Twój mózg ci za to nie podziękuje! Sprawdź listę zgubnych nawyków
Oprac.: Bartosz Stoczkowski
Niezdrowa dieta i niehigieniczny tryb życia mogą dosłownie wykończyć nasz mózg. Niektóre nasze nawyki szkodzą mu najbardziej.
Wiele mówi się o profilaktyce chorób cywilizacyjnych, jak cukrzyca, czy choroba wieńcowa. Mało kto jednak zwraca uwagę, że niezdrowe nawyki mają również katastrofalny wpływ nasz mózg, a w konsekwencji na nasze zdolności do pracy umysłowej, czy myślenia w ogóle. Z czego więc powinniśmy zrezygnować, by najważniejszy z organów służył nam do późnej starości? Oto kilka wskazówek.
Spis treści:
Przesłodzony mózg
Niezdrowa dieta może mieć znaczący wpływ na funkcje i kondycję naszego mózgu. Spożywanie pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych, cukrów i soli może prowadzić do stanów zapalnych w organizmie, które z kolei wpływają negatywnie na mózg. Niezdrowe jedzenie może również obniżyć zdolność mózgu do efektywnego radzenia sobie ze stresem i zwiększać ryzyko depresji.
Ponadto dieta uboga w istotne składniki odżywcze takie jak kwasy tłuszczowe omega-3, witaminy i minerały, które są kluczowe dla zdrowia mózgu, może prowadzić do upośledzenia funkcji poznawczych. Osoby, które spożywają dużo przetworzonej żywności i napojów słodzonych cukrem, mogą również mieć wyższe ryzyko rozwinięcia chorób takich jak Alzheimer czy inne formy demencji.
Czytaj więcej: Olej rycynowy - stosowany i polecany przez nasze babcie
Wiele badań potwierdza szkodliwość diety wysokocukrowej dla zdrowia mózgu, zarówno z psychologicznego, jak i fizycznego punktu widzenia. Niektórzy badacze sugerują, że spożywanie dużej ilości fruktozy może przyspieszać starzenie się komórek, w tym neuronów. Naukowcy doszli też do wniosku, że zbyt wysoki poziom glukozy w diecie może wpływać na pogorszenie pamięci i funkcji poznawczych. Niedawno odkryto, że dieta bogata w cukier może nasilać symptomy schizofrenii u dotkniętych nią pacjentów.
Informacyjny fast food
Używanie smartfonów i mediów społecznościowych stało się nieodłącznym elementem życia, jednak związane z tym nawyki mogą mieć niekorzystne skutki dla zdrowia mózgu. Zbyt duża ilość informacji, do których stale mamy dostęp, sprawia, że nasze mózgi nie nadążają z ich właściwym przetwarzaniem, co można porównać do niestrawności, jakiej doświadczamy po zjedzeniu obfitego posiłku składającego się z ciężkostrawnych potraw.
Również ciągłe przerywanie skupienia przez powiadomienia z telefonu może wpływać negatywnie na koncentrację i zdolność do utrzymywania uwagi. W rezultacie nasze mózgi stają się bardziej roztargnione, a my mniej produktywni. Ponadto, nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych wiąże się z ciągłym porównywaniem się z innymi, co może prowadzić do obniżenia samooceny, lub nawet depresji. Spędzanie czasu przed ekranem smartfona, zwłaszcza wieczorami, może również zakłócać rytm dobowy, co prowadzi do problemów ze snem.
Niektórzy naukowcy mówią nawet o istnieniu zjawiska tak zwanej demencji cyfrowej — zespołu objawów neurologicznych i kognitywnych, które mogą pojawiać się u osób nadużywających technologii cyfrowych. Pojęcie to zostało spopularyzowane głównie w Korei Południowej, gdzie zauważono wzrost liczby młodych ludzi doświadczających problemów z pamięcią krótkotrwałą oraz innych problemów dotyczących funkcji poznawczych. Nadmierne korzystanie z gadżetów technologicznych powoduje trudności w samodzielnym myśleniu, zubożenie zdolności komunikacyjnych i myślenia abstrakcyjnego, zaburzenie pamięci, uwagi i orientacji przestrzennej oraz problemy w nauce.
Zgubne skutki niewyspania
Brak snu ma szeroki zakres negatywnych skutków dla mózgu i ogólnego funkcjonowania człowieka. Sen jest kluczowym czasem, w którym mózg przetwarza informacje z dnia, oczyszcza się z produktów ubocznych metabolizmu i regeneruje. Gdy nie dostarczamy organizmowi odpowiedniej ilości snu, te procesy są zakłócane.
Niewystarczająca ilość snu może prowadzić do zaburzeń funkcji poznawczych, takich jak problem z koncentracją, trudności z zapamiętywaniem nowych informacji czy spadek zdolności rozwiązywania problemów. Może to również wpływać na nasz nastrój, prowadząc do podwyższonego poziomu lęku, drażliwości czy nawet depresji.
Chroniczny brak snu może zaburzyć równowagę chemiczną mózgu i wpłynąć na funkcje neurotransmiterów, co może prowadzić do długoterminowych problemów z zdrowiem psychicznym. Ponadto, długotrwały niedobór snu zwiększa ryzyko wielu chorób, w tym chorób sercowo-naczyniowych, otyłości i cukrzycy.
Brak snu wpływa również na zdolność mózgu do samoregulacji, co może prowadzić do problemów z impulsywnością i podejmowaniem decyzji. Bez odpowiedniej ilości snu, zdolność mózgu do radzenia sobie ze stresem jest ograniczona, co może prowadzić do zwiększonego poczucia przeciążenia i wypalenia.
Mózg nie odpoczywa przed telewizorem
Zmęczeni po pracy i domowych obowiązkach lubimy zrelaksować się na kanapie przed telewizorem. Jednak nasz mózg nie potrafi wypoczywać w ten sposób wraz z nami. Wolałby spacer w lesie lub partyjkę tenisa, bowiem takie aktywności mają zbawienny wpływ na jego regenerację.
Brak aktywności fizycznej jest często kojarzony z negatywnym wpływem na zdrowie fizyczne, takie jak ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, otyłości czy cukrzycy. Niemniej jednak, jego wpływ na zdrowie mózgu jest równie znaczący. Aktywność fizyczna odgrywa kluczową rolę w stymulacji mózgu i wspieraniu jego zdrowia i regeneracji.
Aktywność fizyczna wzmaga przepływ krwi do mózgu, dostarczając mu niezbędnych składników odżywczych i tlenu. W rezultacie pomaga to w produkcji neurotrofin, które wspierają funkcje i wzrost neuronów. Gdy poziom aktywności fizycznej jest niski, mózg może doświadczać mniejszej stymulacji, co może prowadzić do osłabienia funkcji poznawczych.
Długotrwały brak aktywności fizycznej może więc zwiększać ryzyko depresji i lęku. Ćwiczenia, zwłaszcza te o umiarkowanej intensywności, stymulują wydzielanie endorfin - naturalnych przeciwbólowych hormonów produkowanych przez mózg, które poprawiają nastrój i uczucie dobrobytu. Ponadto, brak regularnej aktywności fizycznej może prowadzić do spadku objętości pewnych obszarów mózgu, zwłaszcza hipokampa, który jest kluczowy dla pamięci i uczenia się. W dłuższej perspektywie może to zwiększać ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.