Najczęstsze choroby jamy ustnej: Przyczyny i leczenie
Choroby jamy ustnej zazwyczaj są bagatelizowane, tymczasem namnażające się w pierwszym odcinku dróg pokarmowych bakterie mogą przedostać się do organizmu i wyrządzić wiele szkód. Nieleczone dolegliwości jamy ustnej osłabiają dziąsła i zęby, często są też przyczyną nieświeżego oddechu. Niektóre to także mało charakterystyczny objaw groźnych schorzeń, na przykład cukrzycy. Jakie są przyczyny aftozy, drożdżycy czy zapalenia dziąseł i jak walczyć z tymi chorobami?
Aftozy
Małe, czerwone i bolesne krostki pojawiają się najczęściej na błonie śluzowej policzków, dziąsłach, wargach i bocznych częściach języka, z czasem przeradzają się w nadżerki i pokrywają białym nalotem. Przyczyną ich tworzenia się najprawdopodobniej jest osłabienie odporności, urazy mechaniczne, niedożywienie, stres i zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Sprzyja im także palenie papierosów. Leczenie ma charakter miejscowy – stosuje się środki przeciwzapalne i odkażające. Nawracające afty powinny nas jednak skłonić do wizyty u lekarza – mogą być objawem choroby refluksowej, obecności pasożytów w układzie pokarmowym, infekcji grzybiczej jelit, cukrzycy, niedoborów żelaza, a nawet choroby Crohna.
Zapalenie dziąseł
Najczęstszą przyczyną stanu zapalnego dziąseł jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej – na szyjkach zębów namnażają się bakterie. Czynnikiem ryzyka jest też kamień nazębny, próchnica i ubytki w zębach oraz wady zgryzu. Stan zapalny objawia się obrzękiem, zaczerwienieniem i bolesnością dziąseł, które mogą też krwawić. W skrajnych przypadkach dochodzi do gorączki, ślinotoku i silnego bólu. Brak odpowiedniego leczenia (środki przeciwbólowe i przeciwzapalne, płukanki antybakteryjne, antybiotyki, napary z szałwii, rumianku i nagietka) może skutkować groźnymi powikłaniami: powstaniem ropni przyzębowych, zapaleniem okostnej, a nawet utratą uzębienia.
Drożdżyca
Drożdżyca (inaczej kandydoza) to choroba, którą wywołują grzyby z rodzaju Candida. Objawia się białym nalotem na języku lub podniebieniu (u noworodków przyjmuje postać pleśniawek, które mogą dodatkowo obejmować policzki i dziąsła, a nawet gardło i przełyk). Na drożdżycę najbardziej narażone są osoby z niedoborem i zaburzeniami odporności, stosujące antybiotyki i glikokortykosteroidy, a także zakażone wirusem opryszczki pospolitej. Czynnikiem ryzyka są również niedobory witamin A, B1 i B2 oraz żelaza, a także dieta bogata w węglowodany. Leczenie opiera się na środkach farmakologicznych o właściwościach przeciwgrzybiczych.
Warto wiedzieć, że grube, białe plamy na języku i błonie śluzowej policzków mogą być objawem leukoplakii, czyli stanu przednowotworowego. Nawracających i uporczywych zmian w jamie ustnej nigdy nie należy bagatelizować – zawsze powinno się je konsultować z lekarzem.
Zapalenie języka
Zapalenie języka wywołują grzyby (te same, które odpowiadają za drożdżycę) i bakterie (paciorkowce czy gronkowce). Choroba objawia się bólem i pieczeniem języka, który może być też spuchnięty i zaczerwieniony (zwłaszcza po bokach). Owrzodzenia i rany świadczą o infekcji bakteryjnej, a biały nalot o grzybiczej. Przyczyną często jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej, antybiotykoterapia, choroby zębów oraz obniżenie odporności. Leczenie opiera się na przyjmowaniu antybiotyków lub środków przeciwgrzybiczych. Warto wiedzieć, że nawracający lub długotrwały stan zapalny języka może być objawem anemii, awitaminozy, cukrzycy, AIDS, kiły, celiakii oraz alergii pokarmowej.
Wirusowe choroby jamy ustnej
Za infekcje jamy ustnej odpowiada także wirus opryszczki zwykłej. Choroba objawia się pęcherzykowatymi, owrzodzonymi zmianami, które pojawiają się zazwyczaj na wargach, podniebieniu i w kącikach ust. Po pęknięciu pęcherzyków w jamie ustnej tworzą się bolesne nadżerki. Leczenie ma charakter objawowy (środki przeciwbólowe i przeciwzapalne), w cięższych przypadkach można stosować leki przeciwwirusowe.
