mył włosy z nim w jednym rumianku.
Ta jedna chwila, co spada jak ogień, kiedy ktoś nagle wydaje się piękny łza w pocałunku, taki swój na co dzien. ta jedna chwila, co spada, jak ogień.
Ta jedna chwila, nie potrzeba więcej, kiedy ktoś nagle wydaje się piękny, bliski do razu jak dom, kasztan w parku, jakbyś mył włosy z nim w jednym rumianku

To pierwsze wrażenie może być zjawiskiem pozytywnym, ale może też być zjawiskiem negatywnym. Może bowiem być źródłem dużych rozczarowań, a nawet cierpień, kiedy okaże się, że uczucie od pierwszego spojrzenia zostało jednak błędnie ulokowane, lub kiedy niesłusznie niepotrzebnie uprzedzimy się negatywnie wobec osób, które wywarły złe pierwsze wrażenie, ale które tak naprawdę nie zasługują na te uprzedzenia. Każdy z nas ulega, w mniejszym lub większym stopniu, pierwszym wrażeniom w kontakcie z innymi ludźmi, ale musimy być świadomi zarówno tego, że odbieramy te wrażenia, jak i tego, w jaki sposób wpływają one na nasze reakcje i postawy wobec tych ludzi.

Sympatia i antypatia, jaka rodzi się w nas "od pierwszego spojrzenia" sprawia, że wykazujemy gotowość do obrony lub niszczenia wizerunku danej osoby. Jeśli lubimy kogoś od pierwszego spojrzenia, to wszelkie późniejsze negatywne informacje o nim odrzucamy lub tłumaczymy na jego korzyść, broniąc i usprawiedliwiając go.

I przeciwnie - jeśli czujemy do kogoś niechęć i antypatię od pierwszego spojrzenia, wszystko tłumaczymy na jego niekorzyść. Łatwo więc zorientować się, że mechanizm ten często odbiera nam obiektywizm sądów. Pierwsze wrażenie często jest fundamentem do budowania trwałych postaw wobec nowo poznanych ludzi. Niestety, negatywne nastawienia są o wiele silniejsze i bardziej trwałe niż nastawienia pozytywne. A niechęć "od pierwszego spojrzenia" uruchamia nie a tylko lawinowy proces narastania antypatii, ale także silnych uprzedzeń, które w konsekwencji mogą storpedować wszelkie próby poprawienia wzajemnych relacji między ludźmi.

Lidia Irla