Jak rozpoznać nietolerancję glutenu? Objawy i diagnostyka

Gluten to białko występujące w niektórych zbożach, takich jak pszenica, żyto i jęczmień. Problem jego nietolerancji jest coraz bardziej powszechny. Szacuje się, że nietolerancja glutenu, czyli inaczej celiakia może dotyczyć aż 10% społeczeństwa. Nietolerancja glutenu jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, że pod wpływem glutenu organizm sam siebie atakuje, osłabiając pracę kosmków jelitowych, które biorą udział w przyswajaniu składników odżywczych. W wielu przypadkach może prowadzić to do powstania niedoborów lub nawet niedożywienia. Nietolerancja glutenu jest chorobą  o podłożu genetycznym. Same predyspozycje często jednak nie powodują występowania niepokojących objawów. Do zachorowania potrzeby jest dostarczany wraz z pożywieniem gluten oraz tzw. aktywator. Może nim być np. infekcja, spadek odporności, ciąża, podeszły wiek czy przebyta operacja.

Jak objawia się nietolerancja glutenu? Objawy mogą być bardzo różne i zależne od typu celiakii. W przypadku celiakii klasycznej (pełnoobjawowej) nietolerancja glutenu objawia się przede wszystkim dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Są to m.in. bóle brzucha, biegunki, wzdęcia, zaparcia, nudności oraz wymioty. Towarzyszą im często utrata masy ciała i zaburzenia wzrostu u dzieci oraz zaburzenia psychiczne, w tym zmęczenie i apatia. Wśród innych objawów znajdują się bóle kostne, zmiany skórne czy zaburzenia miesiączkowania. Celiakia jawna stanowi 30% wszystkich przypadków zachorowań.

Nietolerancja glutenu może przybrać także przebieg bezobjawowy. Co ciekawe, występuje on znacznie częściej od celiakii objawowej. Chociaż nie towarzyszą mu objawy aktywnej postaci choroby, również powoduje zaburzenia niektórych czynności organizmu. Wśród typowych objawów znajdują się niedobory witaminowe, anemia z powodu żelaza, wczesna osteoporoza, choroby tarczycy i trzustki, zaburzenia płodności, problemy skórne oraz niedorozwój szkliwa zębowego i skłonność do złamań kostnych.

Celiakia ukryta to nieaktywna postać choroby. Występuje u osób, które mają predyspozycje genetyczne do nietolerancji glutenu, ale nie zostały one aktywowane przez czynniki środowiskowe. Pojawienie się zmian objawów patologicznych zmian w śluzówce jelita najczęściej powoduje ciąża, stres, infekcje przewodu pokarmowego lub zabiegi chirurgiczne/

Jeśli zauważyłeś u siebie niepokojące objawy, warto skonsultować ten problem z lekarzem. W diagnostyce alergii na gluten wykonuje się testy skórne, testy płatkowe oaz oznaczenia specyficznych IgE w badaniach krwi. Dodatkowo w procesie różnicowania celiakii wykorzystuje się badania serologiczne na przeciwciała przeciwko transasglutaminazie tkankowej (anty y-GT) oraz badania genetyczne, które potwierdzają lub wykluczają obecność genów kodujących białka HLA-DQ2 i HLA-DQ8.