Czym jest zbilansowana dieta? Jak powinna wyglądać?

Zbilansowana dieta to ogólne założenia opracowane przez dietetyków-specjalistów. Powstała ona na podstawie opublikowanej piramidy żywienia, której wyniki były przedmiotem badań Ministerstwa Zdrowia oraz Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie. Zbilansowana dieta ma na celu dostarczyć organizmowi niezbędnych do życia substancji odżywczych, takich jak chociażby witaminy czy pierwiastki, ale też białka, węglowodany oraz cukry. Należy pamiętać, że zbilansowana dieta nie zawsze powinna być stosowana u wszystkich ludzi. Dlaczego? Ponieważ ci, którzy cierpią z powodu przewlekłych dolegliwości, np. metabolicznych, mogą mieć okresowo inne zapotrzebowanie na składniki odżywcze, które zbilansowana dieta nie zawsze może dostarczyć.

Zbilansowana dieta powinna być oparta o piramidę żywienia. Ona zakłada, że przy komponowaniu posiłków, powinno się posługiwać w pierwszej kolejności warzywami i owocami, które muszą stanowić połowę spożywanych produktów. Oprócz nich, w diecie powinny znaleźć się również produkty pełnoziarniste, ponieważ one zapewniają bezpieczną porcję węglowodanów, jednak ich proporcje określa się jako ćwierć tego, co powinno być spożyte w ciągu dnia. Ostatnią grupę stanowią nabiał oraz mięso, przy czym w tej ćwiartce dominować powinien nabiał i jajka, nieco mniej mięso i ryby, a najmniej tłuszcze pochodzenia roślinnego.

Wydawać by się mogło, że ogólne założenia zbilansowanej diety nie są trudne do przyswojenia. Jednak, gdy przyjrzymy się problemowi bliżej, można dostrzec, że to jednak mięso dominuje w naszym codziennym jadłospisie. Warto jednak pamiętać, aby ograniczać jego ilość, a jeśli już po nie sięgamy, lepiej wybrać chude mięso białe niż czerwone (oczywiście zjedzenie wołowiny lub wieprzowiny od czasu do czasu nie zrujnuje naszego zdrowia). Pamiętajmy, że mięso nie jest jedynym źródłem białka, bo do nich zalicza się również mleko i przetwory mleczne: kefiry i jogurty. Tłuszcze pochodzenia zwierzęcego warto zastąpić olejami roślinnymi, oliwą a także orzechami, czy choćby awokado, które zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe omega.

Oprócz tego, co powinno znaleźć się w zbilansowanej diecie, istnieją również i takie produkty, które nie powinny być w niej obecne. Do nich przede wszystkim należą słodycze, bo - jak wiadomo - są one źródłem cukrów prostych, których nadmiar może sprzyjać chorobom serca, wątroby i schorzeniom metabolicznym. Na czarnej liście znajdują się także produkty przetworzone, gdyż one są źródłem soli (podwyższa ciśnienie tętnicze krwi), tłuszczów trans (sprzyjają miażdżycy) oraz zbędnych kalorii, które rujnują sylwetkę. Warto również pamiętać o zgubnym działaniu alkoholu i papierosów.

Trzeba pamiętać, że tzw. produkty zakazane w zbilansowanej diecie - o ile nie ma ku temu przeciwwskazań - mogą być spożywane, ale wyłącznie od czasu do czasu i wyłącznie w minimalnych ilościach.

Trudno wyobrazić sobie, żeby zbilansowana dieta nie obejmowała również płynów. Niezmiennie prym powinna wieźć woda mineralna (ok. dwóch litrów dziennie), ale oczywiście można sięgać po inne napoje. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby dietę urozmaicić o soki owocowe, ziołowe napary, herbatę i kawę (jednak trzeba przypomnieć, że te dwa ostatnie w nadmiarze sprzyjają odwodnieniu). A co z alkoholem, którzy niektórzy rekomendują, np. z czerwonym winem? Choć istnieje przekonanie, że w niewielkich ilościach może sprzyjać zdrowiu i poprawiać funkcjonowanie układu krążenia, warto pamiętać, aby pić go wyłącznie w rozsądnych dawkach.

Zdrowa i zbilansowana dieta, to nie tylko włączenie do niej produktów, które są korzystne dla zdrowia, czy zrezygnowanie z tych szkodliwych, ale istotne jest także to, z jaką częstotliwością należy jeść. Ogólna zasada brzmi tak, aby w ciągu dnia spożywać trzy główne posiłki oraz dwa mniejsze pomiędzy nimi. Oczywiście, jeśli mimo ich zastosowania odczuwamy nadal głód, można zwiększyć częstotliwość przyjmowanych posiłków, jednak warto równocześnie zmniejszać ich porcje, ale pamiętać o zachowaniu między nimi odstępu.