Sterują wszystkimi funkcjami organizmu. Są jednym z głównych podejrzanych, gdy lekarze mają problem z ustaleniem przyczyn choroby.
Nikt nie potrafi powiedzieć, co ci jest? Poproś lekarza o skierowanie do endokrynologa. Za twoje kłopoty (np.: złe samopoczucie, wypadanie włosów, zmęczenie, stany depresyjne, obniżenie libido) może odpowiadać niedobór lub nadmiar którejś z substancji produkowanych przez gruczoły wydzielania wewnętrznego. Obawiasz się kuracji endokrynologicznej? Zupełnie niepotrzebnie. Opowieści o niekorzystnym działaniu leków hormonalnych pochodzą z czasów, gdy preparaty te zawierały bardzo duże dawki hormonów. Dziś stosuje się je w mniejszych stężeniach, a prawidłowe leczenie takimi środkami nie tylko wydłuża życie, ale także poprawia jego jakość.
Zbadaj poziom progesteronu
Za niski lub za wysoki poziom progesteronu może utrudniać zajście w ciążę albo stać się przyczyną poronień. Bywa również przyczyną innych zaskakujących i niezwiązanych z ciążą dolegliwości.
Niedobór progesteronu:
Kobiety, które mają za mało tego hormonu, cierpią zwykle na zespół napięcia przedmiesiączkowego. Na kilka dni przed okresem ich piersi puchną i stają się tkliwe, a waga wzrasta. Objawem zbyt niskiego poziomu tego hormonu są także obfite miesiączki. Niedobór tej substancji może również wywoływać dolegliwości natury psychicznej. Charakterystycznym sygnałem są stany lękowe, płaczliwość, wybuchowość i niska odporność na stres. Zbaldaj więc poziom tego hormonu, zanim zdecydujesz się na zażywanie antydepresantów. Być może wskazane będzie leczenie endokrynologiczne.
Za wysoki poziom progesteronu:
Bywa przyczyną zatrzymywania wody w organizmie. Objawem tego może być puchnięcie nóg. Jeśli masz takie kłopoty, a nie znasz ich przyczyny, zasugeruj lekarzowi, by skierował cię na badanie zawartości tej substancji we krwi. Warto wiedzieć, że jeśli wysoki poziom progesteronu będzie się utrzymywał, może dojść do poszerzenia żył oraz powstania żylaków.
Estrogeny (estradiol, estron i estriol) to hormony odpowiedzialne za wykształcenie żeńskich cech płciowych. Jeśli masz duży popęd seksualny, prawdopodobnie twój organizm nie cierpi z powodu braku tych hormonów.
Niedobór estrogenów:
Jego sygnałem może być obniżenie libido. To jednak nie wszystko, bo substancje te są też odpowiedzialne za stan kości (ponieważ mają wpływ na gospodarkę wapniową organizmu). Ich prawidłowy poziom chroni przed chorobami układu krążenia, bo estrogeny regulują poziom cholesterolu. Do obniżenia poziomu estrogenów najczęściej dochodzi w okresie przekwitania. Żeby zmniejszyć skutki tego stanu, stosuje się hormonalną terapię zastępczą okresu menopauzy.
Wysoki poziom estrogenów:
Również nie jest korzystny dla zdrowia. Kobiety, które mają dużą ilość tego hormonu częściej zapadają na nowotwory piersi i narządów rodnych. Wyższe jest również u nich ryzyko wystąpienia zakrzepów. Zbyt duże stężenie estrogenów może prowadzić m.in. do problemów z utrzymaniem prawidłowej wagi, nudności i złego samopoczucia.
Przyczyną może być wysoki poziom prolaktyny
Niski poziom prolaktyny:
U matek karmiących zbyt mała ilość tego hormonu (odpowiedzialnego m.in. za wytwarzanie mleka) objawia się brakiem pokarmu.
Wysoki poziom prolaktyny:
Mogą o nim świadczyć nieregularne, zbyt długie (powyżej 33 dni) albo zbyt krótkie (poniżej 24 dni) cykle miesiączkowe. Sygnałem nadmiaru prolaktyny może być także pojawienie się zarostu (np.: na twarzy, piersiach albo plecach). Substancja ta pobudza bowiem wytwarzanie męskich hormonów (m.in. testosteronu). Oznaką zbyt wysokiego poziomu tego hormonu mogą również być kłopoty z zajściem w ciążę. Zbyt wysoki poziom prolaktyny leczy się przez podawanie preparatu hamującego jej wydzielanie.
Być może winny jest nadmiar androgenów
Sądzisz, że androgeny (androstendion i testosteron) to hormony męskie? To prawda, ale organizm kobiety także ich potrzebuje. Niewielka ich ilość jest konieczna, byśmy czuły się zdrowe. Niedobór i nadmiar powodują natomiast rozmaite problemy.
Niski poziom androgenów:
Gdy jest ich za mało, cierpi na tym wygląd naszej skóry (zmarszczki!). Możemy się również czuć ospałe i pozbawione energii, a także stracić ochotę na seks.
Wysoki poziom androgenów:
U kobiet nazywany jest hiperandrogenizmem. Mogą o nim świadczyć objawy takie jak pojawienie się owłosienia na twarzy, piersiach, brzuchu czy plecach (hirsutyzm), łysienie (typu męskiego, czyli w okolicy skroni i czoła), trądzik (szczególnie w dojrzałym wieku), obniżenie tonu głosu. Najczęstsze przyczyny nadmiaru androgenów u kobiet to przerost nadnerczy, guzki nadnerczy, zespół policystycznych jajników, wysoki poziom prolaktyny. W leczeniu hiperandrogenizmu (jeśli nie da się usunąć jego przyczyn np. przez usunięcie guzków na nadnerczach) stosuje się środki hormonalne o działaniu antyandrogennym (Diane 35, Cyprodiol, OC 35). Mają one działanie zarówno lecznicze, jak i antykoncepcyjne.
To objaw niedoczynności tarczycy
Na niedoczynność albo nadczynność tarczycy mogą cierpieć zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Damska tarczyca choruje jednak ośmiokrotnie częściej niż męska. Ten gruczoł odpowiada za produkcję tyroksyny i trójjodotyroniny.
Niedobór tyroksyny:
Jego skutkiem jest m.in. osłabienie pracy gruczołów łojowych (skóra robi się szorstka i przesuszona). Ciśnienie krwi jest zazwyczaj obniżone, co objawia się ospałością i uczuciem zmęczenia. Innym skutkiem niedostatku tyroksyny jest wypadanie włosów i brwi.
Niski poziom trójjodotyroniny:
Trójjodotyronina jest odpowiedzialna za procesy metaboliczne. Gdy jest jej za mało, pojawiają się problemy z utrzymaniem prawidłowej wagi. Hormon ten ma także wpływ na nasz nastrój. Jednym z objawów jego niedoboru jest skłonność do nastrojów depresyjnych. Przy niedoczynności tarczycy zazwyczaj dochodzi do obniżenia poziomu zarówno tyroksyny, jak i trójjodoytroniny. W leczeniu stosuje się zwykle jedynie syntetyczną tyroksynę (Euthyrox, Eltroxin, Letrox). Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest autoimmunologiczna choroba Hashimoto. Rzadziej zdarza się niedoczynność spowodowana niedoborem jodu.
Nadczynność tarczycy:
Zdarza się rzadziej niż niedoczynność. Jej najczęstsze objawy to chudnięcie, nadmierna potliwość i nerwowość. Leczenie polega na podawaniu środków hamujących pracę tarczycy (Thyrozol, Metizol). W niektórych przypadkach konieczne jest operacyjne usunięcie tego organu.
Zuzanna Krajewska
