Puryny: Czym są i dlaczego są groźne?
Puryny to aromatyczne związki organiczne, które występują przede wszystkim w produktach spożywczych bogatych w białko, jak ryby, mięso, wywary mięsne, fasola. W wyniku metabolizmu puryny są przekształcane w kwas moczowy i w większości wydalane, jest to naturalny proces. Nadmiar kwasu moczowego, który powstaje w przypadkach zaburzenia metabolizmu puryn, prowadzi do chorób; takich jak dna moczanowa i kamica nerkowa. Wtedy zaleca się stosowanie diety niskopurynowej.
Czym są puryny?
Puryny są głównymi składnikami kwasów nukleinowych DNA i RNA, obecne są w każdej żywej komórce, zarówno zwierzęcej, jak i roślinnej, wchodzą w skład jądra komórki. Występują całkowicie naturalnie w większości produktów żywnościowych, a także w organizmie człowieka.
Puryny - komu zagrażają
Osoby zdrowe nie muszą w swojej diecie ograniczać pokarmów zawierających większą ilość puryn, ani starać się o ich usuwanie z organizmu. Proces ten odbywa się w sposób naturalny. Gdy jednak organizm człowieka nie może poradzić sobie z metabolizmem i wydalaniem puryn, a w diecie takiej osoby jest ich za dużo, powstaje nadmiar kwasu moczowego w organizmie. Nerki nie są w stanie go wydalić, więc trafia do stawów, gdzie tworzą się stany zapalne charakterystyczne dla dny moczanowej, choroby zwanej też podagrą i często określanej mianem "cichego zabójcy stawów". W stadium zaawansowanym może dojść do całkowitej niesprawności ruchowej oraz zajęcia nerek.
Dlatego osoby chore na dnę moczanową, a także kamicę nerkową (chorobę, w której również w wyniku nadmiaru kwasu moczowego powstają złogi w nerkach lub drogach moczowych), powinny stosować dietę niskopurynową.
W czym najwięcej puryn?
Źródłem puryn w diecie są przede wszystkim produkty wysokobiałkowe, czyli mięso (wątróbka i inne podroby, cielęcina, dziczyzna, indyk, wywary mięsno-kostne), ryby i owoce morza (śledzie, sardynki, pstrąg, łosoś, małże) oraz rośliny strączkowe (fasola, soczewica) i drożdże. Mniejsze zawartości puryn znajdziemy w kurczaku, dorszu, szpinaku i szynce.
Dieta niskopurynowa
Aby ograniczyć ilość puryn w organizmie, osoba chora na dnę moczanową lub kamicę nerkową powinna zastosować specjalną dietę. Zalecane są owoce: wiśnie, czereśnie, gruszki, jabłka, maliny, porzeczki, truskawki, pomarańcze oraz warzywa: pomidory, sałata, cebula, rzodkiew, szparagi, dynia, kalafior, papryka, marchew. Dieta powinna być bogata w produkty mleczne i orzechy. Dieta, w której przeważają węglowodany, wspomaga wydalanie puryn z moczem. Udowodniono pozytywne działanie wiśni. Związki fenolowe obecne w wiśniach łagodzą dolegliwości dny moczanowej.
Aby zmniejszyć zawartość puryn w produktach, stosuje się podwójne gotowanie. Gotować należy w dużej ilości wody, potraw nie smażymy ani nie podsmażamy, najlepiej jest dusić, piec bez dodatku tłuszczu. Nie zaleca się zup na wywarach kostnych, mięsnych, grzybowych. Zupy można zaprawiać zawiesiną z mąki i mleka. Warzywa i owoce surowe lub gotowane. Zaleca się duże ilości wody mineralnej i unikanie alkoholu.
Zobacz nowe artykuły w promocyjnych cenach na ding.pl
