Siedem pytań o zarobki duchownych
Czy taca zbierana podczas mszy świętej jest przeznaczona na kościół czy także na prywatne potrzeby księży? Ile zarabiają duchowni i czy mają emerytury?
Temat finansów w Kościele budzi ogromne emocje, głównie z tego powodu, że owiany jest aurą tajemniczości. Czy osoby duchowne mają własne pieniądze, skąd one pochodzą, jakiego rzędu są to kwoty oraz, na co najczęściej są przeznaczane.
Z czego utrzymuje się duchowny, który zajmuje się wyłącznie duszpasterstwem?
Z datków od wiernych, którym posługuje. Przyjmuje się, że podstawowym uposażeniem kapłana jest jedno stypendium mszalne, czyli ofiara, jaką otrzymuje ksiądz za odprawienie jednej mszy świętej dziennie. Ale trudno podać jakąś regułę dla wszystkich księży w Polsce.
Są bowiem rejony, gdzie zamawianie mszy jest czymś chętnie praktykowanym przez wiernych, ale też takie, gdzie w ciągu miesiąca kapłani mają do odprawienia zaledwie kilka intencji.
W tym wypadku, bez stałego zatrudnienia, wielu duchownych nie utrzymałoby siebie oraz parafii. W wielu z nich na dochody księży składa się również część z ofiar składanych za chrzty, śluby i pogrzeby.
Co to jest kumulus i ile on wynosi?
Jest to praktyka w parafiach, gdzie posługuje kilku duchownych. Ofiary z odprawianych mszy oraz sakramentów sumuje się i na koniec miesiąca dzieli między księży posługujących w danym miejscu.
Kwota tych datków zależy od wielu czynników, przede wszystkim od hojności wiernych. W diecezjach, gdzie praktykowanie sakramentów, uczestniczenie w eucharystii jest liczniejsze, należy spodziewać się nieco większych ofiar.
Próbując jednak uśrednić, można zaryzykować stwierdzenie, że tą drogą przeciętny duchowny może otrzymać miesięcznie 1500 - 2000 zł na swoje utrzymanie.
Księża prowadzą katechezy w szkołach. Czy pensja, jaką otrzymują, należy do nich?
Duchowni zarabiają nie tylko prowadząc katechezy. Wielu zatrudnionych jest na uczelniach, w wojsku, służbie zdrowia, zakładach penitencjarnych, gdzie pełnią funkcję kapelanów.
Kościół prowadzi również wiele szkół, ośrodków wychowawczych, placówek dla osób uzależnionych, hospicjów, wydawnictw. To, czy kapłani zatrzymują pensje dla siebie, zależy od regulacji w konkretnej diecezji albo nawet w konkretnej parafii. Zasadniczo jednak możemy założyć, że w wypadku duchowieństwa diecezjalnego pensja za pracę pozostaje u tego, który ją wykonał.
Czy taca ze mszy jest przeznaczona na prywatne potrzeby księży?
Zazwyczaj nie. To są środki na utrzymanie świątyni oraz na potrzeby kościoła lokalnego, czyli danej diecezji.
Wiele budynków należących do Kościoła to obiekty zabytkowe, tworzące dziedzictwo kulturowe naszej ojczyzny. Ich konserwacja jest bardzo kosztowna i pochłania ogromne środki zarówno konkretnych parafii, jak i całych diecezji. Finansowana jest najczęściej dzięki pieniądzom pochodzącym z tacy.
Regularnie zbierane są również te z przeznaczeniem na konkretne cele: misje, utrzymanie seminarium, uczelni katolickich, itp.
Na co księża przeznaczają swoje zarobki?
Kupują za nie jedzenie, ubrania, realizują swoje pasje. Wydają je na rozwój osobisty, odpoczynek, utrzymanie narzędzi niezbędnych do wykonywania codziennych zadań i obowiązków, czyli na samochód, telefon, komputer.
Coraz częściej jednak większość dochodów duchownych przeznaczana jest na utrzymanie parafii, kościoła, opłacenie rachunków, podatków, dokonanie niezbędnych remontów i napraw. Wielu księży ofiaruje również swoje zarobki na dzieła charytatywne oraz wychowawcze. Wiele parafii organizuje zajęcia dla dzieci i młodzieży, które często dotowane są z prywatnych środków duchownych.
Czy zakonnicy też mają swoje pieniądze?
Jako pracownicy szkół, ośrodków wychowawczych czy szpitali zakonnicy otrzymują pensje na tych samych zasadach, co reszta pracowników. Jeśli jednak chodzi o dysponowanie wypracowanymi zasobami, to według reguł zakonnych pieniądze braci są zazwyczaj składane do jednej kasy i dzielone według potrzeb wspólnoty.
Czy duchowni mają emerytury i skąd one pochodzą?
Ponad połowa księży zatrudnionych na umowach o pracę płaci takie same składki emerytalne do ZUS, jak wszyscy Polacy. Pozostali pokrywają 20 procent składki, ponieważ 80 procent dopłaca im państwo w ramach Funduszu Kościelnego (utworzonego w 1950 roku z majątku kościelnego zrabowanego przez władze komunistyczne).
Wyjątkiem są misjonarze oraz członkowie zakonów kontemplacyjnych klauzurowych. W ich przypadku państwo opłaca 100 procent emerytury.
Warto zaznaczyć, że składki te płacone są od najniższego ustawowo obowiązującego wymiaru wynagrodzenia. Wynikiem tego jest, że duchowni otrzymują również najniższe emerytury.
Ofiara, a nie cennik
W Kościele sakramenty nie są wyceniane. Wierni, którzy chcą je przyjąć, składają ofiarę, jaką uznają w swoim sumieniu za właściwą. Jednak są kapłani oczekujący za nie konkretnych kwot.
Taką praktykę ostro skrytykował niedawno papież Franciszek. - Wiem, bo widywałem to. Nie w Rzymie, ale w innych miejscach, że są cenniki. Ludzie pytają: "Jak to? Za sakramenty się płaci?" i słyszą: "Nie, ale jest ofiara".
Ale jeżeli chcą ją złożyć, niech robią to w tajemnicy, wrzucą w gdzieś w świątyni, tak, by nikt nie widział, ile dają. Niech Kościół utrzymują wierni, ale dzięki skarbonkom, a nie cennikom - podkreślał Ojciec Święty.
