Badania: To rodzice i społeczeństwo narzucają określone role związane z płcią
Już 9 na 10 polskich dziewczynek nie postrzega świata przez pryzmat stereotypów związanych z płcią i zgadza się ze stwierdzeniem: „to ok, jeśli dziewczynki chcą grać w piłkę nożną, a chłopcy tańczyć w balecie”. To jeden z wniosków z międzynarodowego badania przeprowadzonego przez Instytut Geeny Davis ds. Płci w Mediach na zlecenie Grupy LEGO w 7 krajach, w tym w Polsce.
Mimo że dziewczynki nie zauważają podziałów płciowych, rodzice częściej zachęcają je do zabaw stereotypowo przypisywanych płci żeńskiej, co w efekcie może ograniczać swobodę wyrażania siebie i samorozwoju. W odpowiedzi na badania w Polsce rusza kampania "Dziewczynki mogą wszystko" z udziałem m.in. Martyny Wojciechowskiej, mająca zainspirować rodziców do myślenia o dzieciach niezależnie od stereotypów płci.
"Dziewczynki mogą wszystko"
Jak pokazuje wspomniane badanie aż 90% polskich dziewczynek w wieku 6-14 lat zgadza się z twierdzeniem, że "to ok, jeśli dziewczynki chcą grać w piłkę nożną, a chłopcy tańczyć w balecie". To pokazuje, że najmłodsze pokolenie kobiet jest wolne od stereotypów płciowych i stroni od osądzania innych ze względu na nieszablonowe zainteresowania.
Co więcej dziewczynki (60%) w mniejszym stopniu niż chłopcy (75%) zgadzają się z twierdzeniem, że niektóre aktywności są przypisane konkretnej płci. Problem pojawia się, gdy społeczeństwo oraz rodzice zaczynają narzucać dziewczynkom ramy, według których mają funkcjonować dorastające młode kobiety.
- Dzisiaj wyraźniej niż kiedykolwiek wcześniej widzimy, że popularne stereotypy, takie jak "dziewczynki lubią róż", niekoniecznie mają wiele wspólnego z rzeczywistością. Owszem, część z nich lubi róż, ale inne wolą niebieski, zielony, żółty i czerwony. Mówi się też, że dziewczynki lubią być księżniczkami. I pewnie niektóre lubią, ale jest też wiele takich, które wolą bawić się w naukowców, strażaków, podróżników i w inne zabawy, które przez lata były uznawane za typowo chłopięce. Obserwuję te zmiany z wielką radością, bo pamiętam, że kiedy ja byłam małą dziewczynką i wypowiadałam głośno swoje marzenia, często słyszałam: - to niemożliwe, dziewczynki nie robią takich rzeczy, nie zostają kierowcami rajdowymi. A dziewczynki mogą wszystko. Mają w sobie siłę, odwagę i potrafią być przebojowe. Lubią bawić się lalkami, ale równie chętnie tworzą budowle z klocków i powinniśmy je do tego zachęcać, bo to jedna z najlepszych zabaw, które pozwala rozwijać kreatywność - mówi Martyna Wojciechowska, dziennikarka, podróżniczka i ambasadorka kampanii "Dziewczynki mogą wszystko".
Badanie pokazuje także, że rodzice znacznie częściej zachęcają córki do zabaw uznawanych za typowo kobiece, jak: taniec, śpiew, wyszywanie, przebieranie się, gotowanie, zabawa pluszakami lub lalkami.
Schematy te, powielane przez kolejne pokolenia, często nakierowują dziewczynki do wyboru konkretnych zainteresowań, przejawiania określonego rodzaju zachowań lub wchodzenia w konkretne role społeczne. W efekcie wiele z nich zaczyna się obawiać wyrażania siebie, swoich prawdziwych opinii czy upodobań, co może ograniczać ich kreatywność.
Stereotypy tworzą obawy
Mimo, że znaczna większość dziewczynek nie osądza innych przez pryzmat podziałów płciowych, to same wyrażają obawy związane z oceną ich przez otoczenie. Aż 43% dziewczynek w Polsce obawia się, że zostaną wyśmiane z powodu używania zabawki, którą stereotypowo przypisano płci męskiej. To znacząco wpływa na swobodę wyboru dziecka, możliwości rozwoju nowych umiejętności i kreatywności.
Rodzice często oceniają kreatywność swoich dzieci przez pryzmat stereotypów w związanych z płcią. Choć w literaturze akademickiej spotyka się najczęściej opinie, że dziewczynki są mniej kreatywne od chłopców to badanie Instytutu Geeny Davis pokazało, że rodzice ze wszystkich badanych krajów częściej postrzegają swoje córki jako bardziej kreatywne. W przypadku Polski kreatywność córek vs. chłopców oceniania jest na 8.3 wobec 7.8 (w dziesięciostopniowej skali).
Budujmy pokolenia różnorodnych kobiet
Współczesne dziewczynki są świadkami rewolucji zachodzącej w społeczeństwie oraz działań ruchów prokobiecych czy feministycznych. To tylko jeden z elementów, które sprawiają, że młode pokolenia są bardziej otwarte na różnorodność i równość płciową.
- Głosy dziewczynek, które myślą, że będąc sobą są niewystarczające lub mogą rozczarować rodziców są sygnałem, by im się przyjrzeć. Duża część z nich twierdzi, że aby czuć się ze sobą dobrze muszą wpisać się w istniejące schematy i spełniać oczekiwania otoczenia. Dziewczynki zaczynają obawiać się wyrażania siebie, zaczynają ukrywać swoje prawdziwe opinie i upodobania. A to właśnie swoboda w działaniu i kreatywność wspierają dzieci w odkrywaniu nieznanego, radzeniu sobie z wyzwaniami jakie stawia przed nimi dorosłe życie. Takie zachęcanie do dziecięcego “smakowania życia" wzmacnia także poczucie własnej wartości i pozwala kreować wyjątkową osobowość - tłumaczy Aleksandra Kotulska, z Grupy LEGO.
Odkrywanie różnych zabaw i kreowanie nowych wspiera kreatywność dzieci. Dziewczynki mając możliwość swobodnego wyrażania siebie świadomie dokonują wyborów, "smakują życie", pozwalają sobie na błędy, wybór innego rozwiązania i tym samym rozwijają swoją unikalną osobowość. Swoboda w działaniu i kreatywność pozwalają dzieciom odkrywać nieznane, radzić sobie w wyzwaniami w dorosłym życiu i wzmacniać poczucie własnej wartości.
*** Zobacz także:
