Owoc mnicha: Właściwości i zastosowania
Owoc mnicha zyskuje coraz większą popularność jako zdrowy i naturalny zamiennik cukru. W tradycyjnej medycynie stanowił lek na otyłość i cukrzycę, a także dolegliwości trawienne i schorzenia układu oddechowego. Łagodził kaszel, nawilżał płuca i oczyszczał drogi oddechowe. Obecnie trwają badania nad skutecznością owoców mnicha w walce z nowotworami. Jakie substancje zawiera ten „chiński lek” i czy warto stosować go zamiast cukru?
Owoc mnicha nazywany jest też owocem Buddy (inaczej Siraitia grosvenorii lub Luo Han Guo), ponieważ po raz pierwszy został opisany w XIII wieku przez mnichów buddyjskich. Roślina jest pnączem i pochodzi z Chin. Jej owoce początkowo są zielone i pokryte drobnym meszkiem. Gdy dojrzewają, przypominają nieco kiwi – są podobnej wielkości i brązowieją. Mają twardą, ale cienką skorupkę, pod którą znajdują się nasiona o sercowatym kształcie. Znajdziemy w nich niezwykle cenne mogrozydy, czyli substancje odpowiadające za intensywnie słodki smak. To dzięki nim Luo Han Guo jest naturalnym słodzikiem. Owoce mnicha zawierają też duże ilości witaminy C oraz białko, w tym kilkanaście ważnych dla naszego zdrowia aminokwasów.
Nie bez przyczyny Luo Han Guo nazywany jest też "owocem nieśmiertelności" – mieszkańcy rejonów, w których uprawia się roślinę, twierdzą, że to właśnie owocom mnicha zawdzięczają długie i zdrowe życie. W tradycyjnej chińskiej medycynie owoc Buddy wykorzystywano do zwalczania bólu gardła, dolegliwości układu pokarmowego, a także chorób układu oddechowego. Ten naturalny słodzik jest 300 razy słodszy od cukru, ale nie zawiera prawie żadnych kalorii i ma zerowy indeks glikemiczny. Nie powoduje więc gwałtownych skoków glukozy we krwi i nie obciąża trzustki. Hamuje ponadto enzymy odpowiedzialne za przekształcanie komórek macierzystych w tkankę tłuszczową. Jego stosowanie pomaga ograniczyć spożywanie cukru, co chroni przed otyłością i zmniejsza ryzyko schorzeń będących jej efektem: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, nowotworów czy chorób serca.
Owoce mnicha wykazują też silne właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające. Wzmacniają odporność i spowalniają namnażanie się niektórych wirusów, na przykład Epsteina-Barr, a także bakterii wywołujących próchnicę. Badania na zwierzętach sugerują również, że substancje znajdujące się w owocach mnicha spowalniają rozwój nowotworu trzustki i skóry.
Owoc mnicha jest wykorzystywany przede wszystkim w przemyśle spożywczym. Pełni rolę naturalnego słodzika, ponieważ jest aż 300 razy bardziej słodki niż zwykły cukier (wykorzystuje się go np. jako zamiennik cukru w słodyczach i słodkich napojach). W przemyśle farmaceutycznym dodaje się go również do syropów na kaszel. Specjaliści twierdzą, że jest lepszą alternatywą dla stewii czy ksylitolu.
Owoc mnicha można spożywać na surowo, ale raczej nikt tego nie robi ze względu na jego specyficzny smak. Luo Han Guo najlepiej wysuszyć, a następnie wydostać jego nasiona i drobno zmielić (proszek można stosować jako zamiennik cukru w deserach i wypiekach). Innym sposobem jest przygotowanie słodkiego wywaru, którego można potem użyć do słodzenia np. napojów. W tym celu wystarczy wyjąć nasiona z jednego owocu, a następnie gotować je przez 30 min w 0,5 litra wody, a po tym czasie odcedzić. Uzyskamy ciemny płyn o korzennym zapachu i lekko orzechowym posmaku.
Luo Han Guo można kupić w sklepach z żywnością azjatycką lub w sklepach internetowych w postaci świeżych lub suszonych owoców (4 sztuki kosztują kilkanaście złotych), ewentualnie jako drobno zmielony proszek.
