Menopauza - I co dalej?

Termin menopauza oznacza ostatnią miesiączkę, po której gwałtownie spada poziom estrogenów - żeńskich hormonów płciowych. Przyczyną jest wygasanie pracy jajników. Okres kilku lat przed i po menopauzie nazywa się przekwitaniem, klimakterium, okresem okołomenopauzalnym. Menopauza pojawia się zwykle między 45. a 55. r. życia. Objawy przekwitania mogą wystąpić parę lat przed ostatnią miesiączką i utrzymywać się kilka, kilkanaście lat po niej.

- uderzenia gorąca, nocne poty, bezsenność,
- zmiany emocjonalne, psychiczne, np. depresja.
- zaburzenia miesiączkowania - wydłużenie lub skrócenie cyklu, obfite lub skąpe krwawienia,
- zmiany w układzie moczowo-płciowym: zapalenia i suchość pochwy, zaburzenia w oddawaniu moczu, bolesne współżycie płciowe,
- zmiany położenia narządu rodnego - obniżenie lub wypadanie macicy i ścian pochwy.

Pojawiają się kilka lub kilkanaście lat po ostatniej miesiączce. Tak długo, jak organizm kobiety wydziela estrogeny, chroni to układ krążenia. Spadek ich poziomu sprawia, że wzrasta stężenie tzw. złego cholesterolu (LDL), a obniża dobrego (HDL). To sprzyja miażdżycy i chorobie niedokrwiennej serca, zawałom. Rośnie ryzyko żylaków, hemoroidów i chorób reumatycznych. W pierwszych latach po menopauzie zmniejsza się masa kostna, co prowadzi do osteoporozy Rośnie ryzyko złamań.

W okresie okołomenopauzalnym wiele kobiet sięga po antykoncepcje lub terapię hormonalną. Ta pierwsza znosi objawy menopauzy i chroni przed nieplanowaną ciążą. Reguluje krwawienia i ogranicza niebezpieczeństwa związane z rozrostem błony śluzowej macicy. Zmniejsza ryzyko rozwoju raka trzonu macicy, jajnika, dolnego odcinka jelita grubego i piersi. Podobne zalety ma terapia hormonalna stosowana w późniejszym okresie. Dla kobiet, które nie chcą stosować syntetycznych hormonów, wyjściem mogą być fitoestrogeny (tzw. hormony roślinne). Zmniejszają objawy związane z niedoborem estrogenu.

Jej kaloryczność dla pań w okresie przekwitania ustalono w Instytucie Żywności i Żywienia na 1800 kcal. Powinna ona zawierać 1200 mg wapnia i 300 mg magnezu na dzień. I wit. D, która ułatwia wchłanianie wapnia. 60 proc. kobiet w okresie menopauzy przybiera na wadze. Dlatego, że dominującym hormonem staje się estron, który sprawia, że ośrodkowy układ nerwowy wytwarza mniej serotoniny. A to zwiększa apetyt na węglowodany, zwłaszcza słodycze.

Nawet jeśli kobieta po 45. r. życia nie ma przykrych objawów przekwitania, powinna co najmniej raz na rok odwiedzić ginekologa. Ten ją zbada i - jeśli trzeba - skieruje do innego specjalisty, np. kardiologa. Ważne są badania profilaktyczne: morfologia, cytologia, mammografia. Panie ze sporą nadwagą powinny badać poziom cukru, cholesterolu, triglicerydów i białka CRP we krwi (sygnalizuje procesy zapalne w organizmie).
kons.: dr Jacek Tulimowski, ginekolog