Sanacja jamy ustnej – dlaczego może zadecydować o twoim życiu?

Stan zębów i dziąseł to coraz silniej akcentowany problem, który przekłada się nie tylko na estetykę, ale również na nasze zdrowie ogólne. Infekcje w jamie ustnej to nie tylko naukowo potwierdzony czynnik ryzyka poważnych jednostek chorobowych, takich jak cukrzyca, choroby serca czy udar mózgu, ale także - co równie ważne - bezpośredni czynnik ryzyka podczas wielu zabiegów medycznych. Elementem kwalifikującym do operacji oraz obniżającym ryzyko jej komplikacji jest zabieg sanacji jamy ustnej.

- Sanacja jamy ustnej to kompleksowe wyleczenie wszystkich schorzeń w jamie ustnej. Już sama nazwa to sugeruje, bo sanatio z łac. to "uzdrowienie". Można to porównać do konwencjonalnego przeglądu i leczenia, tyle że w tym wypadku jest on priorytetowy, ponieważ jakiekolwiek ognisko zapalne, także to w jamie ustnej, może być przeciwwskazaniem do zabiegu oraz wywołać szereg powikłań podczas operacji.

Celem sanacji jest więc dobro pacjenta i jego bezpieczeństwo. Z tego względu, zanim przystąpimy do jakiegokolwiek zabiegu, specjalista powinien nas skierować do dentysty na pełne leczenie - mówi lek. stom. Waldemar Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.

Sanacja jamy ustnej obejmuje m.in.:

·         wyleczenie ubytków próchniczych,

·         wyeliminowanie ewentualnych powikłań chorób przyzębia np. stanów zapalnych i krwawiących dziąseł,

·         wyleczenie zapalenia miazgi zębowej, ropnia zęba,

·         przeleczenie kanałowe martwych zębów,

·         leczenie ortodontyczne, w tym korektę niewłaściwie kontaktujących się zębów szczęki i żuchwy, niewłaściwy kontakt pomiędzy zębami szczęki i żuchwy, ale też np. zdjęcie aparatu stałego w przypadku zdiagnozowania u pacjenta białaczki,

·         protetykę,

·         pełną higienizację: usunięcie osadów i kamienia nazębnego,

·         ekstrakcję zębów, które nie podlegają leczeniu,

·         identyfikację i zapobieganie potencjalnym ogniskom zakażenia.

W jakich przypadkach sanacja może być wymagana? Zabieg może wynikać z inicjatywy samego pacjenta, który dba o zdrowie jamy ustnej i regularnie odwiedza gabinet stomatologa, ale zazwyczaj zaleca go lekarz. Coraz więcej specjalistów wymaga przed zabiegami kompleksowego leczenia jamy ustnej.

Na zabieg sanacji może skierować pacjenta lekarz ogólny, specjalista np. chirurg, kardiochirurg, onkolog, anestezjolog, ginekolog, ortopeda, ale też ortodonta (przed założeniem aparatu) lub periodontolog. Powodem jest szereg poważnych zabiegów medycznych, szczególnie chirurgicznych np. operacja serca lub narządu wzroku oraz transplatancje. Sanację powinni mieć także wykonaną pacjenci przed chemioterapią, radioterapią, kobiety przed zajściem w ciążę, profilaktycznie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ale także pacjenci chorujący na niektóre choroby np. reumatoidalne zapalenie stawów (ukryte w organizmie ogniska zapalne pod postacią ubytków próchniczych lub chorych dziąseł mogą zaostrzać przebieg choroby).

Dopasowanie w zgryzie luźnej korony albo nierównej plomby w zgryzie może z kolei zapobiec uszkodzeniu zębów podczas znieczulenia poprzedzającego operację. Sanacja jest więc elementem pełnego i szczegółowego planu leczenia.

Chirurg wraz z anestezjologiem planując operację przeprowadzają wywiad z pacjentem w kontekście historii chorób, oceniają jego stan ogólny i jednocześnie oceniają ryzyko, jakie związane jest z zabiegiem. Często też konsultują się ze stomatologiem, aby wykluczyć różne scenariusze.

Dlaczego sanacja jest tak ważna? Każdy zabieg, który determinuje potrzebę użycia zastosowania znieczulenia ogólnego, powinien być poprzedzony sanacją jamy ustnej. Zabieg jest konieczny choćby przed operacjami kardiologicznymi np. przeszczepem serca czy operacją wymiany zastawki serca. Pozwala to wyeliminować każde z obecnych i potencjalnych źródeł infekcji, przedostanie się bakterii do krwioobiegu oraz operowanego miejsca, czego konsekwencją może być np. infekcyjne zapalenie wsierdzia, zagrażające życiu pacjenta.

- Ogniska zapalne w jamie ustnej stanowią bardzo wysokie ryzyko dla mięśnia sercowego, tym bardziej że choroba, jak i sama operacja osłabiają organizm, przez co prawdopodobieństwo zakażenia wzrasta. Dlatego też przed operacją tego typu niezbędne jest wyleczenie wszystkich ubytków oraz terapia periodontologiczna. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku chemioterapii, która powoduje czasowe zmniejszenie zdolności organizmu do wytworzenia komórek zwalczających zakażenia. Z tego względu lekarze zalecają pełną terapię stomatologiczną, pozbycie się ognisk zapalnych w jamie ustnej (od zębów po dziąsła, a nawet grzybicę jamy ustnej), a nawet zdjęcie aparatu ortodontycznego, który może podrażniać błony śluzowe - mówi ekspert.

Największym wyzwaniem są ukryte infekcje, które nie dają bezpośrednich objawów. Czasami nawet zdjęcie RTG nie uwidacznia wszystkich ognisk zapalnych wewnątrz zęba. Stomatolodzy szczególnie zwracają uwagę na ostre zapalenie miazgi, ropnie, ale także zęby już raz przeleczone kanałowo, ponieważ nawet nieprawidłowo wypełnione kanały stanowią potencjalny czynnik ryzyka podczas operacji.

Na zabieg sanacji warto zdecydować się jak najwcześniej. Co ważne, leczenie u stomatologa musi być zakończone najpóźniej 10 dni przed planowaną operacją. Statystycznie aż ok. 85 proc. pacjentów, których specjalista kieruje na sanację do dentysty, wymaga interwencji chirurgicznej u stomatologa, co finalnie wydłuża czas oczekiwania na zabieg.

- Sanacja wpisuje się w holistyczny sposób leczenia pacjenta, w którym żaden z elementów organizmu nie pozostaje obojętny dla pozostałych. Jeśli chcemy uniknąć komplikacji podczas, po operacji, a także skrócić okres rekonwalescencji, zabieg sanacji jest absolutną bazą. Każda infekcja w jamie ustnej jest jak tykająca bomba, a więc stawką jest nasze zdrowie, a nawet życie - przestrzega dr Stachowicz.