Mózg to najbardziej złożony narząd człowieka, który odpowiada za najważniejsze czynności życiowe organizmu, m.in. bicie serca i oddech. Waży nieco ponad kilogram (ok. 2 proc. całkowitej masy ciała), ale to właśnie dzięki niemu potrafimy mówić, pamiętać, marzyć, myśleć abstrakcyjnie. Z naszego artykułu dowiecie się, co dzieje się, kiedy mózg nie funkcjonuje tak, jak powinien oraz co robić, żeby usprawnić jego pracę.
Zaburzenia mowy, pamięci, równowagi, czucia - to wszystko, oczywiście m.in., objawy nieprawidłowej pracy mózgu (choć nie wyłącznie, więc jeśli zauważyłaś u siebie niepokojące objawy, koniecznie skonsultuj się z lekarzem). Co wpływa na ich pojawienie się?
Często są to udary, które dzielimy na krwotoczne i niedokrwienne.
Udar krwotoczny
W przypadku udaru krwotocznego dochodzi do pęknięcia naczynia krwionośnego, co powoduje krwawienie wewnątrzczaszkowe. Krwawieniu zwykle towarzyszy nagły, bardzo silny ból głowy, mogą również pojawić się wymioty. Chory może mieć trudności z wysławianiem (opadają kąciki ust) i poruszaniem się (może pojawić się niedowład kończyn lub lewej/ prawej strony ciała). Do objawów zaliczane są także zaburzenia widzenia i czucia. Wielu chorych traci przytomność. Do pęknięcia naczyń (także nieprawidłowo zbudowanych, np. naczyniaków lub tętniaków) dochodzi zazwyczaj wskutek nadciśnienia tętniczego (po dużym lub długotrwałym wysiłku, a także w wyniku silnego stresu). Udary krwotoczne zdarzają się zacznie rzadziej (ok. 10 proc. wszystkich udarów) niż udary niedokrwienne, ale są bardziej niebezpiecznie dla życia.
Udar niedokrwienny
W przypadku udaru niedokrwiennego mamy do czynienia z zatrzymaniem przepływu krwi w naczyniu krwionośnym. Objawów tego rodzaju udaru jest wiele, niektóre, zwłaszcza występujące rzadziej, są czasem mylone z objawami innych schorzeń. Do najczęściej występujących należą: niedowład kończyn, zaburzenia mowy, wzroku, czucia i pamięci, zaburzenia świadomości lub ataki padaczkowe. Przyczyn udaru niedokrwiennego jest również wiele. Mogą to być miażdżyca, choroby serca (arytmie, wady zastawek), zawał lub zmiany w obrębie naczyń krwionośnych. Udary tego typu zdarzają się o wiele częściej, niż udary krwotoczne.
Zarówno w przypadku udaru krwotocznego, jak niedokrwiennego, chory powinien natychmiast trafić do szpitala, ponieważ zagrożone jest nie tylko jego zdrowie, ale i życie.
Poważne skutki
W artykule "Udar mózgu - czynniki ryzyka i profilaktyka" autorstwa Agnieszki Strepikowskiej i Adama Bucińskiego, napisano, że udary "zajmują trzecią pozycję (po schorzeniach układu krążenia i nowotworach) wśród przyczyn zgonów’, oraz są "najczęstszą przyczyną długotrwałej niesprawności i inwalidztwa w populacji dorosłych". Ryzyko udaru wzrasta wraz z wiek (szacuje się, że ryzyko wystąpienia udaru u "dorosłych podwaja się z każdą dekadą i dotyczy aż 5% osób powyżej 65 r.ż.").
Jak można sobie pomóc?
Choć wiele wskazuje na to, że za występowanie udarów odpowiedzialne są m.in. czynniki genetyczne, wiele zależy od trybu życia.
Żeby zapobiec wystąpieniu udaru krwotocznego, należy regularnie badać ciśnienie, a jeśli pojawi się nadciśnienie tętnicze - wdrożyć leczenie. W przypadku bardzo podwyższonego ciśnienia, którego nie obniżają leki zażywane na stałe, należy bezwzględnie udać się do szpitala. Za powstawanie udarów niedokrwiennych w dużej mierze odpowiadają choroby serca i żył (miażdżyca), dlatego należy regularnie się badać i regularnie zażywać przepisane przez lekarza leki. Oczywiście żaden z tych sposobów nie gwarantuje, że udar się nie pojawi - minimalizują jedynie ryzyko.
Żeby utrzymać w dobrej formie mózg (a właściwie naczynia krwionośne, które się w im znajdują), należy prowadzić tzw. zdrowy tryb życia: nie palić, regularnie uprawiać sport (choćby nordic walking czy jazdę na rowerze), a także monitorować poziom cholesterolu (przyczynia się do powstawania miażdżycy) i przejść na lekkostrawną dietę radzi Krzysztof Jańczuk koordynator pacjenta w Ogólnopolskim Centrum Medycznym.
Na koniec
Mózg jest narządem, o którym na co dzień nie myślimy wiele - dopóki działa sprawnie i nie daje nam powodów do zmartwień. Jednak należy pamiętać o tym, że jeśli pojawią się problemy, ich skutki mogą być poważne (z utratą sprawności, a nawet życia włącznie). Dlatego warto zawczasu warto zadbać o to, by minimalizować ryzyko pojawiania się udarów.
