Wyższa emerytura: Kto ma szansę?
Na emeryturze liczy się każdy grosz! Warto więc wykorzystać wszystkie sposoby, by ją zwiększyć. Dotyczy to i tej już pobieranej, i przyszłej.
Jeżeli jesteś już na emeryturze, zawsze masz prawo wystąpić do ZUS o ponowne jej przeliczenie, zwłaszcza jeśli odnalazłaś nowe dokumenty poświadczające zarobki lub staż. Pamiętaj, że niemal każdy dzień pracy może podwyższyć emeryturę!
Warto ją też przeliczyć, jeśli dorabiasz na emeryturze, bo od wynagrodzeń są odprowadzane składki. Jeśli do emerytury zostało ci trochę czasu, ale nie masz naliczonego kapitału początkowego - to złóż wniosek o jego obliczenie. Jeśli masz wyliczony kapitał, ale przed 1999 r. byłaś na urlopie wychowawczym lub studiowałaś, sprawdź, czy masz potwierdzające to dokumenty. ZUS je uwzględni, przeliczając kapitał.
Ponowne przeliczenie kapitału początkowego: Kiedy to się opłaca?
1. Jeżeli masz skończone studia
Według nowych przepisów, całe 5-letnie studia mogą być zaliczone do twojego kapitału początkowego w podobny sposób jak składkowe. Warunkiem jest tylko to, abyś miała wypracowane co najmniej 15 lat składkowych do czasu złożenia wniosku o emeryturę. Wprawdzie ZUS dokona przeliczenia dopiero, gdy będziesz przechodzić na emeryturę, ale już teraz warto sprawdzić, czy masz dokumenty.
Do ZUS będą potrzebne: zaświadczenia z uczelni, potwierdzające ukończenie studiów.
Przykład: P. Ewa zrobiła licencjat, a potem magisterkę. Łącznie studiowała 5 lat (od 1991 do 1996). Zaś od 1996 r., z małymi przerwami, pracuje do dziś na etacie. Gdy p. Ewa będzie przechodzić na emeryturę, ZUS zaliczy jej 5 lat studiów jako okresy nieskładkowe.
Podst. prawna: art. 185a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Jeśli byłaś na wychowawczym
Obecnie okres opieki nad dzieckiem na urlopie wychowawczym ZUS może zaliczyć mamie (ojcu) tak jak okres składkowy. To korzystne przeliczenie dotyczy osób, które były na wychowawczym przed 1999 r.: one będą miały doliczony ten urlop do kapitału początkowego tak samo, jak liczy się zatrudnienie.
Do ZUS będą potrzebne: zaświadczenia od pracodawców o udzielonych urlopach wychowawczych albo metryki urodzenia dzieci, jeśli opieka była sprawowana przed podjęciem zatrudnienia (albo w przerwach w zatrudnieniu).
Przykład: P. Sylwia od 1991 r. przez rok korzystała z urlopu wychowawczego, gdy urodziła dziecko. Potem wróciła do pracy, a w 1995 r. urodziła kolejne, i tym razem była na urlopie wychowawczym 3 lata (od 1995 do 1997 r.). Może więc wystąpić ona o ponowne przeliczenie kapitału początkowego. ZUS zaliczy 1 rok urlopu przy pierwszym dziecku i 3 lata przy drugim jak okresy składkowe. To oznacza dla niej (i osób w podobnej sytuacji) wyższą w przyszłości emeryturę.
Podst. prawna : art. 174 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
3. Znalazłaś nowe dokumenty
Jeśli są to dokumenty potwierdzające twój staż i zarobki sprzed 1999 r. - zanieś te zaświadczenia do ZUS. Pamiętaj, że dodatkowe okresy zatrudnienia (zarobki) mogą wpływać na wysokość kapitału początkowego, który jest ważnym składnikiem nowej emerytury. Ale uwaga! Jeśli nadal poszukujesz dokumentów z zakładów pracy sprzed 1999 r., zapytaj w ZUS-ie o adresy archiwów, gdzie mogą być przechowywane.
Dorabianie: jak to wpływa na świadczenie
Korzyści, gdy masz ukończony wiek emerytalny
Po pierwsze: masz prawo dorobić do tej emerytury bez żadnych ograniczeń kwotowych. Po drugie: pracując i płacąc składki do ZUS, możesz liczyć na podwyższenie emerytury. Im więcej zarobisz, tym wyższe składki zasilają twoje konto w ZUS, co oznacza też podwyżkę emerytury.
Wskazówka: ZUS może dokonać przeliczenia emerytury raz w roku na wniosek pracującego emeryta. Powinnaś więc samodzielnie wystąpić o to do ZUS. Ale uwaga! Z przeliczenia nie mogą skorzystać emeryci, którzy dorabiają na umowach, od których nie są opłacane składki do ZUS (np. umowy o dzieło).
Jesteś na wcześniejszej emeryturze? Też dorobisz, ale z ograniczeniami. Po pierwsze: musisz informować ZUS o dochodach, jakie będziesz osiągać z etatu i zlecenia. Po drugie: by nie stracić wypłacanej przez ZUS emerytury, nie powinnaś mieć dochodów wyższych niż 2846,90 zł brutto miesięcznie (to stanowi 70% przeciętnego wynagrodzenia). Jeśli zarobki na wcześniejszej emeryturze przekroczą powyższą kwotę, ZUS zmniejszy emeryturę. A jeśli przekroczą 5287,10 zł, to ZUS zawiesi emeryturę.
Uwaga! Powyższe progi dochodowe dla wcześniejszych emerytów zmieniają się co kwartał.
ZUS: Wnioski, formularze, odwołanie
Przeliczenie pobieranej emerytury: aby wystąpić o to do ZUS, trzeba złożyć wniosek na formularzu ZUS-ER-WPS-02 (dostępny w każdym oddziale).
WAŻNE! Dla osób, które mają ustalony kapitał początkowy, procedura jest uproszczona (wszystkie ich dane znajdują się już w ZUS). Wystarczy, że do wniosku dołączą dokument potwierdzający rozwiązanie ostatniej umowy o pracę. Ustalenie kapitału początkowego lub jego przeliczenie: wniosek do ZUS składamy na druku Kp-3.
WAŻNE! Jeśli to wniosek o przeliczenie kapitału, trzeba podać przyczynę (np. przeliczenie okresów opieki nad dzieckiem). Należy załączyć dokumenty, które to udowodnią.
Odwołanie od decyzji ZUS: o przeliczeniu emerytury, wyliczeniu i przeliczeniu kapitału ZUS powiadamia na piśmie. Jeśli nie zgadamy się z treścią decyzji, mamy miesiąc na odwołanie się od niej. Należy je złożyć w ZUS, a on przekaże je do sądu. Sądy nie pobierają opłat za rozpatrzenie odwołania od decyzji ZUS.
Maciej Raszewski, główny specjalista ZUS
