​Kiedy sięgnąć po pomoc psychodermatologa?

W konsultacjach wzięły udział osoby w wieku od 21 do 34 lat, które zauważyły u siebie obniżone samopoczucie ze względu na stan ich skóry. Aż 80% uczestników zgłosiło problemy skórne dotyczące zmian trądzikowych. Często były to również: skóra mieszana lub tłusta, blizny potrądzikowe oraz nadmierne rozdrapywanie i wyciskanie zmian. Wśród innych problemów wymieniano blizny potrądzikowe, zmiany łojotokowe i łuszczycowe, AZS (atopowe zapalenie skóry) oraz nadmierne owłosienie, szczególnie w okolicach twarzy. U uczestników zaobserwowano duże trudności w radzeniu sobie z akceptacją zgłaszanych problemów skórnych.

- Negatywny obraz siebie i trudności z samoakceptacją to zagadnienia, które rzutują na codzienne funkcjonowanie wielu osób z problemami skóry oraz w znaczny sposób obniżają jakość ich życia. Takim osobom często towarzyszy zakłopotanie i wstyd, lęk, obniżony nastrój, a także silny samokrytycyzm, ciągłe ocenianie siebie i porównywanie do innych. Czują potrzebę maskowania zmian poprzez mocno kryjący makijaż, rozpuszczone włosy i kryjącą odzież. Problemy skórne przekładają się również na obniżony komfort funkcjonowania w sferze towarzyskiej, zawodowej czy nauki oraz w kontaktach z partnerem - mówi psychoterapeutka Anita Bober.

Warto spojrzeć na zagadnienie wieloaspektowo: zdiagnozować problem skórny ze specjalistą (dermatologiem), a jednocześnie udzielić dodatkowego wsparcia w postaci indywidualnego doboru kosmetyków i zabiegów kosmetycznych oraz ewentualnej pracy terapeutycznej. Sesje psychodermatologiczne mogą pomóc w nauce technik rozumienia i kontroli emocji, metod relaksacyjnych, technik radzenia sobie ze stresem, tudzież w przepracowaniu głębszych trudności osobowościowo-emocjonalnych.

- Chcemy wspierać naszą społeczność i dać przestrzeń do przeanalizowania i przedyskutowania złego samopoczucia i negatywnych emocji związanych ze stanem własnej skóry. Konsultacje psychodermatologiczne to jedna z cegiełek, która może pomóc osobom z problemami skóry zawalczyć o siebie - mówi Ewelina Kwit-Betlej, twórczyni marki Resibo. - Choroby skóry to nie powód do wstydu i nie powinny definiować naszej wartości. Zwrócenie się po pomoc to pierwszy krok do tego, aby poczuć się lepiej.

Podejście psychodermatologiczne to nowa, cenna wartość, która daje możliwość otwartej rozmowy o swoich problemach ze skórą i pozwala spojrzeć na nie szerzej, niż tylko od strony farmakologicznej. Dodana do świata pielęgnacji kosmetycznej może zainspirować do zmian, wieloaspektowego dbania o siebie i zdrowie, by pomóc niejednej osobie zwiększyć jakość i komfort jej życia.

Problemy skórne a zdrowie psychiczne

Stan naszej skóry potrafi wpłynąć na nasze samopoczucie i odwrotnie: bywa, że stres odbija się na wyglądzie naszej skóry. W takich przypadkach nieoceniona okazuje się profesjonalna pomoc psychodermatologa, a więc psychologa, psychiatry lub dermatologa, który specjalizuje się w problemach skórnych związanych z psychiką.

Istnieje wiele chorób skóry, których przyczyna może być związana z psychiką, lub które są wywołane przez stres. Do problemów skórnych, które mogą ulec pogorszeniu ze względu na czynniki psychologiczne, należą m.in. łuszczyca, atopowe zapalenia skóry (egzema), pokrzywka, łysienie plackowate, łojotokowe zapalenie skóry i trądzik. Istnieje też spora grupa pacjentów dermatologicznych, która wymaga pomocy psychologicznej np. z powodu obniżonego samopoczucia. Niektórzy pacjenci z chorobami skóry odczuwają wstyd, borykają się z niską samooceną i brakiem pewności siebie, a niekiedy również krytyką na forum publicznym i stygmatyzacją, co może skutkować całą gamą konsekwencji, takich jak stany lękowe i depresyjne, izolacja społeczna i trudności w życiu seksualnym. Istotny problem stanowią także dermatologiczne efekty uboczne leczenia psychiatrycznego. Zmiany skórne mogą występować po niektórych lekach stosowanych w psychiatrii, np. lekach normotymicznych, przeciwpsychotycznych, przeciwdepresyjnych, nasennych i przeciwlękowych.

Psychodermatolog może pomóc nam zauważyć i zwalczyć negatywne myśli i błędne przekonania, które pojawiają się w związku z naszymi problemami ze skórą, i które często są źródłem gorszego samopoczucia i obniżonej samooceny. Ważną rolą konsultacji ze specjalistą jest zaakceptowanie problemów ze skórą i zbudowanie poczucia własnej wartości, które nie będzie zależne od stanu naszej cery. Korzystając z pomocy psychodermatologa można też zbudować dobre nawyki dotyczące pielęgnacji skóry.

Kiedy skorzystać z konsultacji psychodermatologicznej?

Najczęściej skóra i umysł dają nam sygnał, wskazujący na problem, który warto skonsultować z psychodermatologiem. Po poradę do specjalisty najlepiej zgłosić się, kiedy:

- jesteśmy przygnębieni, czujemy się gorsi od innych z powodu zmian skórnych lub innych problemów ze skórą, poświęcamy dużo czasu na myślenie o swojej skórze;

- cierpimy na przewlekłe schorzenia skóry, w przypadku których stan psychiczny może wpływać na zaostrzenie się objawów, i odwrotnie - objawy choroby sprawiają, że czujemy się gorzej;

- na ciele pojawiła się zmiana niewyjaśnionego pochodzenia i podejrzewamy, że może być ona skutkiem stresu lub innych emocji;

- nasze samopoczucie psychiczne pogorszyło się i może to być spowodowane zmianą wyglądu skóry (np. trądzik, zmiany spowodowane starzeniem, chorobą lub wypadkiem);

- pod wpływem stresu lub innych emocji rozdrapujemy zmiany na skórze, drapiemy się lub wyrywamy włosy;

- pogorszone samopoczucie psychiczne sprawia, że mamy problemy z zadbaniem o skórę i potrzebujemy pomocy w zbudowaniu dobrych nawyków dotyczących pielęgnacji.

Jak przebiega konsultacja?

Konsultacja psychodermatologiczna to spotkanie ze specjalistą, który z otwartością i bez oceniania, chce nas wysłuchać i dowiedzieć się o trudnościach, z którymi się borykamy. Podczas konsultacji rozpoznajemy związek naszego stanu skóry z emocjami. Do konsultacji nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Dobrze jest przeprowadzić ją bez podkładu, zwłaszcza jeśli chcemy porozmawiać o zmianach na twarzy.

Anita Bober jest psychoterapeutką poznawczo-behawioralną oraz dyplomowanym coachem i trenerem. Jej główne zainteresowanie naukowe to psychodermatologia. Jednocześnie z pasji do psychosomatyki, zafascynowana w szczególności zaburzeniami psychosomatycznymi związanymi ze skórą i powiązaniem między skórą a psychiką, postanowiła zgłębić też wiedzę naukową w kierunku lepszego poznania skóry, zdobywając tytuł magistra kosmetologii. Anita jest członkiem: APA (Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologiczne), PTTPiB (Polskiego Towarzystwa Terapii Poznawczej i Behawioralnej) oraz ESDaP (Europejskie Towarzystwo Dermatologii i Psychiatrii).