Badania po 30-, 40- i 50- roku życia: które powinna robić każda kobieta?

Partnerem publikacji jest TZMO SA, producent ultracienkich wkładek higienicznych Bella Intima pokrytych 100% organiczną bawełną, zachęcający kobiety do wyrażania swoich potrzeb i reagowania na potrzeby swojego ciała.

W natłoku codziennych obowiązków nie powinnyśmy zapominać o naszym zdrowiu. Tylko regularne wykonywanie badań diagnostycznych daje możliwość jak najszybszego wykrycia ewentualnych chorób we wczesnym stadium rozwoju.

To, jakie badania powinna wykonać kobieta, zależy w dużej mierze od tego, w jakim jest wieku. Wraz z upływem lat zwiększają się bowiem zagrożenia, na które jesteśmy narażone.

U podstaw kobiecej natury leży troska o zdrowie i dobre samopoczucie najbliższych. Naszą kondycję zdrowotną często spychamy na dalszy plan. Tymczasem warto pomyśleć o badaniach profilaktycznych, gdyż to właśnie one mogą rzutować w przyszłości na nasz stan.

Po ukończeniu 30. roku życia, przynajmniej raz na 2-3 lata, należy wykonać morfologię oraz ogólne badanie moczu.

Systematyczne wykonywanie badań morfologicznych może okazać się kluczową kwestią w przypadku zaburzeń czynności tarczycy. Wiele osób bowiem nawet nie podejrzewa, że ich tarczyca nie funkcjonuje prawidłowo. Jak wynika z badań statystycznych, zdecydowanie częściej na zaburzenia czynności tego gruczołu cierpią kobiety. Po 35. roku życia szanse na rozwój chorób tarczycy zwiększają się o 30 proc.

Podstawowymi problemami, związanymi z tarczycą, które lekarz rozpozna po wykonaniu badania TSH, jest jej niedoczynność lub nadczynność. Niedoczynność wiąże się ze spowolnieniem wszelkich procesów metabolicznych.

Najbardziej charakterystycznym objawem jest szybki przyrost masy ciała, który nie ma żadnego wytłumaczenia w nieprawidłowościach żywieniowych. Jednym z objawów choroby są również trudności w zajściu w ciążę.

Myśląc o powiększeniu rodziny, badania morfologiczne powinny być podstawą. Dla kobiet planujących macierzyństwo za górną granicę poziomu TSH przyjmuje się wynik na poziomie 2,5 mcIU/ml. Niedoczynność tarczycy w ciąży może poważnie zaburzyć rozwój płodu. Profilaktyka jest więc w tym przypadku niezwykle ważna.

Tymczasem nadczynność tarczycy charakteryzuje się zwiększonym tempem metabolizmu, prowadząc do nasilonego chudnięcia. Wskazaniem do wykonania TSH jest przede wszystkim bezsenność, kołatanie serca, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia nastroju oraz zaburzenia miesiączkowania.

Koniecznie należy również dokonywać systematycznego pomiaru ciśnienia. Warto zadbać także o lipidogram, który należy wykonywać nie rzadziej niż co 3-5 lat. Jest on szczególnie ważny u tych kobiet, u których rodziców lub dziadków stwierdzono choroby układu krążenia, a także u pań z nadwagą.

Należy pamiętać również o regularnych badaniach ginekologicznych, w szczególności wykonywanej nie rzadziej niż co 3 lata cytologii. Jest ona podstawą w rozpoznawaniu wczesnych zmian nowotworowych.

Jak wynika z raportu WHO, 1 na 4 osoby w Europie otrzyma w ciągu swojego życia diagnozę raka. Dlatego też kobiety nie powinny zapominać o przeprowadzanym przynajmniej raz w miesiącu, regularnym samobadaniu piersi. Badanie należy wykonać najlepiej pomiędzy 7. a 9. dniem po menstruacji.

Podczas samobadania należy zwrócić szczególną uwagę na zgrubienia, które nie znikają po zakończonym cyklu menstruacyjnym, zmiany na skórze lub na sutku, zmiany w kształcie i rozmiarze piersi, a także ich kolorze.

Wykonując badanie należy stanąć nago przed lustrem z rękoma opartymi na biodrach i sprawdzić wygląd piersi. Następnie unieść ramiona i ułożyć ręce na szyi. W tej pozycji widoczne będą zmiany w kształcie i wyglądzie piersi. W następnej kolejności należy dotknąć jednej piersi wykonując koliste, pionowe i poziome ruchy, sprawdzając w ten sposób czy nie ma na nich żadnych zgrubień. Warto również pochylić się do przodu i w ten sam sposób zbadać skórę pod pachami.

Pamiętajmy, że rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Według szacunków na świecie co roku raka piersi rozpoznaje się u 1,7 mln kobiet. Zgodnie z opublikowanym w 2019 r. raportem Narodowego Instytutu Zdrowia-PZH w Warszawie, współczynnik zgonów z powodu tego nowotworu zwiększył się u nas o 7,2 proc. w latach 2010-2016.

U kobiet po 40. roku życia badania skupiają się w dużej mierze na kontroli zdrowia pod kątem osteoporozy. Płeć, a także zbliżająca się menopauza sprzyjają postępującym ubytkom masy kostnej. Kobiety, które często cierpią na bóle żołądka i odczuwają zgagę co 3 lata powinny poddać się gastroskopii - badaniu, które pomoże wykryć zmiany w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego, pomagając jednocześnie w diagnozowaniu zapalenia przełyku, wrzodów żołądka oraz dwunastnicy.

U pań powyżej 40. roku życia u podstaw profilaktycznych badań znaleźć powinno się także to, dotyczące prób wątrobowych. Jego celem jest bowiem wykrycie zapalenia wątroby wywołanego przez wirusy B i C, stłuszczenia spowodowanego otyłością, zaburzeniami gospodarki tłuszczowej, cukrzycą czy szkód spowodowanych przez leki. Co więcej, próby wątrobowe pozwalają wykryć nowotwory wątroby, które co roku w Polsce diagnozuje się u około 1,4 tys. osób. Większość zachorowań dotyczy kobiet po 55. roku życia. Dlatego tak ważna jest jak najwcześniej rozpoczęta profilaktyka.

Podstawą skierowania na badania będzie sytuacja, w której kobieta skarży się na ogólne osłabienie i zmęczenie, brak apetytu, utratę masy ciała, wzdęcia, nudności, długotrwałe bóle w nadbrzuszu, wymioty, biegunkę, spadek libido, krwawienie z nosa oraz nieuzasadnioną utratę wagi. Próby wątrobowe wykonuje się z próbki krwi.

Obok wciąż niezwykle ważnej, przeprowadzanej przynajmniej co 2 lata mammografii, u kobiet po 40. roku życia szczególnie ważne są regularne kontrole ginekologiczne. Cytologia umożliwi wstępne rozpoznanie zmian, takich jak mięśniaki, torbiele czy polipy. Dlaczego to badanie jest tak istotne? Co roku na świecie raka szyjki macicy wykrywa się bowiem u około pół miliona kobiet, w tym około 2,5 tys. Polek. Wśród nowotworów u kobiet 1 na 25 nowych przypadków jest rakiem szyjki macicy. W Polsce wykrywa się go najczęściej u kobiet w wieku powyżej 60. roku życia, jednak systematyczna dbałość o profilaktykę jest w tym przypadku na wagę złota.

Kończąc 45. rok życia należy zwrócić uwagę również na badania przesiewowe w kierunku cukrzycy, a więc sprawdzić stężenie glukozy na czczo.

Jednym z rzadszych, jednak wciąż niezwykle groźnych nowotworów, na który zachorować mogą kobiety jest rak sromu. W 2020 roku odnotowano 761 nowych przypadków zachorowań oraz ponad 400 zgonów. W tym przypadku warto postawić na wykonywane przynajmniej raz na kwartał w domowych warunkach samobadanie.

Możemy wykonać je na dwa sposoby - kucając lub leżąc na plecach. Niezbędne będzie lusterko, które powinnyśmy trzymać w taki sposób, aby dokładnie obejrzeć całą waginę. W trakcie samobadania sromu należy zwrócić szczególną uwagę na kolor błony śluzowej oraz ewentualną obecność guzków. Zbadać powinnyśmy również pachwiny. Jeśli pojawią się w nich bolesne lub bezbolesne guzki należy natychmiast zgłosić się do ginekologa.

U kobiet po 50. roku życia profil badań diagnostycznych nieco się zmienia. Wciąż należy pamiętać o morfologii, badaniu moczu oraz pomiarze ciśnienia, jednak do puli badań przesiewowych dołączają wówczas kolejne. Tuż po ukończeniu 50. lat kobietom zaleca się ocenę ryzyka złamań.

Panie powinny zwrócić również szczególną uwagę na badania przesiewowe w kierunku wykrycia raka jelita grubego. Dlatego też warto zdecydować się kolonoskopię, czyli badanie jelita grubego, które pozwala obejrzeć jego wnętrze. Należy wykonać ją tuż po ukończeniu 50. roku życia. Osoby obciążone rodzinnie rakiem jelita grubego lub polipowatością jelita grubego powinny zdecydować się na to badanie już wcześniej i wykonywać je regularnie co 5 lat.

Co więcej, zagrożeniem może być także wirusowe zapalenie wątroby typu C - choroba będąca ósmą przyczyną zgonów na świecie. Przez lata może nie dawać żadnych objawów, dlatego tak ważne jest badanie, pomimo braku niepokojących oznak. Leki najnowszej generacji dają sporą szansę na całkowity powrót do zdrowia.

Z wiekiem pogarsza się również wzrok. Warto postawić na regularne wizyty u specjalisty.

Kobiety po 50. roku życia powinny systematycznie wykonywać cytologię, udając się do ginekologa przynajmniej raz na dwa lata. Ogromnym niebezpieczeństwem jest wówczas rak endometrium, dotyczący głównie kobiet po menopauzie. Szczyt zachorowań przypada między 55. a 70. rokiem życia.

Objawem, który powinien nas zaniepokoić są bóle w podbrzuszu oraz w "krzyżu", nawracające stany zapalne, upławy oraz krwawienia. Charakterystycznym objawem raka endometrium jest także uczucie pełności w miednicy.

Liczba zgonów kobiet z powodu raka trzonu macicy, czyli raka endometrium w ostatniej dekadzie w Polsce znacznie wzrosła - alarmują eksperci. Groźny nowotwór co roku diagnozowany jest u około 6 tys. Polek. Postawmy na profilaktykę.

Partnerem publikacji jest TZMO SA, producent ultracienkich wkładek higienicznych Bella Intima pokrytych 100% organiczną bawełną, zachęcający kobiety do wyrażania swoich potrzeb i reagowania na potrzeby swojego ciała.