Cukrzyca groźna dla ciąży
Cukrzyca 4-krotnie zwiększa ryzyko wady wrodzonej u dziecka. Kobiety z cukrzycą, które zachodzą w ciążę mają czterokrotnie wyższe ryzyko urodzenia dziecka z wadą wrodzoną, w porównaniu z paniami, które nie mają zaburzeń metabolizmu glukozy.
Do takich wniosków doszli naukowcy brytyjscy z Newcastle University (Newcastle upon Tyne), którzy przeanalizowali dane dotyczące ponad 400 tys. kobiet z północno-wschodniej Anglii, które były w ciąży w latach 1996-2008. Wśród badanych 1,677 pań miało cukrzycę typu 1 lub 2.
Okazało się, że ryzyko wad wrodzonych - takich jak wrodzona wada serca czy rozszczep cewy nerwowej - było niemal 4 razy wyższe u kobiet, które cierpiały na cukrzycę typu 1 lub 2 przed zajściem w ciążę, niż u pań bez zaburzeń metabolizmu glukozy. Wynosiło ono odpowiednio 72 na każde 1000 urodzeń i 19 na każde 1000 urodzeń.
"Wiele z tych nieprawidłowości rozwinęło się w pierwszych 4-6 tygodniach ciąży" - komentuje kierująca badaniami dr Ruth Bell.
Jak oceniają autorzy pracy, najważniejszym czynnikiem ryzyka wady wrodzonej u przyszłego potomka był poziom glukozy we krwi w okresie tuż przed poczęciem dziecka. Co ważne, jest to czynnik, który można z powodzeniem kontrolować, podkreślają naukowcy.
W swojej analizie brali oni pod uwagę stężenie tzw. hemoglobiny glikowanej - HbA1c (czyli hemoglobiny z dołączonymi cząsteczkami glukozy), które odzwierciedla stopień kontroli cukrzycy w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, podobnie jak towarzystwa międzynarodowe, zaleca, by w okresie przed poczęciem dziecka, jak i podczas ciąży wynosił on do 6,1 proc.
Badacze wyliczyli, że gdy przed zajściem w ciążę HbA1c było równe 6,1 proc. to ryzyko wady wrodzonej u dziecka wynosiło 1 na 34, dla 7 proc. wartości ryzyko rosło do 1 na 26, dla 8 proc. - 1 na 17, a dla 9 proc. 1 na 12.
Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi jest charakterystyczny zarówno dla cukrzycy typu 1, która ujawnia się przeważnie w dzieciństwie lub młodości, jak i dla cukrzycy typu 2, która najczęściej występuje w wieku średnim oraz starszym i jest ściśle związana z niezdrowym stylem życia - przejadaniem się i brakiem ruchu.
Od dawna wiadomo, że ciąży u kobiet z cukrzycą towarzyszy podwyższone ryzyko powikłań, takich jak poronienia, przedwczesny poród, wyższe ryzyko wad wrodzonych u dziecka.
Dlatego, jak ocenia dr Iain Frame, dyrektor ds. nauki w organizacji brytyjskiej Diabetes UK, która ufundowała najnowsze badania, kobiety chore na cukrzycę powinny stosować antykoncepcję jeśli są aktywne seksualnie i nie planują zajść w ciążę.
Zdaniem dr Bell, pozytywne jest to, że dzięki dobrej kontroli glukozy w okresie planowania dziecka i podczas ciąży kobieta z cukrzycą może urodzić zdrowego potomka.
Ważne jest jednak, by wcześniej poinformowała o swoich planach reprodukcyjnych opiekującego się nią diabetologa, który podejmie odpowiednie kroki mające zapewnić jej jak najlepszą kontrolę stężenia glukozy we krwi (tzw. glikemii).
Obecnie najlepszym rozwiązaniem dla pacjentek z cukrzycą planujących ciążę jest stosowanie pompy insulinowej, która pozwala na ciągłe dawkowanie insuliny, tak by jej poziom w organizmie był zbliżony do fizjologicznego.
W Polsce, od 2005 r. funkcjonuje pogram bezpłatnego wypożyczania pomp insulinowych ciężarnym z cukrzycą, realizowany przez Wielką Orkiestrę Świątecznej Pomocy. Obecnie jest on rozszerzony również na czas planowania ciąży oraz połogu. Osprzęt do pomp w okresie ciąży jest refundowany przez NFZ.
W 2011 r. po raz pierwszy zakupiony został sprzęt umożliwiający ciągłe monitorowanie glikemii (tj. poziomu glukozy we krwi). Jest to najnowsze rozwiązanie technologiczne, które zapewnia stały wgląd w aktualny poziom glukozy i zmniejsza konieczność częstego kłucia się.
Aby bezpłatnie wypożyczyć pompę, pacjentka powinna mieć skierowanie od swojego lekarza prowadzącego oraz dotychczasowe wyniki badań i karty informacyjne z pobytów w szpitalu. Adresy ośrodków, w których można wypożyczać pompy insulinowe znajdują się na stronach internetowych: www.cukrzycaiciaza.wosp.org.pl oraz www.cukrzycaiciaza.pl.
Eksperci szacują, że w Polsce na cukrzycę choruje 0,3 proc. kobiet w wieku rozrodczym. Znacznie częstsza jest natomiast tzw. cukrzyca ciężarnych, która rozwija się zazwyczaj pod koniec ciąży. Leczy się ją najczęściej odpowiednią dietą, ale konieczne są także systematyczne pomiary glukozy we krwi.
