Tętnicze nadciśnienie płucne: Przyczyny, objawy i leczenie
Tętnicze nadciśnienie płucne (TNP) to tajemnicza choroba, która dopada głównie młodych ludzi. Pierwsze objawy są mało charakterystyczne, a przez to bagatelizowane. Zadyszka po wchodzeniu po schodach, zmęczenie czy brak tchu często kojarzone są z brakiem kondycji i regularnej aktywności fizycznej, osłabieniem organizmu po infekcji czy przepracowaniem. Tymczasem przyczyną jest stopniowe zmniejszanie światła w tętniczkach płucnych i utrudnione oddychanie. Nieleczone schorzenie prowadzi do niewydolności serca i jest zagrożeniem dla życia. Jakie są przyczyny i objawy nadciśnienia płucnego?
Tętnicze nadciśnienie płucne (TNP) to bardzo rzadka i tajemnicza choroba. W Polsce rozpoznaje się ją średnio u 120 osób rocznie, jednak niezdiagnozowanych przypadków może być znacznie więcej. Schorzenie atakuje zwykle ludzi młodych, między 20. a 40. rokiem życia (najczęściej bardzo młode kobiety). Polega na wzroście ciśnienia w tętnicach płuc – naczynia krwionośne stają się coraz grubsze, a jednocześnie zmniejsza się ich światło. Przyczyną jest rozrost mięśni gładkich i pogrubienie śródbłonka w tętnicy płucnej. Tętniczki stopniowo się zarastają, a do pęcherzyków płucnych dociera coraz mniej krwi. Przez to serce musi wykonać więcej pracy, by dostarczyć tlen, a jego prawa komora sukcesywnie się powiększa (musi pompować krew pod większym ciśnieniem). Z czasem serce staje się niewydolne. Tętnicze nadciśnienie płucne może dotknąć każdego, jego przyczyna wciąż nie została potwierdzona. Często wiąże się jednak z innymi chorobami, np. przewlekłą chorobą wątroby, wrodzonymi wadami serca czy chorobami tkanki łącznej. Podejrzewa się też, że TNP może być uwarunkowane genetycznie. Najczęściej jednak stwierdza się idiopatyczne TNP, czyli o nieznanym podłożu.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu chorzy na TNP przeżywali jedynie do 3 lat po wykryciu schorzenia, obecnie nowoczesne leki skutecznie hamują rozwój choroby, pozwalając na normalne życie. Kluczowa jest jednak szybka diagnostyka. Niestety pierwsze objawy są mało charakterystyczne i mylone z innymi chorobami układu oddechowego (np. astmą czy rozedmą), krążeniowego (chorobą wieńcową), a nawet problemami natury psychicznej (nerwicą, przewlekłym stresem).
W początkowym stadium choroby występują duszności, w tym napadowe duszności nocne i uczucie zmęczenia. Z czasem brak tchu pojawia się podczas wysiłku fizycznego, a następnie nawet w trakcie zwykłych czynności, takich jak schylanie się czy wchodzenie po schodach. Zmęczeniu zaczyna towarzyszyć ból w klatce piersiowej, stan przedomdleniowy oraz chrypka. U niektórych pacjentów dochodzi też do krwioplucia.
Diagnostyka TNP w pierwszej kolejności polega na wykluczeniu częstszych i równie groźnych schorzeń. Pomocne jest echo serca (pozwala ocenić skurczowe ciśnienie w tętnicy płucnej) oraz rentgen klatki piersiowej (poszerzenie pnia i głównych gałęzi tętnicy płucnej może świadczyć o chorobie). Konieczna może być również tomografia komputerowa, scyntygrafia perfuzyjna płuc, arteriografia płuc oraz badanie hemodynamiczne.
Obecnie w terapii TNP stosuje się leki nowej generacji (prostanoidy czy inhibitory), które skutecznie regenerują naczynia krwionośne i zapobiegają wzrostowi ciśnienia w płucach i sercu. Niektórzy pacjenci nie reagują jednak na leczenie farmakologiczne, a wtedy jedynym ratunkiem może być przeszczep płuc.
