Kolka wątrobowa: Przyczyny, objawy i leczenie
Kolka wątrobowa to bolesna dolegliwość, która sygnalizuje problemy z woreczkiem żółciowym. Szacuje się, że cierpi na nią ponad 15% osób w Polsce, znacznie więcej kobiet. Czynnikiem ryzyka jest nieprawidłowa dieta, otyłość oraz choroby przewlekłe. Ból pojawia się po prawej stronie pod żebrami, najczęściej po posiłku, i może trwać nawet kilka godzin. Kolki wątrobowej nie powinno się ignorować, bo może być przyczyną groźniejszych schorzeń. Jak walczyć z tą uciążliwą dolegliwością?
Przyczyną kolki wątrobowej jest przeciążenie pęcherzyka żółciowego, potocznie nazywanego woreczkiem żółciowym. Jego zadaniem jest magazynowanie żółci niezbędnej do trawienia tłuszczów – po ich spożyciu pęcherzyk zaczyna się kurczyć i dostarczać żółć do dwunastnicy. Niestety, na skutek nieprawidłowej diety w pęcherzyku zaczynają zalegać złogi, co prowadzi do kamicy woreczka żółciowego. Przyczyną jest dieta bogata w tłuszcze pochodzenia zwierzęcego – ich spożywanie stymuluje organizm do wydzielania hormonu, który pobudza pęcherzyk żółciowy do skurczów i wydzielania żółci. Tłuste potrawy sprzyjają nadwadze i otyłości, a nadmiar tkanki tłuszczowej powoduje krystalizowanie się cholesterolu w żółci. Tak powstaje kamica woreczka żółciowego. Złogi blokują odpływ żółci do dwunastnicy, a kurczący się pęcherzyk powoduje silny ból. Czynnikiem ryzyka są także choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca i nadciśnienie. Kolka znacznie częściej występuje u osób z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi.
Najbardziej charakterystycznym objawem kolki wątrobowej jest nagły i silny ból w prawej części brzucha, pod żebrami. Pojawia się on zazwyczaj po spożyciu ciężkostrawnego posiłku (na przykład smażonego mięsa) i może trwać nawet kilka godzin. Ustępuje, gdy kamień razem z żółcią przedostanie się do dwunastnicy. Bólowi często towarzyszą zgaga, nudności, wzdęcia, a nawet wymioty.
Diagnostyka kolki wątrobowej
Kolki nigdy nie należy ignorować, ponieważ może dojść do poważnych komplikacji, na przykład całkowitego zablokowania przewodów pęcherzyka i żółtaczki mechanicznej, która wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej. Kluczowe jest też ustalenie przyczyn kolki i wdrożenie odpowiedniego leczenia (np. środków obniżających poziom złego cholesterolu), które uchroni jednocześnie przed innymi schorzeniami, takimi jak miażdżyca. Podstawowe badania diagnostyczne to USG wątroby i dróg żółciowych oraz badanie krwi. Czasem konieczne jest wykonanie endoskopowego badania ultrasonograficznego, które pozwala na rozszerzenie przewodów i usunięcie złogów.
Początkowo leczenie ma charakter objawowy – celem jest uśmierzenie bólu, więc stosuje się środku przeciwzapalne i rozkurczowe. Pomocne są również ciepłe kompresy na brzuchu. Po ataku przez kilka dni należy jeść lekkostrawne posiłki, głównie gotowane warzywa i ryżowy kleik. Złogi w woreczku można próbować usunąć domowymi sposobami, na przykład pijąc sok z jednej cytryny zmieszany z taką samą ilością oliwy z oliwek. W ostateczności pęcherzyk żółciowy usuwa się chirurgicznie lub laparoskopowo.
Kolka wątrobowa a dieta
W profilaktyce i leczeniu kolki wątrobowej kluczowe znaczenie odgrywa dieta. Przed tworzeniem się złogów w woreczku żółciowym chroni zdrowe odżywianie się. Podstawą codziennego jadłospisu powinny być warzywa, chudy nabiał, a także białe mięso (kurczaka, indyka, królika) i ryby przygotowywane bez dodatku tłuszczu. Do warzyw można jedynie dodawać zdrowe tłuszcze roślinne (np. oliwę z oliwek). Ograniczyć należy także używki, sól i alkohol. Pozbycie się nadprogramowych kilogramów, a także walka z nadciśnieniem i zbyt wysokim poziomem cholesterolu we krwi to najlepsza profilaktyka kolki wątrobowej.
