Zrozumieć dziecko z ADHD

U podłoża tych zachowań nie leży jednak ich zła wola. Ich przyczyną jest specyficzny tryb pracy mózgu, który utrudnia kontrolę własnych zachowań i osłabia zdolność skupienia uwagi. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej występuje z częstością 3-5% wśród dzieci w wieku 7-13 lat. Częściej diagnozowany jest u chłopców, gdzie głównym objawem jest nadruchliwość. Natomiast dziewczynki częściej przejawiają typ z zaburzeniem uwagi. Zespół ma przeważnie wolny przebieg, bez nagłych zmian w zachowaniu. Nasilenie typowych cech wiąże się ze zmianą warunków zewnętrznych, w których przebywa dziecko. Często jest to rozpoczęcie nauki w szkole.

Dzieci z ADHD charakteryzuje bardzo duża aktywność ruchowa. Pozostanie dłużej w jednym miejscu jest dla nich niemożliwe. Nie potrafią kontrolować swoich impulsów. Nie umieją czekać - wszystko chcą mieć na teraz. Mają trudności z koncentracją - rozpraszają się nawet pod wpływem delikatnych bodźców. Często przejawiają trudności z zasypianiem, męczą ich nocne koszmary. Łatwo ulegają rozdrażnieniu i zniechęceniu - bywają agresywne. Dzieci nadpobudliwe wyrażają swoje emocje szybko i z dużą intensywnością. W szkole uznawane są za gorsze i niegrzeczne. Osiągają wyniki o wiele niższe od rówieśników o takich samych możliwościach. Badania pokazują, że częściej powtarzają one klasę i popadają w konflikt z prawem.

Naukowcy uważają, że ADHD jest spowodowany zaburzonym procesem dojrzewania układu nerwowego. Stwierdzono, że mózg dzieci nadpobudliwych charakteryzuje się znacznym osłabieniem obszarów odpowiedzialnych za kojarzenie informacji słuchowych i wzrokowych. Prawdopodobnie dochodzi również do osłabienia działania neuroprzekaźników - noradrenaliny i dopaminy. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi jest w znacznym stopniu dziedziczony genetycznie. Jeśli został on stwierdzony u rodziców, jest duże prawdopodobieństwo że wystąpi również u dzieci. Prawdopodobieństwo wystąpienia ADHD zwiększa między innymi wystąpienie komplikacji w okresie rozwoju płodowego, wdychanie dymu tytoniowego, obecność toksyn w pożywieniu. Takie czynniki jak rodzaj diety, alergie pokarmowe, astma - pomimo, że same nie wywołują nadpobudliwości psychoruchowej, jednak mogą nasilać jej objawy.

Rozpoznanie ADHD opiera się na obserwacji zachowań dziecka i doświadczeniu lekarza. Początkowo przeprowadza on wywiad z rodzicami, w którym zbiera informacje na temat porodu, rozwoju dziecka, kontaktu z rówieśnikami. Zasięga również opinii nauczyciela będącego z dzieckiem w dłuższym kontakcie. W tym celu posługuje się skalami i kwestionariuszami diagnostycznymi. Następnie obserwuje zachowanie dziecka, które w czasie badania może nie przejawiać objawów nadpobudliwości psychoruchowej. Ponieważ zmieniają się one wraz ze zmianą warunków zewnętrznych - postawienie rzetelnej diagnozy jest często bardzo trudne.

Nadpobudliwość psychoruchowa może zostać zmierzona za pomocą metod obiektywnych - elektronicznego pomiaru ruchów dłoni lub szybkości ruchów gałek ocznych. Koncentracje uwagi można zbadać w czasie rozmowy albo przy pomocy komputerowego testu uwagi ciągłej. Używa się również testów psychologicznych do oceny inteligencji, zdolności reakcji, motoryki, mowy czynnej oraz zdolności rozwiązywania problemów. Do pełnej diagnozy wykonuje się także badania pediatryczne, neurologiczne, ocenę słuchu i wzroku.