Coś trzeszczy w kolanie...
Taki objaw świadczy o uszkodzeniu chrząstki pokrywającej końce kości udowej i piszczeli.
Pani Alicja od dawna miała niewielkie problemy ze stawami kolanowymi, ale winiła za to intensywne uprawianie sportu w młodości i obecną nadwagę. Po pomoc zgłosiła się, gdy zauważyła, że w jej stawach coś trzeszczy.
- Co to może być? - pytała zaniepokojona pacjentka.
- Zazwyczaj powodem trzasków w stawie kolanowym są zmiany degeneracyjne w chrząstce stawowej. W medycynie fachowo nazywa się je ubytkiem w chrząstce stawowej lub chondromalacją.
- Brzmi to bardzo poważnie - zaniepokoiła się pani Alicja.
- Chondromalacja to dosłownie rozmiękczenie chrząstki stawowej, która pokrywa stykające się ze sobą kości i zapobiega ich ścieraniu - tłumaczyłem. - W procesie chorobowym jej powierzchnia stopniowo ulega włóknieniu, pojawiają się szczelinki między tkanką łączną a chrzęstną. Aż wreszcie powstają ubytki, co prowadzi do niszczenia chrząstki.
- Dlaczego tak się dzieje?
- Jest kilka powodów tych uszkodzeń. Najczęściej są to mikrourazy, których ani nie zauważamy, ani nie odczuwamy. Kolejna przyczyna to stany zapalne w stawach i niewłaściwe ustawienie kości tworzących staw. Gdy kości są nieprawidłowo ustawione, po dłuższym chodzeniu, przy wchodzeniu po schodach i w nocy pojawia się ból. Charakterystyczne jest też blokowanie się kolana, czyli opór przy prostowaniu nogi.
- A czy tę dolegliwość można jakoś wyleczyć?
- Tak, najpierw jednak zrobimy USG stawu kolanowego, aby wiedzieć, jakie zmiany w nim zaszły. Od tego uzależnione jest leczenie. Trwa ono długo i wymaga od pacjenta dyscypliny - uprzedziłem.
- Ale operacja nie będzie potrzebna? - spytała pacjentka. - Tego nie mogę zagwarantować. Ale im wcześniej się rozpocznie kurację, tym pewniejsze uniknięcie operacji.
Dodałem, że leczenie zachowawcze daje dobre efekty w ponad 2/3 przypadków. Polega na przyjmowaniu leków i wykonywaniu, najlepiej pod okiem fizykoterapeuty, ćwiczeń, które poprawiają ruchomość stawu i wzmacniają mięśnie. Można skorzystać z leczenia zimnem i ciepłem, elektroterapii, ultradźwięków, diatermii krótkofalowej, laseroterapii. Potrzebne bywa wspomaganie stawu dobranym przez ortopedę lub rehabilitanta sprzętem ortopedycznym, np. stabilizatorem stawu kolanowego. Jego zadaniem jest podpieranie rzepki. Czasem pacjent musi nosić wkładki do butów, które umożliwiają prawidłowe stąpanie i właściwe ustawienie kości w stawie. Należy regularnie zażywać leki przeciwzapalne i poprawiające metabolizm chrząstki. Niekiedy konieczne są sterydy - podawane doustnie lub w zastrzykach wprost do stawu.
Dr Adam Ogonowski, ortopeda, traumatolog
