Pisanki malowane, skrobane i wyklejane
Nie sposób sobie wyobrazić świąt Wielkiej Nocy bez pisanek. Oczywiście można kupić gotowe pisanki, wykonane z drewna lub, coraz częściej, z plastiku i wykorzystywać je rok po roku. Jednak, podobnie jak w przypadku potraw świątecznych, najlepiej przygotować je osobiście, tradycyjnymi metodami.
A tradycje pisankowe mamy w Polsce wyjątkowe: najstarsze pisanki znalezione na terenie naszego kraju pochodzą aż z X wieku. Jajko postrzegane jest jako symbol płodności, nadziei, pomyślności i szczęścia. W przeszłości uważano, że kreślenie na nim tajemnych znaków zwiększa jego magiczną moc. Chociaż prawdopodobnie większość z ludowych przekonań skłonni jesteśmy uznać za zabobony, tradycję malowania pisanek praktykujemy do dziś. I całe szczęście, bo to piękna kontynuacja prastarych wierzeń, umożliwiająca wykazanie się kreatywnością. Pisanka, w której wykonanie włożymy serce, może stać się małym dziełem sztuki oraz wyjątkowym świątecznym prezentem.
A więc - do dzieła!
Poniżej prezentujemy kilka pomysłów, które pomogą stworzyć oryginalne pisanki do wielkanocnego koszyczka ze święconką i na świąteczny stół. Pamiętajmy, że liczy się zaangażowanie i nie zniechęcajmy się, jeśli nasze pisanki nie będą przypominać tych tworzonych przez mistrzów.
Klasyczny brąz
Potrzebne materiały:
- zewnętrzne łupinki z cebuli (im więcej, tym lepiej. Warto pomyśleć o ich gromadzeniu już na parę tygodni przed Wielkanocą, lub poprosić o pomoc panią z warzywniaka)
- jajka
Propozycja dla lubiących ekologiczne i naturalne metody. Jest bardzo prosta, a uzyskany kolor jest niezmywalny. W zależności od ilości łupin i długości gotowania jajek, osiągniemy barwę od głębokiej żółci do brązu.
Do garnka wkładamy łupiny, zalewamy wodą i gotujemy przez 5-10 minut. Następnie do przygotowanego wywaru wkładamy surowe jajka i gotujemy je na twardo. Pamiętajmy, że zbyt długo gotowane jajka mają nieapetyczne sine obwódki wokół żółtek. By tego uniknąć, najlepiej gotować je maksymalnie ok. 8 minut. Uwaga do wywaru: możemy go odcedzić - wtedy skorupki jajek zabarwią się na równomierny kolor. Jeśli pozostawimy wywar z łupinami, uzyskamy delikatny wzorek, trochę przypominający pierzaste chmurki.
Tak pofarbowane jajka mogą być już gotową dekoracją. Możemy jednak poświęcić im więcej czasu i przy pomocy igły, cienkiego dłutka lub drewienka (wykałaczki, patyczka do szaszłyków), zdrapywać zewnętrzną warstwę barwnika w dowolne wzory i kształty.
Wiosenne pastele
Potrzebne materiały:
- suszone kwiaty malwy czarnej (do zakupienia w aptekach, sklepach zielarskich lub ze zdrową żywnością)
- czerwona kapusta
- buraki
- kurkuma
- jajka z białymi skorupkami (dostępne w większości dobrze zaopatrzonych sklepów spożywczych)
To druga metoda korzystająca z naturalnych barwników, umożliwia osiągnięcie pięknych kolorów. Jajka gotujemy tak samo, jak w wypadku wywaru z cebuli. Warto poeksperymentować z różnymi składnikami. Wywar przygotowany z czerwonej kapusty zabarwi jajka na jasnoniebiesko. Woda pozostała po gotowaniu buraków (które możemy wykorzystać np. na ćwikłę) pofarbuje nasze pisanki na różowo. Dodana do wrzątku kurkuma zabarwi jajka na słoneczny żółty kolor.
Woskowe pisanki dla zaawansowanych
Potrzebne materiały:
- wosk pszczeli (wystarczy stopiona świeczka. Uwaga: świeczki parafinowe się nie nadają)
- igła/szpilka z zaokrągloną główką/zapałka/rysik
- wywary z poprzednich przepisów lub barwniki sztuczne
- jajka
Ugotowane jajka odtłuszczamy za pomocą wacika nasączonego octem i dokładnie wycieramy papierową ściereczką. W ten sposób wosk będzie lepiej przylegał. Przygotowujemy miseczki z różnokolorowymi wywarami i łyżeczkę. Rozpuszczamy wosk i pilnujemy, by cały czas był płynny. Do tego celu można wykorzystać dokładnie wymytą puszkę np. po tuńczyku i pozostawić ją na małym gazie na kuchence. Nakładamy szpilką lub innym narzędziem pierwszą warstwę wosku. Najbardziej sprawdzają się motywy kwiatowe i geometryczne. Wosk powinien ściśle przylegać do skorupki, dlatego ważne jest, by był cały czas gorący. Następnie zanurzamy jajko na łyżce w barwniku (5-10min). Uwaga: zaczynamy zawsze od najjaśniejszego barwnika! Następnie osuszamy jajko papierowym ręcznikiem, uważając na wosk. Nakładamy kolejny woskowy wzór i powtarzamy zanurzenie, w ciemniejszym barwniku. Gdy uznamy, że wzór jest skończony, musimy usunąć wosk. Dlatego ogrzewamy jajko, najlepiej przybliżając je do płomienia świecy. Uwaga: nie trzymajmy jajka bezpośrednio w płomieniu czy nad nim, bo możemy je brzydko osmalić. Gdy usuniemy wosk, pojawi się nasz różnokolorowy wzór. Na końcu warto nałożyć na jajko odrobinę masła i wypolerować. W ten sposób będzie się pięknie błyszczeć.
Wydmuszki decoupage
Potrzebne materiały:
- pędzel o sztywnym włosiu
- ostry nożyk lub nożyczki
- pęseta
- klej wikol lub profesjonalny klej decoupage, klej biurowy w sztyfcie
- farba cracle lub emulsja w jasnej barwie
- piasek, drobne świeże listki (świetnie sprawdza się zielona pietruszka, seler), kolorowa folia samoprzylepna, serwetki z ładnymi nadrukami, mulina, farbki akrylowe
Metoda dla cierpliwych i lubiących oryginalne efekty. Tutaj nie ma żadnych ograniczeń! Podpowiadamy kilka sprawdzonych sposobów.
Tego typu pisanki najlepiej tworzyć z wydmuszek. Jest to i wygodne, i można je dłużej przechowywać.
Z serwetek z motywami kwiatowymi lub świątecznymi, wycinamy dokładnie interesujący nas wzór. Rozprowadzamy na jajku równomiernie klej. Następnie nakładamy kolejne kawałki serwetek, za każdym razem czekając by klej dobrze wysechł. Na koniec jeśli chcemy uzyskać charakterystyczny efekt "postarzenia" powierzchni, możemy zastosować farbę cracle. Delikatnymi ruchami pędzla nakładamy ją na wyklejoną skorupkę, a następnie stopniowo ścieramy papierową ściereczką.
Jeśli lubimy motywy kwiatowe, ale nie mamy zbyt pewnej ręki, możemy wykorzystać naturę. Wystarczy zebrane listki o wyraźnej fakturze nurzać w wybranym kolorze farby. Następnie za pomocą pęsety lub pędzla przykładać do powierzchni wydmuszki, tworząc odbitki. Uwaga: najlepsze efekty osiągniemy odbijając lewą stronę listków (bardziej żyłkowaną).
Dla tych, którzy wolą motywy geometryczne proponujemy kolejną metodę. Na zafarbowanej i osuszonej wydmuszce kreślimy ołówkiem geometryczny wzór (np. kwadraty). Następnie część z naszkicowanych powierzchni smarujemy klejem i posypujemy piaskiem. Po chwili część piasku się przyklei, a jego nadmiar się osypie. W ten sposób uzyskamy wzór o ciekawej, marmurkowej fakturze w miejscach, gdzie przykleił się piasek.
Jeśli Wielkanoc będzie chłodna, możemy zrobić kolorowe wydmuszki w sweterkach. Świetnie sprawdzą się także jako dekoracja tradycyjnie przystrojonego stołu. Środkową część wydmuszki smarujemy klejem biurowym. Następnie obwijamy ten fragment wybraną wcześniej muliną i czekamy na wyschnięcie. Jeśli zaczniemy właśnie od środkowej części wydmuszki, będzie nam łatwiej wykończyć czubki pisanki. Na odwrót jest zdecydowanie trudniej. Powyższe metody możemy oczywiście łączyć, osiągając jeszcze ciekawsze efekty.
Czekoladowe jajeczka
To kolejny pomysł na pisanki, który na pewno przypadnie do gustu najmłodszym. Czekoladowe jajka, bo o nich mowa, powstaną w wydmuszkach. Naturalnie musimy jajka najpierw wydmuchać, a następnie bardzo dokładnie przepłukać i osuszyć skorupki. Po zatkaniu jednej z dziurek możemy wydmuszki odstawić, by poczekały na wypełnienie czekoladą.
A czekoladę należy rozpuścić. Radzimy skorzystać z czekolady mlecznej, gorzkiej oraz białej, a każdą rozpuścić osobno. Czekoladę najbezpieczniej rozpuszcza się w gorącej kąpieli. Mieszamy ją pilnie tak, aby była dostatecznie płynna. Następnie ostrożnie, cienką strużką wlewamy czekoladę w wydmuszki. Ważne jest, by puścić wodze fantazji i łączyć czekolady ciemne z białą. Możemy też dorzucić nieco bakalii, by urozmaicić smak jajek.
Gotowe czekoladowe jaja studzimy. Możemy je pomalować i ułożyć w koszyczku, niby zwykłe pisanki - niespodzianka i uśmiechy na małych buziach gwarantowane!
