Zamek w sercu Mazowsza, którego nikt nie zdobył. Jak wygląda jego historia i dlaczego jest tak wyjątkowy?
W sercu Mazowsza, na nizinnych, nieco podmokłych terenach, wznosi się budowla, która na przekór płaskiemu krajobrazowi, od wieków dominuje nad okolicą - Zamek Książąt Mazowieckich w Ciechanowie. To nie jest typowa warownia na skalistym wzgórzu. Jej siła tkwiła w potężnych murach i strategicznym położeniu w zakolu rzeki Łydyni, co czyniło ją niezwykle trudną do zdobycia. Dziś, po latach pieczołowitej rewitalizacji, zamek jest nie tylko wspaniałym zabytkiem, ale i żywym centrum kultury, które przyciąga turystów spragnionych historii, legend i niezwykłej atmosfery.
Tekst jest częścią cyklu "Polska na własne oczy" - wakacyjnej akcji Interii, w ramach której w każdym tygodniu wakacji zabieramy Was do innego województwa. Odkrywamy to, co mniej znane, przywołujemy zapomniane historie, opisujemy ludzi i miejsca, dzięki którym dany region jest wyjątkowy. Teraz jesteśmy w województwie mazowieckim.
Ruszaj z nami w drogę!
Spis treści:
Bastion na bagnach i książęca rezydencja
Historia zamku sięga XIV wieku, kiedy to książę Siemowit III postanowił wznieść murowaną warownię mającą strzec północnych rubieży Mazowsza przed najazdami Litwinów i Krzyżaków. Prawdziwy rozkwit obiektu to jednak czasy panowania jego syna, Janusza I Starszego. To on, po zwycięstwie pod Grunwaldem, przekształcił surową fortecę w okazałą, gotycką rezydencję. Budową kierował mistrz Niklos, budowniczy, który swoje doświadczenie zdobywał, pracując dla Krzyżaków. Przez lata zamek był świadkiem potęgi niezależnego Księstwa Mazowieckiego.
Swój złoty wiek warownia przeżywała w XVI wieku, gdy po włączeniu Mazowsza do Korony, stała się własnością królowej Bony Sforzy. Włoska władczyni nadała wnętrzom renesansowy charakter. Niestety, po jej wyjeździe z Polski, zamek zaczął podupadać. Dzieła zniszczenia dopełniły najazdy szwedzkie w XVII i XVIII wieku oraz późniejsza rozbiórka części murów przez Prusaków, którzy pozyskaną cegłę wykorzystali do budowy browaru w Opinogórze.
Szepty w murach: duchy, skarby i zaklęta Żabusia
Jak każdy szanujący się zamek, tak i ten w Ciechanowie ma swoje mroczne opowieści. Najsłynniejsza z nich mówi o duchu czarnego psa, który strzeże skarbów ukrytych w podziemiach przez księcia Janusza I. Podobno jest to dusza występnego rycerza Sulimira, a kto odważy się go pogłaskać, tego pies zaprowadzi do ukrytej komnaty.
Inna legenda opowiada o Żabusi, pięknej, lecz egoistycznej córce zamkowego wrotnego. Odrzuciła ona miłość i macierzyństwo, a za znieważenie staruszki, która okazała się leśną wróżką, została zamieniona w żabę. Do dziś podobno skacze po zamkowym dziedzińcu, czekając na śmiałka, który odczaruje ją pocałunkiem. Mówi się też o czerwonych ognikach błąkających się wokół zamku - mają to być dusze szwedzkich żołnierzy, którzy zginęli podczas plądrowania warowni.
Informacje praktyczne: jak dojechać i co warto wiedzieć
Zamek Książąt Mazowieckich w Ciechanowie znajduje się przy ul. Zamkowej 1, niedaleko centrum miasta. Do Ciechanowa łatwo dojechać samochodem trasą krajową nr 7 (E77) z Warszawy - podróż trwa około 1,5 godziny. Działa też bezpośrednie połączenie kolejowe z Dworca Gdańskiego, a spacer z dworca do zamku zajmuje niespełna 20 minut.
Godziny otwarcia obiektu mogą się różnić w zależności od pory roku, ale standardowo zamek jest dostępny dla zwiedzających od wtorku do niedzieli, w godzinach 10:00-17:00 (w sezonie letnim - do 18:00). W poniedziałki zamek jest nieczynny.
Bilety są w przystępnej cenie - normalny kosztuje 15 zł, ulgowy 10 zł, a dzieci do lat 7 wchodzą za darmo. Warto też sprawdzić ofertę biletów rodzinnych i grupowych. Przed wizytą dobrze jest zajrzeć na oficjalną stronę Muzeum Szlachty Mazowieckiej, które zarządza obiektem - często pojawiają się tam informacje o wydarzeniach specjalnych, nocnym zwiedzaniu czy warsztatach dla dzieci.
Dlaczego warto tu przyjechać?
Dzisiejszy zamek to fascynujące połączenie potężnej, trwałej ruiny z nowoczesnymi elementami. Można tu wejść na dwie baszty, z których rozpościera się widok na miasto i dolinę Łydyni. W odrestaurowanych wnętrzach mieści się Muzeum Szlachty Mazowieckiej z wystawami archeologicznymi i multimedialnymi, które w przystępny sposób opowiadają o dziejach warowni. Zamek tętni życiem dzięki licznym imprezom plenerowym, turniejom rycerskim i "Spotkaniom z historią".
Będąc w Ciechanowie, nie można pominąć innych atrakcji. Tuż obok zamku znajduje się urokliwy rynek. Warto również odwiedzić gotycki kościół farny, a także wspiąć się na Farską Górę, gdzie znajdowało się centrum grodu przed lokacją miasta. Niezwykłym obiektem jest też wieża ciśnień z lat 70. XX wieku, w której mieści się Park Nauki Torus. Po dniu pełnym wrażeń można skosztować lokalnego piwa w historycznym browarze. Wizyta w Ciechanowie to nie tylko lekcja historii, ale przede wszystkim świetny pomysł na ciekawy, weekendowy wypad.
