Stan przedcukrzycowy: Przyczyny, objawy i leczenie

Prawidłowy poziom glukozy we krwi (na czczo, z surowicy krwi) wynosi od 70 do 99 mg/dL (od 3.9 do 5.5 mmol/L). O stanie przedcukrzycowym mówimy, gdy stężenie glukozy mieści się w przedziale między 100 a 125 mg/dL (od 5.6 do 6.9 mmol/L). Przekroczenie tej normy oznacza cukrzycę. Do pełnej diagnostyki niezbędna jest jeszcze krzywa glikemiczna (tzw. krzywa cukrowa). Krew pobiera się po dwukrotnym (czasem trzykrotnym) spożyciu glukozy, co pozwala określić tolerancję organizmu na glukozę.

Stan przedcukrzycowy zdaniem lekarzy sygnalizuje zaburzenia w gospodarce węglowodanowej. Według badań w ciągu roku rozwija się on do postaci pełnoobjawowej cukrzycy u nawet 5-10 proc. pacjentów. Warto jednak wiedzieć, że stan przedcukrzycowy (jeśli nie towarzyszą mu inne poważne schorzenia, np. nadciśnienie czy otyłość) nie wymaga leczenia farmakologicznego. Poziom glukozy we krwi można obniżyć za pomocą odpowiedniej diety i aktywności fizycznej. Szacuje się, że w Polsce ze stanem przedcukrzycowym zmaga się nawet 2 miliony osób. Jego bagatelizowanie grozi nie tylko cukrzycą, ale też zespołem metabolicznym i powikłaniami miażdżycowymi.

Częstą przyczyną podwyższonego poziomu cukru we krwi jest nadwaga i otyłość, nadciśnienie, zaburzenia w metabolizowaniu tłuszczów, a także insulinooporność (słaba wrażliwość komórek na insulinę, co mocno obciąża trzustkę). Do czynników ryzyka zalicza się też cukrzycę ciążową, urodzenie dziecka ważącego powyżej 4 kg, zespół policystycznych jajników, a także cukrzycę w rodzinie.

Jak objawia się stan przedcukrzycowy?

Stan przedcukrzycowy zazwyczaj nie daje żadnych charakterystycznych objawów. Wykrywa się go podczas rutynowych badań. Jedyne symptomy to napady głodu (szczególnie po posiłku), senność, częstsze niż zazwyczaj odczuwanie zmęczenia i potrzeby drzemki w trakcie dnia, a także wysuszenie skóry.

Leczenie stanu przedcukrzycowego

Leczenie stanu przedcukrzycowego polega przede wszystkim na zmianie stylu życia. Na tym etapie nie włącza się środków farmakologicznych, chyba że pacjent zmaga się z innymi chorobami przewlekłymi (nadciśnieniem, miażdżycą i innymi schorzeniami układu krążenia). Podstawą walki ze zbyt wysokim stężeniem glukozy we krwi jest zbilansowana dieta opierająca się na produktach o niskim indeksie glikemicznym. Równie ważna jest regularna aktywność fizyczna (marszobieg, jazda na rowerze, pływanie, spacery) – przynajmniej 150 minut tygodniowo. Kluczowym celem jest też dążenie do osiągnięcia prawidłowej masy ciała, co zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.

Osoby, u których wykryto stan przedcukrzycowy, powinny jak najszybciej zmienić dietę. To ostatnia szansa, by poziom glukozy we krwi powrócił do normy. Posiłki należy odpowiednio bilansować – węglowodany nie mogą przekraczać 50-60 proc. dziennego zapotrzebowania energetycznego, białka 15-20 proc., a tłuszcze 20-30 proc. Całkowicie wyeliminować należy żywność wysokoprzetworzoną (słone przekąski, słodycze, gotowe dania ze sklepu) oraz alkohol. Ograniczyć powinno się białe pieczywo, makarony i ryż, ponieważ mają wysoki indeks glikemiczny, a także tłuszcze pochodzenia zwierzęcego i sól. Podstawą diety powinny być warzywa, chudy nabiał i mięso oraz zdrowe tłuszcze roślinne. Ważne jest, by wybierać owoce i warzywa o niskim indeksie glikemicznym, a potrawy gotować, dusić lub piec w piekarniku (unikać smażenia).