Choroby kobiece

Do chorób kobiecych zalicza się schorzenia piersi (mastopatia, guz łagodny, guz złośliwy), jajników i jajowodów (zapalenie przydatków, torbiele, guzy, rak) i macicy (nadżerka, mięśniaki i polipy, rak szyjki, rak trzonu).

Dzięki konsekwentnemu przeprowadzaniu badań okresowych liczba zachorowań zmniejszyłaby się o połowę. Obecnie jednak Polska jest jednym z krajów europejskich o najwyższym współczynniku umieralności na nowotwory złośliwe. Średnio rocznie umiera na raka co szósta - ósma Polka. Poważny udział w tej tragicznej statystyce ma rak inwazyjny żeńskich narządów płciowych.

Rak sutka (17,3% wszystkich chorób nowotworowych). Jak podaje w Krajowym Rejestrze Nowotworów Państwowy Zakład Higieny, najwięcej kobiet (39 na 100 tys.) choruje na raka piersi. Każdego roku wykrywa się około 8 tys. nowych przypadków zachorowań. Niestety, na tyle późno, że tylko połowa pacjentek ma szansę na wyleczenie.

Lekarze nie umieją wprawdzie odpowiedzieć na pytanie dlaczego rak sutka powstaje, potrafią jednak wskazać czynniki zwiększające ryzyko. Wiadomo, że dwukrotnie częściej atakuje on kobiety niezamężne i bezdzietne - te, które w pierwszą ciążę zaszły po 35 roku życia, wcześnie się rozwinęły i późno weszły w okres przekwitania oraz te, w których rodzinach (po linii żeńskiej) nowotwór ten już wystąpił. Kobiety zaliczające się do tej grupy powinny zachować szczególną czujność. Tylko wczesne wykrycie zmian daje pomyślne rokowania. Najważniejsze w zapobieganiu chorobie są więc systematyczne badania.

Rak szyjki macicy (8,6% wszystkich chorób nowotworowych). Pod względem liczby zachorowań zajmuje drugie miejsce. Lekarze stwierdzają go u 19 na 100 tys. kobiet. Objawy kliniczne ograniczają się do skąpych upławów i/lub krwawienia, zwłaszcza po stosunku. Wskazówką są też nieregularne miesiączki. Do stanów przedrakowych na szyjce macicy zalicza się: długotrwałą nadżerkę, brodawczaki płaskonabłonkowe, polipy, przewlekłe stany zapalne. Czynnikiem ryzyka może być podawanie dużych ilości estrogenów nie równoważonych progesteronem. Rak ten częściej występuje u kobiet, które rodziły lub były w ciąży. Badanie cytologiczne pozwala na odpowiednio wczesne wychwycenie zmian chorobowych. Leczenie - operacyje i za pomocą radioterapii.

Rak jajnika (6,2% wszystkich chorób nowotworowych). Jest trzecim co do częstości występowania nowotworem narządu rodnego. Choruje nań 14 kobiet na 100 tys., umiera 9. Najczęściej dotyka kobiet między 40. a 50. rokiem życia, które nie rodziły. Nie znaczy to jednak, że nie występuje także w innych grupach wiekowych. We wczesnym stadium nie daje żadnych objawów, aż do czasu, gdy z powodu guza powiększy się obwód brzucha i pojawi się uczucie ucisku na sąsiadujące z jajnikiem narządy. Dlatego częste, nawracające zakażenia układu moczowego i trudne do ustalenia dolegliwości ze strony układu pokarmowego wymagają konsultacji ginekologicznej. Każdy guz jajnika powinien być operowany i w trakcie operacji zbadany pod mikroskopem, ponieważ tylko takie badanie pozwala ustalić jego charakter oraz umożliwia lekarzowi podjęcie decyzji co do rozległości zabiegu. Najczęściej usuwa się oba jajniki. Terapią wspomagającą jest podawanie leków chemicznych i naświetlanie.

Rak trzonu macicy (5,9% wszystkich chorób nowotworowych). Na każde 100 tys. kobiet 13,3 cierpi na tę postać nowotworu. W grupie podwyższonego ryzyka znajdują się kobiety po menopauzie, bezdzietne, otyłe, chore na cukrzycę i nadciśnienie. Najczęstszym objawem klinicznym są nieregularne, obfite krwawienia z dróg rodnych u kobiet w okresie premenopauzy, a u starszych w kilka miesięcy do kilku lat od ustąpienia miesiączki. W miarę rozwoju choroby pojawiają się bóle w podbrzuszu i krwisto zabarwione upławy. W celu rozpoznania stosuje się diagnostyczne wyłyżeczkowanie macicy. Leczenie jest operacyjne (zazwyczaj usuwa się macicę z przydatkami), połączone z radioterapią.