Czerwce w ogrodzie: Jak zwalczać?

Czerwce to szkodniki roślin z rzędu pluskwiaków, który obejmuje kilka tysięcy gatunków. Wśród nich można wymienić tarczniki, miseczniki, skorupniki, wełnowce, gwiazdosze i wiele innych. Czerwce osiągają od 1 do 5 mm długości, mają jedną parę skrzydeł i uwsteczniony narząd gębowy. Samice i larwy mają zredukowane oczy, czułki i nogi i są okryte woskową tarczką, która stanowi kamuflaż i ochronę przed niekorzystnymi czynnikami, w tym drapieżnikami. Z owadów tych wyrabiano kiedyś czerwony barwnik, stąd też ich nazwa. Obecnie czerwce uznawane są za groźne szkodniki roślin, które atakują zwłaszcza iglaki, jałowce, cisy, drzewa owocowe i rośliny doniczkowe.

Ze względu na małe rozmiary czerwce żerujące na roślinach są bardzo trudne do wykrycia. Owady te dobrze się kamuflują i wyglądają jak części roślin, np. zarodniki paproci. Dlatego czerwce mogą bezkarnie atakować roślinę, aż ta całkowicie osłabnie. Szkodniki te można rozpoznać po tarczce, która ich osłania. Miseczniki (np. misecznik jabłoniowy) charakteryzują się wypukłym ciałem, a ich miseczka jest częścią ciała. Tarczniki (np. skorupnik jabłoniowy) mają tarczę o białym, czerwonawym lub brązowym kolorze, która nie jest integralną częścią ciała owada. Wełnowce mają zaś ciało bez woskowego korpusu, okryte nalotem przypominającym strzępki wełny.

W związku z tym, że trudno zauważyć czerwce na roślinach, warto zwrócić uwagę na inne objawy. Jeśli rośliny zaczynają marnieć i zahamowany zostaje ich wzrost, a nie można określić konkretnej przyczyny, mogą to być właśnie czerwce. Te szkodniki żywią się sokami roślin i wprowadzają w nie swoje kłujki. Żerują na liściach, łodygach i owocach oraz osłabiają zaatakowany okaz, doprowadzając do jego zniekształcenia i obumierania. Czerwce na iglakach produkują zaś spadź, która jest doskonałą pożywką dla grzybów. Natomiast tarczniki zasiedlające jabłoń, gruszę, śliwę, wiśnię, agrest i porzeczki powodują ograniczenie zawiązywania pąków kwiatowych przez roślinę oraz zwiększają ich wrażliwość na infekcje i mróz.

Inwazja czerwców w domu i pod szkłem może nastąpić o każdej porze roku. Natomiast w gruncie następuje to późną wiosną lub wczesnym latem. Na ten okres przypada zazwyczaj termin składania jaj przez samice czerwców. Natomiast wylęg larw następuje najczęściej latem - to jest w czerwcu i lipcu.

Zwalczanie czerwców w ogrodzie jest dość trudne, gdyż chemiczne środki na owady słabo przenikają przez tarczki tych szkodników. Mocniejsze preparaty mogą zaś uszkodzić samą roślinę. Dlatego najlepiej usuwać czerwce z roślin mechanicznie. Należy zdejmować je z liści, np. za pomocą wykałaczki. Zabieg powinien być powtarzany regularnie, co około dwa tygodnie. Czerwce w ogrodzie można też zwalczać gotowymi, chemicznymi preparatami w formie oprysków, jednak należy upewnić się, z jakim gatunkiem rośliny ma się do czynienia, aby go nie uszkodzić. Zabieg przeprowadza się w dwóch terminach: pierwszy to okres wylęgu larw (czerwiec i lipiec), które są wrażliwe na działanie różnego rodzaju chemicznych substancji, drugi termin to późna zima lub wczesna wiosna, kiedy niszczy się larwy zimujące. Stosuje się wówczas insektycydy takie jak dimoetat czy butoxycarboxim.

Jeśli zauważyliśmy czerwce w ogrodzie, można się ich pozbyć także za pomocą domowych sposobów. Liście roślin zaatakowanych przez te szkodniki można przemywać szmatką namoczoną w wodzie z mydłem. Można tak postępować w przypadku storczyków, dracen, cytryn, figowców i aspidistr. Przy tej metodzie należy jednak uważać, by podczas usuwania tarczki owada nie przenieść jajeczek na inne części rośliny. Czerwce można też usuwać za pomocą wacików nasączonych alkoholem metylowym. Dzięki temu woskowe tarczki czerwców zostaną rozpuszczone, a jaja zniszczone.

Czerwce zimujące na cisach, winorośli oraz innych krzewach i drzewach można także wytępić przy użyciu oprysku z oleju smołowego. Taki preparat zalepia otwory oddechowe larw i doprowadza do ich obumierania. Należy jednak pamiętać, że tę metodę należy stosować w zimie.

Na czerwce w ogrodzie dobrze też podziała ekologiczny oprysk w postaci roztworu z czosnku, pokrzywy lub cebuli. Stosuje się go przed inwazją lub też w początkowej fazie żerowania czerwców na roślinach. Można też przygotować oprysk na bazie oleju - 1 litr wody należy zmieszać z 10 ml oleju i dodać kilka kropel płynu do mycia naczyń. Tarczniki czy wełnowce będą wtedy odcięte od powietrza i zaczną ginąć.

Najlepszym sposobem na czerwce jest zapobieganie ich pojawianiu się na roślinach. Warto więc sprawdzić okaz przed zakupem, aby nie przynieść tych owadów ze sobą. Warto też zwabiać do ogródka naturalnych wrogów czerwców, np. biedronki i złotooki. Te owady zjadają czerwce i zapobiegają pojawianiu się kolejnych pokoleń tych szkodników. Aby przyciągnąć sprzymierzeńców w walce z czerwcami, należy sadzić w ogrodzie rośliny kwitnące. Profilaktycznie można też stosować samodzielne przygotowane preparaty z cebuli, czosnku lub pokrzywy.