Ganglion: Dlaczego powstaje i jak go leczyć?

Ganglion (torbiel galaretowata) to niezłośliwy guzek tworzący się w okolicy ścięgien oraz torebek stawowych. Najczęściej pojawia się na nadgarstku (na jego wierzchniej stronie), a także na palcu, kolanie czy stopie. Niewielka wypukłość ręki jest zazwyczaj twarda i niebolesna. Przyczyną tworzenia się torbieli jest regularne obciążanie nadgarstka poprzez częste wykonywanie tych samych ruchów. Dlatego ganglionem zagrożeni są sportowcy (np. tenisiści, wioślarze lub gimnastycy), a także muzycy i osoby pracujący przy komputerze. Torbiel może się też pojawić na skutek urazów i stanów zapalnych. W nadgarstku znajdują się cienkie osłonki (pochewki), których celem jest osłanianie ścięgien i produkcja ochronnego płynu. Niestety, na skutek nadmiernego obciążenia nadgarstka pochewki zaczynają wytwarzać zbyt dużą ilość płynu i powstaje guzek.

Objawy zwyrodnień nadgarstka

Głównym objawem ganglionu jest charakterystyczny guzek pojawiający się na grzbietowej części nadgarstka. Zazwyczaj jest twardy, niebolesny i da się go lekko przesuwać pod skórą. Przeważnie powiększa się po wysiłku, a zmniejsza w trakcie odpoczynku. Może mu towarzyszyć mrowienie dłoni, osłabienie mięśni, stan zapalny i ból nadgarstka, a także ograniczona ruchomość stawu i wrażliwość na dotyk.

Po potwierdzeniu diagnozy (najczęściej na podstawie RTG lub USG ręki) lekarz decyduje o dalszym leczeniu. Pierwszym etapem jest jednak leczenie zachowawcze, tzn. stosowanie maści niesterydowych, dzięki którym guzek może się samoistnie wchłonąć. Jeśli tak się nie stanie, wykonuje się aspirację – nakłucie guza i odessanie płynu z torbieli. Nie jest to tak inwazyjny zabieg jak operacja, ale niestety jest spora szansa na odtwarzanie się guzka. Dlatego bardzo ważne jest oszczędzanie ręki i unikanie wysiłku przez dłuższy czas. Operacja (chirurgiczne usunięcie zmiany w całości) daje niemal stuprocentową gwarancję pozbycia się uciążliwego ganglionu, ale jest wykonywana w ostateczności. Po zabiegu niezbędna jest rehabilitacja nadgarstka, fizykoterapia oraz masaże. Pacjent powinien unikać jakiegokolwiek obciążania ręki do czasu całkowitej regeneracji. Konieczna jest także zmiana dotychczasowych nawyków i ochrona ręki przez nadwyrężeniami.

Żeby zmniejszyć ryzyko tworzenia się ganglionu, warto wprowadzić zdrowe nawyki – unikać obciążeń nadgarstka, a także wykonywać ćwiczenia rozciągające i rozluźniające ścięgna ręki, a także masaże. Warto w tym celu skonsultować się z fizjoterapeutą. Przy pojawiającym się bólu albo uczuciu nadwyrężenia stawu, można stosować przeciwzapalne maści i żele. Kiedy zauważymy nawet drobną zmianę na nadgarstku, powinniśmy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem – małą zmianę łatwiej wyleczyć bez użycia skalpela.