Z kafetiery czy ekspresu? Arabica czy Robusta? Z cukrem czy z chilli? O tym, jak przygotować perfekcyjną kawę opowiada Kamila Gonciarz, trenerka baristów Costa Coffee.
Jaką kawę piła pani dziś rano?
Kamila Gonciarz: - Flat White. To aromatyczna kawa przygotowana ze specjalnie parzonego espresso, połączonego z jedwabiście teksturowanym mlekiem. Specjalny sposób parzenia wydobywa najszlachetniejszy aromat czekolady z mieszanki Mocha Italia. Dla mnie to idealna kawa na początek każdego dnia.
Ma pani jakieś własne rytuały, przyzwyczajenia, związane z piciem kawy?
- Pijam kawę kilka razy dziennie. W domu mocną przygotowaną w kafetierze, następnie Flat White jeszcze przed pracą. W kawiarni, gdzie odpowiadam również za standardy produktów, próbuję smaku każdej kawy. Wychodząc z pracy zamawiam kolejnego Flat White - tym razem na wynos. W związku z tym, że kawa towarzyszy mi nieustannie w ciągu tygodnia, w weekend nie piję jej wcale.
Z badań wynika, że w ciągu ostatniej dekady jej spożycie wzrosło o 80 proc. Jak pani myśli, skąd ta zmiana?
- Jeszcze kilkanaście lat temu w Polsce królował rytuał picia kawy w domu - dzisiaj coraz więcej Polaków chodzi do kawiarni. Stało się to sposobem na spędzanie wolnego czasu. Lubimy wyskoczyć na kawę z przyjaciółką i przy okazji porozmawiać, zrobić sobie przerwę w zakupach i odpocząć w kawiarnianym zaciszu w galerii handlowej, a nawet - odbyć spotkanie biznesowe przy kubku aromatycznego cappuccino. Ponad 50 proc. klientów kawiarni odwiedza je przynajmniej raz w miesiącu i odsetek ten z roku na rok rośnie - nic więc dziwnego, że również spożycie kawy wzrosło. Wyjście do kawiarni nie jest już niedostępnym luksusem - większość Polaków może sobie na to pozwolić i robi to regularnie, gdyż docenia jakość, bogactwo oferty i profesjonalizm obsługi.
A widzi pani jakąś ewolucję w gustach Polaków? Stajemy się bardziej świadomymi konsumentami?
- Polacy z pewnością stali się bardziej świadomymi, a co za tym idzie - również bardziej wymagającymi konsumentami kawy. W kawiarniach goście poszukują przede wszystkim jakości i smaku. To tam znajdą doskonałą kawę, przygotowaną na najlepszej klasy ekspresie, z najwyższej jakości mieszanki, przez doskonale wyszkolonych baristów. Kawa będzie estetycznie podana, w ładnych filiżankach i szklankach, często też ozdobiona latte art. Polacy są odważni - coraz chętniej eksperymentują ze smakiem i połączeniem kawy z nietuzinkowymi składnikami.
Jednak tą codzienną, poranną, kawę ciągle najczęściej przygotowujemy w domu. Może być ona tak samo smaczna jak ta zakupiona w kawiarni?
Wszystko zależy od naszych umiejętności i preferencji smakowych. Dobrym sposobem, by czerpać inspiracje i zasięgać porad w kwestii przygotowywania kawy jest podpatrywanie pracy profesjonalistów, czyli baristów w naszych ulubionych kawiarniach. Chętnie dzielimy się wiedzą, jeśli tylko ktoś chce ją od nas czerpać. Wpływ na to, czy przygotujemy dobrą kawę samodzielnie w domu będzie miała także odpowiednia mieszanka kaw oraz sprzęt użyty do parzenia.
No to zacznijmy od podstaw: Jaką kawę wybrać? Jak rozpoznać, który gatunek będzie odpowiadał naszemu gustowi?
- Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na zawartość ziaren Arabica i Robusta i ich proporcje. Najlepsze są mieszanki, w których Robusta stanowi jedynie domieszkę, nie więcej niż 20-25%. W innej sytuacji kawa będzie po prostu zbyt gorzka. Istotne jest również pochodzenie kawy. Jeśli producent na opakowaniu podaje jedynie region, z którego pochodzą ziarna, a nie konkretną plantację, może to oznaczać, że kawa nie jest jednorodna. W tej sytuacji w danym opakowaniu mamy mieszankę różnych aromatów, ale... jeśli są to ziarna, które "zostały" plantatorom z różnych plantacji, nigdy nie mamy pewności, że gdy kolejny raz kupimy tę kawę, będzie ona taka sama. Kluczowy jest także stopień palenia. Możemy założyć, że kawy jaśniejsze będą bardziej kwaskowate/owocowe, a w kawach ciemniejszych (mocno palonych) będą dominowały nuty czekoladowe/orzechowe.
Kupować kawę mieloną czy mielić ją samodzielnie?
- Zdecydowanie zachęcam do kupowania kawy w ziarnach i samodzielnego mielenia. Wówczas możemy dopasować - według indywidualnych preferencji oraz sposobu zaparzania - grubość mielenia ziarna. Mamy też 100-procentową pewność, że kawa jest świeża i nie miała szansy stracić swojego aromatu i smaku.
W czym ją przechowywać, żeby nie traciła aromatu? Czy modne dziś blaszane lub ceramiczne pojemniki to dobry pomysł?
- Najlepiej zostawić ją w opakowaniu, w którym została zakupiona. Tego typu opakowania zazwyczaj nie przepuszczają powietrza ani wilgoci i zapewniają możliwość odgazowania kawy, dzięki małym zaworom. Gdy już otworzymy paczkę, warto zawinąć ją od góry i spiąć klipsem, by wciąż zachowała swoją świeżość i aromat, a następnie umieścić w pojemniku czy słoiku i schować do ciemnej, suchej szafki. "Najgroźniejszymi" czynnikami, które sprawiają, że kawa wietrzeje i traci smak są temperatura - zarówno wysoka, jak i niska, wilgotność powietrza, nasłonecznienie. Jeśli przesypiemy kawę do pojemnika - w szczególności nieszczelnego i przezroczystego lub w kolorze absorbującym światło i zostawimy na zewnątrz, narażamy ziarna na wszystkie te czynniki - wówczas kawa może spełniać tylko rolę ozdobną, gdyż nie polecałabym jej zaparzania.
Wiemy już jaką kawę parzyć, teraz zapytam: Jak ją parzyć? Czy tylko w ekspresie można zrobić dobrą kawę?
- Jeśli nie planujemy zakupu ekspresu do kawy, możemy sprawdzić swoje umiejętności w alternatywnych metodach parzenia kawy. Świetnym rozwiązaniem jest kafetiera ‒ mały metalowy dzbanek, służący do przygotowania kawy pod ciśnieniem. Do dolnej części dzbanka nalewamy wodę, do "wkładu" wsypujemy kawę, dokręcamy górną część dzbanka i stawiamy na ogniu/płycie. Woda pod wpływem ciśnienia przechodzi przez kawę, a dzięki sitkom i filtrom mamy czysty napar bez fusów. Ten intensywny w smaku i aromacie napar będzie idealny do mlecznych kaw na ciepło i zimno.
Wiele osób korzysta również z aeropressów, czyli plastikowych urządzeń, z których możemy otrzymać kawę zbliżoną do espresso. Jeśli preferujemy kawę przypominającą popularne americano, zawsze możemy dolać do naparu wody. Najprostszym sposobem na parzenie kawy w domowym zaciszu jest użycie papierowego filtra do ekspresu przelewowego. W zależności od mocy jaką chcemy uzyskać, zalewamy kawę odpowiednią ilością wody.
A jakaś rada dla tych, którzy zastanawiają się nad zakupem ekspresu? Z jakiego kawa wychodzi najsmaczniejsza z ciśnieniowego, przelewowego, a może takiego na kapsułki?
- To również kwestia preferencji. W ekspresie ciśnieniowym kawa parzy się czasie przez krótki czas pod wysokim ciśnieniem, dlatego będzie najbardziej zbliżona do tej z kawiarni. Ekspresy przelewowe to takie, w których woda powoli i dłużej przepływa przez kawę- taka kawa będzie miała więcej mocy. Ekspres na kapsułki daje nam natomiast najmniej możliwości, jeśli chodzi o nasz wpływ na efekt końcowy. W zależności od producenta ekspresu, mamy konkretne kapsułki - nie zmienimy ani stopnia zmielenia ani czasu parzenia takiej kawy. Ich zaletą jest jednak wygoda w użyciu. Wybór ekspresu zależy więc od tego, jaką kawę pijemy na co dzień i jaki sposób parzenia preferujemy. Trudno jednoznacznie stwierdzić, która jest najsmaczniejsza.
Ma znaczenie to, jakiej wody użyje się do parzenia kawy?
- W zdecydowanej większości to woda stanowi około 98% zaparzonej kawy, warto więc zwrócić uwagę na kilka podstawowych elementów, by móc delektować się doskonałym naparem. Proszę pamiętać, że w zależności od regionu Polski, woda z kranu różni się smakiem, twardością, zawartością pierwiastków i minerałów. Woda, którą wykorzystujemy do zaparzania kawy, powinna być odpowiednio zmiękczona i oczyszczona - można w tym celu korzystać z filtrów uzdatniających. Jednak podstawowym i niekwestionowanym czynnikiem mającym wpływ na smak kawy jest świeżość wody - zostawiona w ekspresie na całą noc, może już zmienić smak naszego porannego espresso. Istotny jest również zapach - najlepiej, gdy woda w ogóle nie pachnie.
Załóżmy, że nie mamy ekspresu z dyszą do spieniania mleka, a mamy ochotę na cappuccino albo latte. Co zrobić? Jak spienić mleko do kawy w domowych warunkach?
- Na rynku istnieje wiele spieniaczy do mleka. Począwszy od takich przypominających mini blendery, które można kupić za naprawdę niewielkie pieniądze, poprzez spieniacze, w których wystarczy jedynie nacisnąć guzik i mleko przygotowuje się samo. Taki można dostać już za około 150 zł. W zależności od kaw, jakie chcemy przygotowywać, możemy kupić spieniacz, który dodatkowo podgrzewa mleko lub miesza kakao, a jego funkcje pozwalają na różne sposoby spieniania.
Czym można doprawić kawę? Czy tylko dodając do niej syrop?
- Sposobów na kawę jest tyle, ilu kawoszy chętnych do eksperymentowania w "domowej kawiarni". Warto łączyć ze sobą smaki, dodatki i produkty tak, by uzyskać idealną kompozycję. Do codziennej kawy z mlekiem polecam dodanie cukru wanilinowego lub połączenie jej z przyprawami: kardamonem czy cynamonem. Ciekawym rozwiązaniem jest polewa do lodów dolana bezpośrednio do napoju kawowego (gęsty sos zdecydowanie lepiej wymieszać, a następnie połączyć z mlekiem). Możemy też przygotować mleko z kakao i zalać nim napar - wyjdzie nam przepyszna czekoladowa Mocha.
Amatorom ostrych smaków polecam kawę z odrobiną chilli, na wierzchu udekorowaną bitą śmietaną, posypką z orzechów, migdałów czy wiórków kokosowych. Świetna zarówno na ciepło, jak i w lodowej wersji. Amatorzy owocowych smaków powinni spróbować kawowego shake’a z dodatkiem banana, mleka i kawy. Idealne orzeźwienie na nadchodzące ciepłe dni!
