Umowa wekslowa - zabezpieczenie czy przepis na kłopoty?

Daniel, bohater kolejnego odcinka programu Polsatu "Wolni od długów", pożyczył od znajomego 2 tysiące złotych. Kiedy jednak zabrakło mu pieniędzy na spłatę, okazało się, ze zgodnie z umowa, którą podpisał ma do spłacenia aż 10 tysięcy! Wszystko przez to, że biorąc pożyczkę, podpisał weksel. Na czym polega umowa wekslowa?

Weksel to papier wartościowy zawierający bezwarunkowe zobowiązanie do zapłacenia sumy wekslowej. W jego treści można wpisać kto, kiedy, komu, ile i gdzie zobowiązuje się zapłacić pieniędzy. To bardzo pomocne narzędzie finansowe. Ta "pomocność" bierze się przede wszystkim z prostoty weksla - w praktyce wystarczy na dowolnym papierze (nawet na torebce po cukrze) napisać słowo "weksel", wymienić wskazane wyżej informacje, złożyć własnoręczny podpis i... weksel gotowy. Weksel bywa wykorzystywany jako forma zabezpieczenia długu z tytułu np. pożyczki lub kredytu. Wtedy zazwyczaj nie zawiera wszystkich wymienionych elementów, a często jest tak, że zawiera w sobie jedynie słowo "weksel" i podpis wystawcy, czyli osoby, która zobowiązuje się zapłacić sumę wekslową. Taki weksel jest szczególną formą weksla własnego - to weksel niezupełny, zwany też wekslem in blanco.

Pozostawienie niewypełnionego, a podpisanego weksla w rękach pożyczkodawcy czy kredytodawcy, oznacza, że może on wypisać ów weksel na dowolną sumę, którą uważa za słuszną jako sumę naszego zadłużenia, wpisać na wekslu datę i miejsce płatności. To uprawnienie posiadacza weksla in blanco jest bardzo niebezpieczne dla wystawcy weksla, ponieważ rodzi pokusę i możliwości nieuczciwego wypełnienia weksla na sumę większą, niż rzeczywiste zobowiązanie wystawcy weksla. Wymyślono jednak rozwiązanie, które chroni wystawcę weksla in blanco przed "samowolką" kredytodawcy.

Umowa wekslowa (porozumienie wekslowe, deklaracja wekslowa) ma szczegółowo regulować kwestie ewentualnego wypełnienia weksla zabezpieczającego. Powinna być sporządzona i podpisana w dwóch egzemplarzach, a jeden z nich powinien otrzymać wystawca weksla, ponieważ stanowi ona zobowiązanie strony posiadającej weksel, co do takiego, a nie innego, wypełnienia wekslu in blanco. Powinna zawierać także opis zobowiązania, które jest zabezpieczane (np. nazwę i nr umowy kredytowej, itp.). Dobrze jest załączyć do niej kserokopię wystawionego weksla, zaparafowaną przez strony umowy, żeby było wiadomo, którego konkretnego wekslu umowa dotyczy. 

- umowa wekslowa ma chronić wystawcę weksla (a nie posiadacza weksla), dlatego tak ważne jest, aby to wystawca weksla posiadał jej egzemplarz i aby była ona podpisana przez tę stronę, której weksel jest wręczany,

- zadbaj, aby w umowie wekslowej najprecyzyjniej, jak się da określić górną granicę sumy, na którą wierzyciel może wypełnić weksel.