Azerbejdżan: Ogień, sumak i wulkany
Azerbejdżan znany jest głównie z ogromnych złóż ropy naftowej, dywanów i Kaukazu. Kraj ten, choć wciąż jeszcze nieodkryty ma do zaoferowania znacznie więcej - to tutaj tradycja miesza się z nowoczesnością, kultury przenikają się i czerpią z siebie nawzajem, a cały kraj zdaje się płonąć niegasnącym nigdy ogniem. Dosłownie i w przenośni.
Azerbejdżan, Republika Azerbejdżanu to państwo położone na Kaukazie Południowym z wybrzeżem nad Morzem Kaspijskim. Graniczy z Rosją, Gruzją, Armenią, Iranem i Turcją i nazywane jest bramą Orientu - leży bowiem na pograniczu Europy i Azji i śmiało czerpie z obu kontynentów, choć samo w sobie jest synonimem bogactwa - bogata jest tu bowiem tradycja, historia, kultura i wiara.
Baku: "Mały Dubaj" i "brama Orientu"
Stolicą Azerbejdżanu jest Baku, nazywane "miastem wiatrów" i "małym Dubajem" - z jednej strony młode i zachwycające nowoczesną architekturą, z drugiej bogate historycznie i zakochane w tradycji. Miasto pełne kontrastów, będące idealną bazą wypadową dla turystów spragnionych egzotyki w najlepszym wydaniu. Co warto zobaczyć w Baku i jego najbliższej okolicy?
Muzeum Dywanów w Baku
Zwiedzanie stolicy Azerbajdżanu warto zacząć od Muzeum Dywanów. Dlaczego? Powodów jest kilka. Po pierwsze, Azerowie kochają dywany i są mistrzami świata w ich tworzeniu. Po drugie, tradycja tkania dywanów jest bardzo stara i według archeologicznych źródeł sięga ... epoki brązu. Wreszcie, dywany to najsłynniejszy wyrób rzemiosła artystycznego tego kraju, cieszący się ogromnym powodzeniem na całym świecie. W 2010 roku sztuka tkania azerbejdżańskich dywanów została nawet wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO!
W Muzeum Dywanów znajdują się dywany oraz chodniki z różnych regionów Azerbejdżanu, różniące się między sobą techniką tkania, materiałem, wzorami i barwami. Pochodzą one z różnych okresów, ale łączy je jedno - bogata kolorystyka i misterne wykonanie. Większość zgromadzonych w muzeum dywanów to po prostu dzieła sztuki!
W muzeum spotkać można także tkaczkę dywanów z kilkudziesięcioletnim doświadczeniem. Dywany zaczęła tworzyć już jako mała dziewczynka, a dziś jest prawdziwą mistrzynią w swoim fachu. Każdy, kto odwiedza muzeum, może przez chwilę przyjrzeć się jej pracy i... posłuchać muzyki - dźwięk, który towarzyszy tkaniu naprawdę przypomina egzotyczną, azerską melodię...
Muzeum Dywanów w Baku posiada największą na świecie kolekcję dywanów azerbejdżańskich, którą zaprezentowano po raz pierwszy w 1967 roku. W 2014 roku muzeum przeniosło się do nowego budynku przy bulwarze. Budynku, który sam jest dziełem sztuki i przedstawia ogromny, zwinięty w rulon dywan.
Muzeum czynne jest od wtorku do piątku od 10:00 do 18:00 oraz w soboty i niedziele od 10:00 do 20:00.
Na wprost muzeum znajduje się inny symbol Baku, czyli Ogniste Wieże - zespół trzech wieżowców, których budowa zakończyła się w 2011 roku. Wieżowiec południowy jest dodatkowo najwyższym budynkiem w Baku i w całym Azerbejdżanie. Zewnętrzne ściany wież pokryte są ekranem LED, dzięki czemu możliwe jest wyświetlanie na nich efektownych wizualizacji, widocznych nawet z bardzo odległych części miasta. Wieżowce są symbolem połączonej przeszłości i przyszłości Azerbejdżanu, a ich kształt nawiązuje do uwielbianego i czczonego przez Azerów ognia.
W okolicy ognistych wież znajduje się także najlepszy punkt widokowy w Baku - Dağüstü Park. To wyjątkowy park na wzgórzu, z którego rozciąga się widok na niesamowitą panoramę miasta. Nocą robi ona jeszcze większe wrażenie niż za dnia!
Centrum Heydara Aliyeva
Baku to miasto kontrastów - brukowane uliczki i stare domy sąsiadują tutaj z perełkami nowoczesnej architektury. Jedną z nich jest robiące piorunujące wrażenie Centrum Heydara Aliyeva, zaprojektowane przez światowej klasy architektkę Zahę Hadid. Jest ono poświęcone pierwszemu sekretarzowi sowieckiego Azerbejdżanu w latach 1969-1982, a w późniejszych latach prezydentowi Republiki Azerbejdżańskiej (od października 1993 roku do października 2003 roku). Goście mogą tutaj zobaczyć nie tylko osobiste rzeczy prezydenta np. jego mundur lub biurko, przy którym pracował, a nawet kolekcję prezydenckich aut, ale także imponujący zbiór darów, jakie otrzymał w okresie swojej prezydentury. Polskich turystów z pewnością zainteresują podarunki od premiera Włodzimierza Cimoszewicza, prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego czy papieża Jana Pawła II.
Na jednym z pięter centrum znajduje się także... muzeum zabawek, w którym zgromadzono eksponaty z całego świata, a w jednej z sal podziwiać można makiety największych zabytków i atrakcji Baku.
Centrum Heydara Aliyeva zajmuje imponującą powierzchnię 57 500 m2 i wyróżnia się charakterystyczną, dynamiczną architekturą, unikającą ostrych kątów. Zaskakującą atrakcję centrum stanowią "falujące" schody, które, gdy spojrzymy na nie ze szczytu dosłownie... przestają istnieć. To optyczne złudzenie tylko potęguje zachwyt nad projektem centrum, który w oczach wielu jest jednym z największych dokonań Zahy Hadid.
Baszta Dziewicza
W Baku koniecznie należy przejść się uliczkami starego miasta, wpisanego na Listę światowego dziedzictwa UNESCO i zobaczyć Pałac Szachów Szyrwanu oraz Basztę Dziewiczą, symbol Baku, tak ważny dla jego mieszkańców. Wierzą, oni bowiem, że to właśnie w miejscu, w którym stoi mieściła się kiedyś świątynia wyznawców zoroastrianizmu - irańskiej religii, wywodzącej się od Zaratusztry i powstałej między 628 a 551 rokiem p.n.e. Baszta Dziewicza nazywana jest także „niedostępną” przez wzgląd na swój obronny charakter - w wieży mogło schronić się bowiem nawet 200 osób!
Baszta Dziewicza sprawia wrażenie budowanej "na dwa razy" - pierwsze 12 metrów zdecydowanie różni się od jej górnej części - istnieją przypuszczenia, że podczas ataku nieprzyjaciela mieszkańcy uciekali na wyższe kondygnacje baszty, a następnie niszczyli schody i tym sposobem nikt nie był w stanie im zagrozić. Niektórzy z naukowców przypuszczają natomiast, że różnica w wyglądzie dwóch części baszty wynika z faktu, że była ona budowana w dwóch różnych okresach.
Baszta liczy niemal 30 metrów wysokości, a na najwyższym jej piętrze znajduje się taras widokowy, z którego podziwiać można panoramę miasta.
Yashil Bazaar
Baku to nie tylko stare miasto i nowoczesna architektura, ale także... jedzenie. Azerowie słyną głównie z mięsnej kuchni, ale cenią sobie także mocne przyprawy, orzechy, dobre wino oraz świeże warzywa i owoce. Klimat Azerbejdżanu jest bardzo zróżnicowany i obejmuje aż osiem z jedenastu istniejących stref klimatycznych - to wszystko sprawia, że mieszkańcy tego kraju mogą z powodzeniem uprawiać u siebie większość owoców i warzyw, nawet tych wyjątkowo wymagających.
Turyści spragnieni egzotycznych smaków i zapachów obowiązkowo powinni odwiedzić Yashil Bazaar (Zielony Bazar), czyli największy spożywczy bazar w mieście. Znajdą tutaj nie tylko najbardziej egzotyczne owoce, warzywa i przyprawy, ale także orzechy, herbaty, kompoty, szafran, kawior, sumak i słynny sok z granatu. Bazar nie jest jednak typową atrakcją turystyczną - zakupy robią tu także mieszkańcy Baku. Turyści z powodzeniem mogą się tu jednak targować!
Azerbejdżan: Kraina ognia, który wiecznie płonie
Azerbejdżan nazywany jest Krainą Ognia. Po pierwsze dlatego, że w wielu miejscach wydobywający się spod powierzchni gaz pali się samoistnie, a po drugie przez wzgląd na kult ognia, mający swoje źródło w wierzeniach zaratusztrian. Kult ten zyskał szczególne znaczenie w czasach dynastii Achemenidów, którzy budowali w miastach liczne ołtarze ognia, gdzie podtrzymywany był stale duży, widoczny z daleka płomień.
Będąc w Azerbejdżanie koniecznie odwiedzić więc trzeba Fire Temple Ateshghah, czyli Świątynię Ognia, znajdującą się na przedmieściach Baku, czczoną kiedyś przez hinduistów oraz zoroastrian, a dziś będącą po prostu muzeum. Stoi ona na dawnym miejscu naturalnego wypływu gazu ziemnego, a wzniesiona została w XVIII wieku przez czcicieli Śiwy.
Kraina Ognia to także Yanardag, czyli płonąca góra, a konkretnie płonące samoistnie skały! Wydobywającym się z ziemi promieniom ognia nic nie grozi - nie jest w stanie ugasić ich deszcz, śnieg czy wiatr. Ta skała pali się codziennie, 365 dni w roku i robi na turystach naprawdę ogromne wrażenie!
Azerbejdżan to kraj w większości zamieszkały przez muzułmanów, ale nie brakuje tutaj wyznawców innych religii, także chrześcijańskiej. W Baku znajduje się np. rzymskokatolicka Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, będąca częścią prefektury apostolskiej Azerbejdżanu. Będąc w tym regionie kraju warto odwiedzić dwa inne, ważne dla muzułmanów, święte miejsca - Mauzoleum Diri Baba oraz Meczet w Shamakhi.
Mauzoleum Diri Baba to mauzoleum szejka Diri Baby położone w rejonie Gobustan. Jest to budynek dwukondygnacyjny, wkomponowany w malownicze otoczenie, jakby wbudowany w skały i będący częścią natury. Legenda głosi, że żył tutaj, a po śmierci został pochowany święty szejk Diri Baba - mistyk o nadprzyrodzonych mocach. To dlatego mauzoleum od XVII wieku przyciąga tłumy pielgrzymów, którzy wierzą, że jest to miejsce święte i warto prosić tutaj o łaski.
Meczet w Shamakhi
Miejscem świętym dla mieszkańców Azerbejdżanu jest także Meczet Shamakhi, uważany za pierwszy meczet na Kaukazie po katedrze Juma Mosque of Derbent w Rosji. Meczet zachwyca swoją architekturą i zdobieniami oraz sąsiadującym z nim, pięknie zachowanym ogrodem.
Park Narodowy Gobustan
Będąc w tym rejonie Azerbejdżanu koniecznie należy wygospodarować jeden dzień na odwiedziny w Qadim Gobustan Museum oraz wpisanym w 2007 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO Parku Narodowym Gobustan. Miejsce to uważane jest za "miejsce mocy" przez wzgląd na obecność prehistorycznych petroglifów, wyrytych w skałach. Przedstawiają one codziennie życie ludzi, żyjących tu przed tysiącami lat, a co ciekawe, najstarsze petroglify mogą mieć nawet około 40000 lat! Są one zapisem scen polowań, rytualnych tańców, nie brakuje także postaci żyjących tutaj kiedyś zwierząt.
Sporą atrakcją jest również interaktywne muzeum, przedstawiające historię tego miejsca, które było wielokrotnie zalewane i ponownie odsłaniane przez Morze Kaspijskie. Choć wydaje się to wręcz nieprawdopodobne, to wciąż, co jakiś czas odkrywane są tutaj kolejne cenne petroglify i artefakty!
Błotne wulkany
W Azerbejdżanie znajduje się ponad połowa ze wszystkich wulkanów błotnych istniejących na świecie! Powstają one wtedy, gdy podziemne złoża gazu położone są bezpośrednio pod złożami wody. Mieszają się wtedy one ze sobą, a później wydobywają na powierzchnię w postaci bulgoczących bąbelków. Często całkiem sporych rozmiarów...
To naprawdę ciekawe, wyjątkowo osobliwe zjawisko, a naukowcy NASA porównali błotne wulkany ze strukturami występującymi na powierzchni Marsa! Błoto z wulkanów ma ponoć dodatkowo zbawienny wpływ na skórę, a w Azerbejdżanie wykorzystywane jest również w farmakologii - pacjenci leczą się nawet w wyspecjalizowanych w tej terapii ośrodkach.
W miejscu, gdzie znajdują się błotne wulkany mocno wieje, ale widoki rekompensują cięższe warunki atmosferyczne. Sporą atrakcją jest też bez wątpienia sam dojazd do wulkanów - wyobraźcie sobie bowiem wiekową ładę na trasie pełnej pagórków, ostrych zakrętów i wzniesień. Dla Azerów nie ma jednak rzeczy niemożliwych...
W Azerbejdżanie byliśmy w towarzystwie ekipy i autorów programu podróżniczego "Turystyczna Jazda".
Zobacz również:
