Gdy hormony tarczycy szaleją

Tarczyca to bardzo ważny organ, który wydziela hormony kierujące wieloma procesami w organizmie. Gdy jest ona zbyt aktywna, należy brać preparaty hamujące produkcję jej hormonów: tyroksyny (T4), trijodotyroniny (T3) i kalcytoniny, bo grozi nam stan niebezpieczny dla życia. Przyczyną mogą być choroby zapalne tarczycy i przyjmowanie leków, które zawierają dużą ilość jodu. Czynnikiem ryzyka jest także płeć żeńska, bo nadczynność tarczycy rozpoznaje się aż 5 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn.

Mogą być one bardzo różne i czasami trudno je skorzarzyć z tą chorobą. Pojawia się drżenie palców, kołatanie serca, duszności, osłabienie nóg, biegunki, zaparcia, czerwone, swędzące plamy na podudziach i stopach, obrzęki nóg nad kostkami. Oczy łzawią, włosy stają się cienkie i rzadkie, paznokcie ciemnieją, są łamliwe. Chora ma nieregularne, skąpe miesiączki. Najgroźniejszym powikłaniem jest tzw. przełom tarczycowy, czyli nasilenie niekorzystnych objawów, co może doprowadzić do tzw. zapaści krążeniowej.

Jednym z nich jest kontrola we krwi hormonu TSH, którą może zlecić lekarz pierwszego kontaktu. Wynik poniżej normy zwykle świadczy o nadczynności tarczycy, czyli nadmiernym wytwarzaniu hormonów przez ten narząd. Internista może nas też skierować na pomiar stężenia kolejnych hormonów tarczycy: T3, T4 lub ich wolnych postaci: FT3, FT4. Jeśli ich poziom jest podwyższony, dostaniemy skierowanie do endokrynologa, który zleci USG i ew. badania krwi w celu wykrycia przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy krwi. Może być też konieczne pobranie komórek (biopsja) tarczycy. Robi się również scyntygrafię tego gruczołu. Pacjentowi podaje się tzw. kontrast (radioaktywny jod) w postaci płynu lub tabletek. Chorego umieszcza się wówczas pod specjalnym urządzeniem, które wykrywa promieniowanie w różnych miejscach tarczycy.

Leczenie polega na przyjmowaniu leków, które zmniejszają wydzielanie hormonów, a także preparatów łagodzących objawy nadczynności. Zależnie od stadium choroby i przyczyn, chorym podaje się jod. Niekiedy trzeba usunąć nieprawidłowo działającą tarczycę. Wskazaniem jest np. wole guzkowe. Tak nazywamy stan, w którym tarczyca jest powiększona i są w niej obecne guzki wytwarzające dużą ilość hormonów. Po usunięciu tarczycy powinniśmy już do końca życia zażywać preparaty, które zawierają hormony.

Nadczynność tego narządu powoduje ucisk w obrębie szyi i krtani, trudności w oddychaniu, połykaniu pokarmów i duszności. Należy więc dbać o lekkostrawną dietę, unikać ciężkostrawnych produktów, m.in. smażonych mięs, kapusty, brukselki, grochu, soi, orzechów, migdałów, gruboziarnistych kasz. A także zrezygnować z ostrych przypraw (papryki, pieprzu, chili). Zastępujemy je łagodnymi przyprawami: wanilią, koprem, kminkiem, pietruszką, lubczykiem, majerankiem i cynamonem.