Zapobiegaj upadkom i żyj dłużej

Upadki dotyczą od 25 do 40 proc. osób w wieku 65+. Ich skutki często pociągają za sobą konieczność leżenia w szpitalu i operacji, a w konsekwencji pogorszenie sprawności i utratę samodzielności.

Długotrwała rekonwalescencja często wymaga unieruchomienia. Może to wywołać powikłania, np. zakrzepicę żył głębokich, odwodnienie, zapalenie płuc, odleżyny, przykurcze. Aż 10 proc. starszych osób po złamaniu szyjki kości udowej umiera w 2 miesiące od wypadku. Jak im zapobiegać?

Wprowadź zmiany w domu. Zrezygnuj z chodników i dywaników. Seniorzy często chodzą drobnym krokiem, bez odrywania podeszwy od podłoża. Mają zwolnione reakcje. Łatwo się potykają. Na śliskich podłogach i schodach połóż wykładzinę dywanową przymocowaną listwami. Zlikwiduj "pułapki" - progi i przedmioty w ciągach komunikacyjnych (np. rośliny doniczkowe, buty, pudełka, koszyki). Puste przejścia zapobiegną potknięciom.

Warto wymienić wannę na prysznic. Dla seniora najlepsza jest kabina z poręczami i stabilnym miejscem do siedzenia. Poproś lekarza o przegląd przyjmowanych leków pod kątem interakcji. Osoby po 65. roku życia przyjmują średnio 5 leków przepisanych przez lekarza i 2 bez recepty. Stwierdzono, że już stosowanie 4 preparatów sprzyja upadkom. Niekorzystne interakcje leków mogą powodować obniżenie poziomu glukozy we krwi lub obniżenie ciśnienia. To z kolei może być przyczyną zawrotów głowy.

Nie wstawaj szybko z fotela czy łóżka. Aż 1/3 upadków ma miejsce przy wstawaniu - osoby starsze mogą mieć spadki ciśnienia krwi związane ze zmianą pozycji. Najbardziej narażeni są cierpiący na żylaki kończyn dolnych. Gwałtowne niedociśnienie podczas dynamicznej zmiany pozycji ciała może wyzwalać zawroty głowy i upadki. Najpierw usiądź na łóżku, potem powoli spuść nogi i wstawaj, opierając się o krzesło czy fotel stojący obok.

Nie używaj klapek i przydeptanych kapci. Noś buty wygodne, na niskim obcasie, stabilne, z miękkimi, nieśliskimi podeszwami. Rozwiązujące się sznurowadła mogą spowodować potknięcie.

Dużo pij. U seniorów często występuje długotrwałe odwodnienie spowodowane zmniejszonym łaknieniem i pragnieniem, lekami, chorobami, np. cukrzycą. To wywołuje osłabienie, ospałość, bóle i zawroty głowy, co może stać się przyczyną upadku. Miej stale pod ręką butelkę lub szklankę z wodą, herbatką owocową lub sokiem i popijaj małymi łykami.

Dbaj o kości i mięśnie. Suplementuj witaminę D3, przyjmując (po konsultacji z lekarzem) co najmniej 2000 jednostek przez okrągły rok. Lecz osteoporozę i inne choroby przewlekłe.

Utrzymuj prawidłową masę ciała - lżej ci będzie się poruszać. Staraj się być aktywna fizycznie. Nie wystarczy krzątanie się po domu. Regularne, codzienne spacery wzmocnią twoje mięśnie i kości, poprawią koordynację ruchów i kondycję. Obawiasz się upadku na przechadzce? Spaceruj z kijkami.

Więcej światła to mniej wypadków! Dobrze oświetlaj mieszkanie. Osoby starsze potrzebują więcej światła, by dostrzec przeszkodę (65-latek musi mieć oświetlenie 4 razy silniejsze niż 20-latek). Trudniej im ocenić odległości. Jaskrawe światło oślepia ich. Kup długowieczne żarówki LED (nie będzie trzeba się wspinać, by je wymieniać!). Odwiedzaj okulistę, wymieniaj okulary i - jeśli masz zaćmę - usuń ją. Trasę z łóżka do toalety musisz dobrze widzieć także nocą. Oświetl ją, umieszczając w gniazdkach po drodze lampki czuwające. Nie mają kabla, o który można się potknąć. Takie urządzenie zużywa mało prądu (0,1 wata) i można je kupić nawet za kilka lub kilkanaście złotych.