Grzybica raz na zawsze pokonana!

Wszędobylska - to określenie idealnie pasuje do grzybicy. Może zaatakować bardzo różne miejsca na ciele, a także wewnątrz organizmu. Na pewno nie wolno jej bagatelizować. Im szybciej ją u siebie wykryjemy i zastosujemy odpowiednią terapię, tym lepiej. Pamiętajmy o tym zwłaszcza, jeśli należymy do osób, które mogą być podatne na tę chorobę.

Czynniki ryzyka

● Starszy wiek - zgodnie z wynikami badań nawet co 2. sześćdziesięciolatek ma grzybicę.

● Niedobór składników odżywczych, np. niektórych witamin i minerałów.

● Nieprawidłowa waga ciała - zarówno otyłość, jak i wychudzenie.

● Nieleczone schorzenia ogólnoustrojowe, takie jak cukrzyca, miażdżyca, niedoczynność tarczycy.

● Długotrwałe stosowanie leków hamujących reakcje obronne (tzw. immunosupresyjnych) stosowanych np. w leczeniu astmy, atopowego zapalenia skóry, RZS.

Co może zaatakować: Różne rodzaje choroby

Stopy - najczęściej między 3 i 4 palcem, a także na podeszwach i krawędziach

Sprzyjają temu m.in.: częste przegrzewanie i zawilgocenie stóp, zła higiena, stawanie boso w miejscach publicznych (na basenie, w sklepowej przebieralni).

Chorobę rozpoznasz po: swędzeniu, zaczerwienieniu, rozmiękczeniu i złuszczaniu się naskórka między palcami (grzybica tzw. międzypalcowa), pęcherzykach na śródstopiu (g. potnicowa), rogowaceniu i pękaniu podeszew (g. złuszczająca).

Paznokcie - choroba może zaatakować dłonie, choć częściej występuje na stopach (których paznokcie wolniej rosną i są gorzej zaopatrzone w krew).

Sprzyjają temu m.in.: cukrzyca (ryzyko grzybicy paznokci rośnie 2-3-krotnie), powtarzające się urazy paznokci, występowanie grzybicy w innych okolicach ciała.

Chorobę rozpoznasz po: zmienionej barwie płytek (mlecznobiałej, żółto-białej lub brązowo-czarnej) ich pogrubieniu, odłamywaniu się, rozdzielaniu, wgłębieniach i prążkach.

Skórę głowy pod włosami, a u panów także skórę na brodzie pod zarostem.

Sprzyjają temu m.in.: wymienianie się z innymi grzebieniem lub szczotką, częsty kontakt ze zwierzętami (nosicielami choroby mogą być np. psy i koty).

Chorobę rozpoznasz po: łuszczącej się miejscami skórze i bolesnych, zapalnych, ropnych guzach; włosy są jakby miejscami przystrzyżone lub mają różną długość, łamią się, są wysuszone, brzydko wyglądają.

Fałdy skórne znajdujące się w okolicy pach, pachwin, pośladków, pępka, pod piersiami, na brzuchu - fachowa nazwa takiej grzybicy to wyprzenia drożdżakowe.

Sprzyjają temu m.in.: nadpotliwość i ciągłe zawilgocenie naskórka (tzw. maceracja), zaniedbania higieniczne, a także częste otarcia naskórka (np. przez odzież).

Chorobę rozpoznasz po: zapalnych, sączących się, niekiedy pokrytych białym nalotem wykwitach otoczonych czerwonymi grudkami lub pęcherzykami.

Kąciki ust - fachowa nazwa to kandydoza kącików ust, a potoczna - zajady.

Sprzyjają temu m.in.: częste zawilgocenie (np. wskutek oblizywania) ust, noszenie ruchomych aparatów ortodontycznych oraz protez zębowych (i związane z ich częstym wkładaniem oraz wyjmowaniem pogłębienie fałd w kącikach ust).

Chorobę rozpoznasz po: bolesnych pęknięciach w kącikach ust, strupkach, zaczerwienieniu i obrzmieniu świadczących o stanie zapalnym.

Przewód pokarmowy a w dalszej kolejności narządy wewnętrzne, np. płuca, nerki.

Lekarze przestrzegają, że rośnie liczba przypadków grzybicy ogólnoustrojowej (u osób z uszkodzonym układem odpornościowym).

Sprzyjają temu m.in.: częste i przewlekłe antybiotykoterapie oraz leczenie sterydami, chemioterapia i radioterapia.

Chorobę rozpoznasz po: trudnym do pohamowania apetycie na słodkie pokarmy, wzdęciach, biegunkach z zaparciami, przewlekłym zmęczeniu, osłabieniu, apatii.

Główni winowajcy

■ Jest ich kilku, a wśród nich: dermatofity (odpowiadające m.in. za grzybicę stóp, paznokci i owłosionej skóry głowy), grzyby drożdżopodobne (winne m.in. grzybicy kącików ust oraz fałdów skórnych) oraz pleśnie (groźne dla narządów wewnętrznych).

■ Szczególnie niebezpieczne są pleśnie - szybko uczą się lekooporności.

Jak wykryć chorobę: Ważne testy

Jeśli podejrzewasz u siebie grzybicę stóp, paznokci, skóry, zgłoś się do specjalisty dermatologa (niepotrzebne jest skierowanie od lek. rodzinnego). Jeśli układu pokarmowego - gastrologa (ze skierowaniem).

Najpierw trzeba wykluczyć inne choroby, które mogą udawać grzybicę, takie jak: liszaj płaski, łuszczyca, brodawki wirusowe skórne, wyprysk kontaktowy, zespół jelita drażliwego, alergia pokarmowa. W tym celu lekarz przeprowadzi z tobą dokładny wywiad, ewentualnie poprosi o wykonanie pomocnych testów.

Zostanie ci zalecone badanie mykologiczne. Polega na zeskrobaniu lub starciu odrobiny tkanek ze zmienionego chorobowo miejsca i umieszczeniu tej próbki na specjalnym podłożu, a następnie obserwowaniu, czy pojawia się chorobotwórczy grzyb. Wynik odbierzesz po 4 tygodniach.

Sprawdź, co dzieje się w jelitach

Jeśli obawiasz się grzybicy układu pokarmowego (miewasz dolegliwości jak w ramce na poprzedniej stronie), powinnaś zbadać kał (w badaniu KyberMyk), zrobić jego posiew lub badanie wymazu z odbytu.

Jak wyleczyć się z grzybicy: Różne rodzaje terapii

Gdy jest umiejscowiona na zewnątrz

W pierwszej kolejności lekarz najprawdopodobniej zaleci ci smarowanie skóry lub paznokcia specjalnym kremem, maścią albo lakierem z lekiem przeciwgrzybiczym (np. klotrimazolem, cyklopiroksem). Ważne jest, byś stosowała się do jego wskazówek i robiła to odpowiednio często oraz długo. Pamiętaj, że leczenie miejscowe, chociaż wymaga samodyscypliny, może być bardzo skuteczne. Ale uzbrój się w cierpliwość, czasem na efekt trzeba poczekać wiele tygodni, a nawet miesięcy. Warto jednak spróbować - leczenie miejscowe jest bardziej bezpieczne i nie powoduje skutków ubocznych.

Jeśli nie będzie poprawy, grzybica okaże się mocno zaniedbana (np. choruje kilka paznokci, zmiany obejmują całe płytki) lub rozwinie się w obrębie owłosionej skóry głowy, specjalista doradzi leczenie miejscowe w połączeniu z doustnym (np. flukonazolem, itrakonazolem, terbinafiną). W trudniejszych przypadkach terapia trwa nawet 12 miesięcy.

Możesz wspomóc się laseroterapią lub terapią fotodynamiczną. Za pomocą wiązki lasera lub specjalnego światła można skutecznie zniszczyć drobnoustroje zlokalizowane na paznokciach i wyleczyć grzybicę.

Gdy jest umiejscowiona wewnątrz

Jeśli ilość grzybów w twoim układzie pokarmowym okaże się umiarkowanie zwiększona (co pokażą wyniki badań), specjalista zaproponuje leczenie za pomocą odpowiedniego sposobu odżywiania.

Powinnaś przejść na dietę bezcukrową i wykluczyć z jadłospisu cukry proste oraz dwucukry. Są ulubioną pożywką grzybów! Unikaj też pokarmów produkowanych na bazie drożdży.

Nie wolno ci jeść: słodyczy, owoców (z wyjątkiem grejpfruta, kiwi i porzeczek), zwłaszcza tych najsłodszych, jak banany czy winogrona; mleka, jogurtów owocowych, serów pleśniowych, topionych i żółtych; miodu; ziemniaków. Za to jak najczęściej sięgaj po warzywa (bakłażany, buraki, cebulę, cukinię, czosnek, dynię, koper, pietruszkę (korzeń i natkę), pomidory, por).

Przygotowując posiłki, dbaj o to, by ich indeks glikemiczny nie przekraczał 50 (pomocne tabele znajdziesz na www. zdrowezywienie.edu.pl).

Zamiast smażyć i piec pokarmy, gotuj je w niewielkiej ilości wody lub na parze. Pij 2 litry niegazowanej wody dziennie, aby organizm mógł pozbyć się toksyn produkowanych przez grzyby. Przy silnym zagrzybieniu układu pokarmowego zmiany w diecie trzeba połączyć z przyjmowaniem doustnych leków przeciwgrzybiczych.

Choroby nie wolno zaniedbywać! Grzyby mogą rozprzestrzenić się na cały organizm i spowodować groźną dla zdrowia, a nawet życia sepsę (zakażenie ogólnoustrojowe).

Twoi najlepsi przyjaciele: Probiotyki

Koniecznie pamiętaj o przyjmowaniu probiotyków! To specjalne preparaty zawierające tzw. dobre bakterie niepozwalające grzybom przylgnąć do śluzówki. Właściwy probiotyk doradzi lekarz.

Biorąc leki, pamiętaj, że...

■ ...mogą powodować skutki uboczne, takie jak: niestrawność, wzdęcia, biegunka, zmniejszony apetyt, wysypka na ciele, bóle mięśni i stawów, bóle głowy, zaburzenia smaku - ustal z lekarzem, jak ograniczyć do minimum ryzyko ich wystąpienia;

■ ...jeśli pojawiają się u ciebie: nudności lub wymioty, ciemna barwa moczu, jasny stolec, zażółcenie skóry lub białek oczu, ból w prawym podżebrzu - szybko skontaktuj się z lekarzem (leki mogą źle wpływać na wątrobę).

Co robić, aby nie wracała...

Profilaktyka grzybicy skóry i paznokci

Miej dobre nawyki:

✔myj stopy wodą z mydłem;

✔dokładnie osuszaj skórę (zwłaszcza między palcami);

✔noś bawełniane, zawsze czyste skarpetki oraz przewiewne obuwie (i nigdy od nikogo nie pożyczaj butów ani kapci).

Ekstrapielęgnacja:

✔1-2 razy w tygodniu zanurzaj stopy na 5-10 minut (po wcześniejszym ich umyciu) w naparze o działaniu przeciwgrzybiczym (np. z szałwii);

✔stosuj kosmetyki chroniące przed grzybicą (np. z drogerii).

Bądź ostrożna:

✔na basenie, w saunie i każdym tego typu miejscu poruszaj się w klapkach (nie - boso);

✔nie używaj cudzych ręczników, nożyczek, pilniczków, cążek, pumeksów ani nie pożyczaj nikomu własnych;

✔przed skorzystaniem z usług manikiurzystki, pedikiurzystki lub fryzjera upewnij się, że osoba ta stosuje procedury zapobiegające przenoszeniu grzybicy (np. sterylizuje przybory);

✔regularnie kontroluj zdrowie czworonożnego pupila.

Ochrona przed grzybicą w organizmie

Buduj swoją odporność:

✔odżywiaj się zdrowo i racjonalnie, unikaj wszelkich skrajności (przejadania się, głodówek, wybiórczej diety, niejedzenia przez część dnia);

✔przeciwdziałaj stresom - unikaj sytuacji, które je powodują, a jeśli to niemożliwe, naucz się regenerować (np. poprzez ruch);

✔nie nadużywaj leków, które mogą opustoszyć jelita z dobrych bakterii - np. antybiotyków (zwłaszcza o tzw. szerokim spektrum działania), ale także środków przeczyszczających (również ziół o takim działaniu, np. kruszyny);

✔nie pal papierosów i nie pij alkoholu.

Dbaj, aby nie brakowało ci witamin z grupy B, cynku i żelaza - ich niedobór może sprzyjać grzybicy.

Lecz alergie i nietolerancje pokarmowe oraz nadkwaśność żołądka - wywołują biegunki pozbawiające układ pokarmowy dobrych bakterii i uszkadzające jego nabłonek.

Miej na cenzurowanym:

■ Wyroby cukiernicze zawierające dużo cukru oraz tłuszczów trans.

■ Mięso i wędliny z supermarketów - mogą występować w nich antybiotyki (podawane z paszą zwierzętom).

■ Suszone owoce - choć dostarczają cenny błonnik, mają dużo cukru.

konsultacja: dr n. med. Mirosława Gałęcka, internista, Instytut Mikroekologii w Poznaniu,