Potrzebuję towarzystwa!

Dla prawidłowego rozwoju maluszka - emocjonalnego i społecznego - najważniejsza jest atmosfera miłości, spokoju i pełnej akceptacji. To dzięki niej nauczy się on budowania dobrych, pełnych zaufania relacji z innymi ludźmi. Badania wykazały, że jeśli dziecko w pierwszych latach swojego życia nie stworzy silnego związku emocjonalnego z chociaż jednym dorosłym, będzie miało trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych i budowaniu związków z innymi przez całe życie.

0-6 miesięcy

Mama i ja to jedno

W pierwszych miesiącach życia maluszek nie umie oddzielić siebie od świata zewnętrznego. Ma poczucie, że tworzy z mamą jedną osobę. Skupiony jest na sobie i swoich doznaniach. Dopiero po 3 miesiącach pojawia się u niego coraz więcej uczuć wynikających z kontaktów z innymi ludźmi - maluch żywo reaguje na obecność, głos i mimikę bliskich. Lubi przyglądać się rodzeństwu i odróżnia je od mamy i taty. Ale najważniejsze dla niego jest, by mógł być jak najczęściej blisko ciebie.

Bez słów Maleństwo próbuje porozumiewać się ze światem zewnętrznym od chwili narodzin - za pomocą płaczu i ruchów ciała wyraża swe potrzeby i emocje. Komunikuje, że chce jeść, ma mokro, jest mu niewygodnie lub potrzebuje przytulenia. Okazuje radość, złość lub ból. Przez pierwsze tygodnie uczysz się tego języka, by rozpoznawać potrzeby i uczucia maluszka - wkrótce będziesz już wiedziała, co "mówi". Ważne, by reagować na te wezwania. Dzięki temu dziecko będzie się czuło kochane, szybciej zrozumie też, że wydawanie dźwięków jest skutecznym sposobem komunikowania się z otoczeniem. Spojrzenie w oczy Już w pierwszych tygodniach życia maluch ożywia się, gdy jesteś blisko niego. Uwielbia, gdy nachylasz się i patrzysz mu głęboko w oczy. Całą swoją uwagę skupiasz wtedy na nim. Dzięki temu czuje się dla ciebie ważny. Pełne miłości zainteresowanie buduje jego zaufanie do świata. Uczy też podstawowego kontaktu społecznego, jakim jest patrzenie w oczy podczas rozmowy z drugą osobą.

Prawdziwy uśmiech Ten skierowany wyraźnie do ciebie uśmiech zobaczysz w drugim miesiącu jego życia. To wielki krok maluszka do nawiązania pełnego kontaktu ze światem. Jego uśmiech komunikuje zadowolenie, jest odpowiedzią na twoją pogodną twarz. Zawsze odpowiadaj na uśmiech maleństwa, a gdy jest w złym humorze, nie szczędź pieszczot. Pod koniec drugiego miesiąca życia maluszek zaczyna wydawać pierwsze dźwięki, nazywane głużeniem. Pod koniec szóstego gaworzy - powtarza ciągi sylab "ma ma", "la la", "da da". Mów do dziecka często, odpowiadaj na gaworzenie. Rozmawiaj przy nim z innymi. Tak się nauczy, że język jest ważnym narzędziem nawiązywania kontaktów między ludźmi

6-12 miesięcy

Lęk przed obcymi Dotychczas maluszek był ufny wobec wszystkich. Około 6. miesiąca mogą pojawić się pierwsze oznaki strachu przed nieznanymi osobami. Może rozszlochać się nawet na widok niewidzianej od dwóch tygodni babuni lub wybuchnąć płaczem, gdy tylko na chwilę wychodzisz do drugiego pokoju. Gdy płacze i wyraźnie szuka twojej ochrony - weź go na ręce, przytul, uspokój.

Nauka wspólnej zabawy Malec w tym wieku zaczyna się interesować rówieśnikami, ale jeszcze nie umie się z nimi wspólnie bawić. W czasie spotkania maluchy najpierw są zaciekawione sobą, po chwili jednak mogą zacząć wyrywać sobie zabawki i zachowywać się agresywnie. Brzdące jeszcze długo nie będą umiały razem współdziałać. Nauczą się tego dopiero około 3. roku życia. Staraj się stwarzać jak najwięcej okazji do kontaktów z rówieśnikami - zapraszaj ich do domu, chodźcie z maluchem na place zabaw.

Gesty miłości i przywiązania Kontakt emocjonalny z bliskimi jest teraz lepszy i głębszy. Dziecko zaczyna rozumieć znaczenie pieszczot i uścisków. Potrafi już odwzajemnić gesty miłości i przywiązania. Rozróżnia też nastroje rodziców i reaguje na nie. Śmieje się, gdy rozbawi je obserwowana sytuacja. Uwielbia zabawy, które wymagają bliskiego kontaktu z tobą, np. rymowanki typu: kosi, kosi łapki, sroczka kaszkę warzyła, idzie rak. Maluch uczy się prostych rytuałów, np. robi "pa, pa" na pożegnanie.

12 - 24 miesiące

Pierwsze protesty

Mały człowiek częściej zaczyna manifestować swoją wolę. Gdy uda mu się osiągnąć zamierzony cel, okazuje radość. Jednak kiedy napotka na przeszkodę, potrafi wybuchnąć gniewem. Może ostro zaprotestować, gdy chcemy odebrać mu zabawkę, którą się właśnie bawi. W takich wypadkach najlepszą metodą jest odwrócenie uwagi dziecka. Bądź przygotowana na to, że w najbliższej przyszłości te objawy kształtującej się woli i poczucia niezależności maluszka nasilą się.

Mały wrażliwiec

To czas szczególnej wrażliwości emocjonalnej dziecka. Nawet pogodne i pewne siebie maluchy mogą zacząć przeżywać rozmaite lęki, np. przed ciemnością, burzą czy wymyślonymi stworami. Jest to naturalna faza rozwoju. Maluszek potrafi zaobserwować wiele zjawisk, ale większości z nich nie rozumie. To budzi niepewność. Spokojnie wyjaśniaj, że nic smykowi nie grozi, przede wszystkim otocz go czułością, żeby czuł się zawsze bezpieczny.

Szkoła manier

Dziecko uczy się przez obserwację i naśladowanie dorosłych. Mając dobry przykład, łatwiej przyswoi normy zachowania. Jeśli domownicy używają słów "proszę", "dziękuję", maluch też zacznie je mówić. To samo tyczy słów niecenzuralnych...

Powyżej 2 latek

Odkrywanie płci

Zainteresowanie płcią zazwyczaj zaczyna pojawiać się u dzieci w wieku 2-2,5 lat. Często jest to związane z obserwowaniem załatwiania potrzeb fizjologicznych przez inne dzieci. Dziewczynki np. mogą chcieć robić siusiu na stojąco. Dzieci prowokują też zabawy zmierzające do odkrywania ciała - np. w lekarza - czy podglądają się nawzajem. To normalny przejaw poznawania świata. Pytania dotyczące płci traktuj jak każde inne, nie tworząc wokół nich napięcia.

Współodczuwanie

W trzecim roku życia rodzi się zdolność do odczuwania tzw. uczuć wyższych: współczucia, chęci niesienia pomocy. Pomóż malcowi osiągnąć ten stopień emocjonalnego rozwoju. Ucz go wrażliwości na potrzeby innych, nie wpajaj przekonania, że jest pępkiem świata. Reaguj, gdy w piaskownicy wyrywa koledze łopatkę, namawiaj do dzielenia się zabawkami, czekania na swoją kolej. Osoby, które dbają jedynie o siebie, nie umieją poczuć wspólnoty z innymi ludźmi, czują się samotne i przez to nieszczęśliwe.