Polaku, badaj się! Przydatna lista badań z krwi, których nie możesz zaniedbać
Przegląd samochodu robisz z kalendarzem w ręku raz do roku, ale kiedy ostatnio robiłeś przegląd swojego stanu zdrowia? Polacy nie badają się, to przykry fakt, aktualny i niezmienny od lat. Dodatkowo problem ten pogłębia pandemia koronawirusa i utrudniony dostęp do lekarzy. Tymczasem inne choroby nie poczekają, aż świat poradzi sobie z COVID-19. Warto zatroszczyć się o siebie, bo brak chorób przewlekłych i dobry ogólny stan zdrowia to ważny aspekt w procesie zdrowienia przy wszelkich infekcjach, także koronawirusowych.
Myślisz, że jesteś zdrowy, bo "ogólnie nic ci nie jest"? To za mało. Pamiętaj, że takie choroby, jak miażdżyca, niedoczynność tarczycy czy cukrzyca typu 2., bardzo groźne dla zdrowia i życia, długo nie dają żadnych objawów. Dlatego tak ważne jest regularne badanie się.
Na samą myśl o tym, że masz się kompleksowo zbadać, jest ci słabo i masz wrażenie że tego nie ogarniesz? Właśnie dla ciebie przygotowaliśmy listę najważniejszych badań laboratoryjnych, jakie każdy zdrowy dorosły człowiek powinien wykonać raz do roku.
Badania laboratoryjne - prywatnie czy na NFZ?
Jeśli będziesz wykonywać badania w prywatnej placówce ochrony zdrowia, na większość z nich nie potrzebujesz nawet skierowania. Na coroczny przegląd stanu zdrowia powinien także bez żadnych wymówek skierować cię lekarz pierwszego kontaktu. Wystarczy go o to... poprosić. Niestety, lekarze sami nie dzwonią do pacjentów i nie przypominają o "przeglądzie". Nie przewidziano też kar za brak badań, jak w przypadku mandatu za brak pieczątki w dowodzie rejestracyjnym auta, świadczącej o przebytej kontroli stanu technicznego pojazdu. A może powinny być?
Zdrowie to przecież najcenniejsze co mamy, a według wszelkich statystyk, Polacy są na wstydliwym szarym końcu w Europie, jeśli chodzi o profilaktykę zdrowotną. Najbardziej od badań stronią mężczyźni w średnim wieku, a tuż za nimi osoby starsze. Młode kobiety do badań mobilizuje zwykle ciąża, ale gdy tylko dzieci pojawiają się na świecie, mamy zapominają o swoim zdrowiu. Najwyższa pora to zmienić. Wpisz sobie do kalendarza wykonanie podstawowych badań z krwi jako priorytetową rzecz do zrobienia - niech to będzie twoje postanowienie noworoczne i nowa tradycja.
Oto lista podstawowych badań laboratoryjnych do wykonania raz do roku.
Morfologia
Podstawowe badanie z krwi, które koniecznie należy wykonywać rano i na czczo jest tym, czego absolutnie nie wolno zaniedbywać. Jego celem jest zbadanie składu oraz budowy krwi i osocza. Odchylenia w parametrach morfologii mogą świadczyć o wielu problemach ze zdrowiem, z nowotworami włącznie (złym sygnałem są m.in. znacznie przekroczone normy białych krwinek, odpowiedzialnych za walkę z chorobami). Przy pomocy tego badania można łatwo wykryć niedobory żelaza (świadczy o nim niedokrwistość, czyli za mała ilość krwinek czerwonych, która prowadzi do anemii), niedoboru witaminy B12 czy kwasu foliowego. W ramach morfologii, lub dokładniejszej morfologii z rozmazem, oznaczane jest również OB, czyli odczyn Biernackiego. Określa on szybkość opadania czerwonych krwinek w danym czasie i jeśli jest podniesiony, oznacza, że organizm walczy z jakimś stanem zapalnym.
Profil lipidowy
Lipogram, inaczej profil lipidowy, to badanie z krwi, którego celem jest ocena stężenia trójglicerydów oraz cholesterolu całkowitego (zarówno szkodliwego "złego", na który składają się frakcje lipoprotein niskiej gęstości (LDL), jak i tzw. "dobrego" cholesterolu o wysokiej gęstości (HDL). Podwyższone stężenie lipoprotein LDL to główny czynnik ryzyka chorób serca (np. miażdżycy) - największego zabójcy naszych czasów. Zazwyczaj ludzie zaczynają się martwić o swój cholesterol, kiedy pojawiają się pierwsze problemy z układem krążenia. Jednak choroba zaczyna się lata wcześniej i można jej zapobiegać. Określenie poziomu trójglicerydów pozwoli natomiast ocenić stan zdrowia układu krwionośnego i trzustki.
Glukoza i insulina
Kolejnym po chorobach serca zabójcą Polaków jest cukrzyca typu II. Często pacjenci latami mają problem z podwyższoną glukozą, ale choroba nie daje oczywistych sygnałów, więc gdzie indziej szukają przyczyny swojego złego samopoczucia. Tymczasem do trafnej diagnozy zarówno cukrzycy, jak i innych schorzeń związanych z wytwarzaniem przez organizm nieodpowiednich ilości insuliny lub niewrażliwości na nią (takich jak np. cukrzyca typu I lub insulinoporność), niezbędne jest regularne profilaktyczne badanie poziomu glukozy i insuliny we krwi.
Hormony tarczycy: TSH, FT3, FT4
Zaburzenia funkcjonowania tarczycy są obecnie jednymi z najpowszechniejszych problemów, z jakimi Polacy zgłaszają się endokrynologa. Zwykle jednak, gdy objawy są tak typowe, że nie ma już wątpliwości, co szwankuje, choroba jest już bardzo rozwinięta. Bo nadczynność lub powszechniejsza niedoczynność tarczycy (w tym choroba Hashimoto) dają mnóstwo pozornie błahych i niepowiązanych ze sobą objawów, takich jak zmęczenie, osłabienie, problemy z wagą, rozdrażnienie czy problemy skórne, które często na początku są bagatelizowane, ale długofalowo - sieją w organizmie spustoszenie. Aby sprawdzić, jak działa tarczyca, należy wykonać badanie poziomu TSH, a także innych hormonów: FT3 i FT4. To absolutne minimum do postawienia prawidłowej diagnozy w chorobach tarczycy.
Próby wątrobowe
To kolejne badanie z krwi, które należy wykonywać na czczo. Próby wątrobowe pozwalają ocenić aktywność enzymów wątrobowych oraz stężenie substancji, które wątroba przekształca lub wytwarza. Na podstawie badania oznacza się aktywność AlAT, AspAT, GGTP, ALP i bilirubiny całkowitej. Wyniki prób wątrobowych to dla lekarza ważne informacje, które pozwolą potwierdzić lub wykluczyć, takie choroby jak marskość lub stłuszczenie wątroby, wirusowe zapalenie wątroby, hiperbilirubinemia, osteoporoza, niewydolność nerek, nadczynność tarczycy czy mononukleoza.
Poziom kreatyniny i elektrolitów
To badanie, które często jest zlecane razem z próbami wątrobowymi. Służy oznaczeniu we krwi ilości substancji wydalanych przez nerki. Zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy krwi świadczy o pogorszeniu czynności nerek. Taki wynik może być bardzo pomocny także w diagnostyce cukrzycy i chorób przemiany materii. Jest także istotnym wskaźnikiem stanu zdrowia organizmu osób cierpiących na nadciśnienie lub niedoczynność tarczycy.
Poziom witaminy D
Odpowiedzialna m.in. za odporność organizmu witamina D to jednocześnie jedna z najtrudniej przyswajalnych witamin. Z pokarmem dostarczamy jej sobie śladowe ilości, a nasz organizm może ją wytwarzać tylko wtedy, gdy jest regularnie eksponowany na słońce (co w naszym klimacie nie jest możliwe przez większość roku). Dlatego też Polacy cierpią na chroniczne niedobory tej witaminy. Badanie poziomu witaminy D jest rzadko zlecane przez lekarzy, gdyż jest to badanie stosunkowo drogie, ale jeśli tylko masz podejrzenia, że z twoją odpornością i metabolizmem jest coś nie tak, koniecznie wykonaj to badanie. Tylko oznaczając dokładny poziom witaminy D we krwi, można ustalić prawidłową dawkę suplementu (uwaga - witaminę D można przedawkować!).
Post scriptum. Co jeszcze musisz wiedzieć
Wymienione badania laboratoryjne to tylko najważniejsze z całej listy możliwych i ważnych procedur diagnostycznych w profilaktyce zdrowotnej. Poza badaniami z krwi konieczne jest także regularne sprawdzenie ciśnienia tętniczego, badanie moczu i samobadanie w kierunku raka piersi u kobiet i prostaty u mężczyzn. EKG (elektrokardiografia serca) oraz USG tarczycy i jamy brzusznej (a także szyjki macicy w przypadku pań) powinno być wykonywane przez zdrowego człowieka nie rzadziej niż raz do roku.
***
Wielka loteria na 20-lecie Interii!
ZAGŁOSUJ i wygraj ponad 20 000 złotych - kliknij.
Zapraszamy do udziału w wielkiej loterii. W tym roku świętujemy swoje 20-lecie i mamy dla ciebie niespodziankę. Możesz wygrać gotówkę! Z okazji 20-lecia Interii zapraszamy do Multiloterii. Codziennie do wygrania minimum 20 000 złotych, a w finale nagroda, która z każdym Waszym zgłoszeniem rośnie! Zawalcz o duże pieniądze już teraz !
