O czym świadczy zmiana koloru moczu?

U zdrowego człowieka mocz jest przejrzysty i ma słomkową barwę. Im gorsze nawodnienie organizmu, tym mocz robi się ciemniejszy. Z kolei u osób, które piją bardzo dużo wody, może mieć niższą gęstość i stać się niemal przezroczysty. Różne odcienie żółtego zabarwienia moczu nie są sygnałem alarmowym, raczej informacją, że trzeba zweryfikować ilość wypijanych płynów.

Jak mówi Koushik Shaw, urolog i założyciel Austin Urology Institute w Teksasie: "żółty kolor moczu pochodzi z chemicznego produktu ubocznego, który powstaje, gdy nerki przetwarzają odpady. Im bardziej jesteś odwodniony, tym mocz robi się ciemniejszy i bardziej skoncentrowany. Jasnożółty kolor świadczy o równowadze."

Jednak kolor moczu to dużo więcej niż informacja o nawodnieniu komórek, zwłaszcza gdy przybiera niecodzienne odcienie. O czym świadczy czerwony albo czarny?

Przyczyna najczęściej jest błaha. Czerwony mocz pojawia się po zjedzeniu buraków, jeżyn lub rabarbaru - do dwóch dni po spożyciu, później wszystko powinno wrócić do normy. Nie wolno lekceważyć czerwonej lub brunatnoczerwonej barwy moczu, bo może ona wynikać z poważnych (w tym nowotworowych) chorób nerek lub pęcherza moczowego. Obecna w moczu krew, jej skrzepy czy inne fragmenty tkanek to sygnał alarmowy. Informacja, że trzeba jak najszybciej udać się do lekarza.

Czerwony kolor moczu może wynikać ze zwiększonego wydzielania bilirubiny, co wiąże się z poważnymi chorobami wątroby, takimi jak marskość czy nowotwór.

Czerwone zabarwienie moczu może się pojawić na skutek przyjmowania preparatów farmaceutycznych, w tym leków stosowanych w chorobie Parkinsona, w zakażeniach układu moczowego, leków przeciwhistaminowych, środków znieczulających, leków przeciwbólowych (diklofenak), przeciwbakteryjnych (klindamycyna, erytromycyna) i hormonów płciowych (progesteron, luteina).

Czerwonoróżowy mocz świadczy o wydalaniu moczanów, na przykład w dnie moczanowej.

W tym przypadku sytuacja również nie jest jednoznaczna. Przyczyną zielonkawego zabarwienia moczu mogą być obecne w diecie szparagi. Mocz wydziela wówczas bardzo charakterystyczną, nieprzyjemną woń. Podobnie jak buraki, szparagi powodują krótkotrwałą zmianę koloru (i zapachu) moczu.

Zielony kolor moczu może jednak sygnalizować szereg nieprawidłowości w organizmie, świadczyć o infekcji dróg moczowych, zapaleniu pęcherza moczowego czy odmiedniczkowym zapaleniu nerek. U mężczyzn również o zapaleniu gruczołu krokowego. Może wynikać z zakażenia pałeczką ropy błękitnej. Utrzymujący się dłużej niż 1-2 dni zielony kolor moczu to sygnał, że trzeba umówić wizytę lekarską.  

Ten kolor wydaje się najbardziej nierealnym, a jednak zdarza się, że mocz przyjmuje niebieskie zabarwienie. Wywołuje go rzadka choroba genetyczna - hiperkalcemia, która prowadzi do zbyt dużej zawartości wapnia w kościach.

Zdarza się też, że mocz przyjmuje niebieski odcień w wyniku zażycia leków przeciwbólowych (indometacyny, amitryptylina) lub na skutek zjedzenia produktu, w którym był jaskrawy barwnik spożywczy.

Podobnie, jak skóra, tak też mocz może zabarwić się na pomarańczowo po zjedzeniu dużych ilości marchwi lub suplementowania beta-karotenu. Pomarańczowe zabarwienie moczu może być wynikiem zażywanych leków, w tym środków przeczyszczających. Czasem świadczy o chorobach wątroby lub poważnym odwodnieniu. 

Czarny mocz jest najczęściej skutkiem zażywania preparatów z żelazem.

Mocz może mieć różne odcienie żółci. Co oznacza jaskrawożółty, niemal fluorescencyjny? Pojawia się u osób, które suplementują witaminy z grupy B. To one, zwłaszcza witamina B12, nadają mu teny odcień. To nie powinno martwić, ale skłonić do przerwania suplementacji. 

Zobacz również:

Badanie ogólne moczu. Jak czytać wyniki?

10 interesujących faktów na temat moczu

Lekkie, świeże i odmładzające. Oto najlepsze fryzury