Paracelsus ostrzegał, że te same rośliny, które zawierają substancje lecznicze, w zbyt dużej dawce mogą zaszkodzić.
Oto kilka najbardziej popularnych roślin o właściwościach terapeutycznych, które w nadmiarze są szkodliwe.
Mak. Paracelsus zalecał wyciąg z makówki na ból głowy. Jak dowiodły późniejsze badania, miał rację. Obecnie najmocniejsze środki przeciwbólowe stosowane przy tej dolegliwości to leki opioidowe. Mają one wspólne źródło - mak lekarski, z którego korzystał Paracelsus. Napar z płatków maku polnego ma działanie uspokajające i kojące ból. Pomaga też przy infekcjach dróg oddechowych i nocnych napadach kaszlu. Trzeba go używać zgodnie z zaleceniem producenta. Przedawkowany może spowodować nadmierne uspokojenie, senność, nudności.
Glistnik jaskółcze ziele. Zgodnie z nauką Paracelsusa wykorzystywano go do leczenia żółtaczki i chorób wątroby. Jak się okazało, miało to sens, bo substancje zawarte w zielu działają żółciopędnie, przeciwbakteryjnie i przeciwbólowo. Niestety, jak dowodzą badania, zawarte w glistniku alkaloidy mogą uszkadzać wątrobę. Ze względu na własności toksyczne leczenie tą rośliną może być prowadzane tylko za wiedzą i pod kontrolą lekarza. By uniknąć przedawkowania, trzeba sprawdzić, czy nie ma go w składzie używanych mieszanek i preparatów ziołowych.
Komosa biała. Dziś uważana jest za chwast. W czasach Paracelsusa uprawiana była jak zboże. Z jej nasion robiono mąkę i kaszę. Komosa jest toksyczna, ale łatwo ją unieszkodliwić - wystarczy ugotować, a następnie odlać wodę. W zielarstwie stosowana jest do gojenia ran, przy kaszlu i przewlekłym zapaleniu oskrzeli. Trzeba jednak uważać, bo po jej spożyciu może wystąpić uczulenie na słońce, z obrzękiem i zmianą barwy skóry.
Jałowiec. Napar z jego jagód Paracelsus zalecał przy infekcji dróg moczowych i cukrzycy, w chorobach płuc, wątroby i nerek, dla "oczyszczenia krwi". Badania naukowe potwierdzają, że olejek jałowcowy ma działanie grzybobójcze i antybakteryjne. Używanie jałowca po leczeniu antybiotykiem zakażeń dróg moczowych zapobiega nawrotom choroby. Preparatów z jałowca nie wolno używać przez dłuższy czas, bo mogą powodować stany zapalne nerek i przewodu pokarmowego. Bezwzględnie nie mogą stosować ich kobiety w ciąży.
Nawłoć. Działa moczopędnie i przeciwzapalnie: zaleca się ją w stanach zapalnych dróg moczowych. Pomaga pozbyć się kamieni nerkowych. Działa pomocniczo w leczeniu nadciśnienia tętniczego, trudno gojących się ran i owrzodzeń, a także stanów zapalnych jamy ustnej i gardła. Dzięki właściwościom moczopędnym nawłoć doskonale oczyszcza organizm z toksyn. Jest także środkiem przeciwreumatycznym. Zawiera rutynę, która pomaga przy problemach z nieszczelnymi naczynkami krwionośnymi. Odkaża i wspomaga gojenie się ran. Jednak roślina ta może być niebezpieczna, właśnie z powodu właściwości odwadniających organizm i groźby wystąpienia obrzęku serca lub nerek.
Paracelsus - Ojciec nowożytnej medycyny. Jego prawdziwe imię i nazwisko brzmi Phillippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim. Urodził się 10 XI 1493 roku w Szwajcarii. Zmarł 24 IX 1541 roku. Był lekarzem i przyrodnikiem, profesorem uniwersytetu w Bazylei. Badał trujące rośliny i różne substancje pod kątem ich leczniczych właściwości. Twierdził, że to dawka (a nie substancja) sprawia, że coś jest trucizną. Dziś wiemy, że miał rację. Wiele medykamentów naturalnych i syntetycznych opiera się bowiem na zjawisku hormezy - w małych dawkach działają one na organizm korzystnie, natomiast w dużych szkodzą. Paracelsus opracował też metody przetwarzania surowców roślinnych w taki sposób, aby wydobyć z nich aktywne składniki lecznicze.
Nalewka z jałowca na artretyzm i przy nerwobólach. 2 łyżki dojrzałych owoców jałowca lekko rozgnieć, zalej 200 ml spirytusu i odstaw na 2 tygodnie. Przecedź. Przy kłopotach z drogami żółciowymi lub artretyzmem zażywaj 3 razy dziennie po 5 kropli nalewki na łyżeczce cukru lub rozcieńczonych wodą. Nalewkę można też stosować do nacierania w bólach reumatycznych i nerwobólach.
Odwar z glistnika uśmierza bóle jelitowe i miesiączkowe. Pół łyżki stołowej ziela zalej letnią wodą i lekko ogrzewaj na parze przez 30 minut. Po ostudzeniu przecedź. Pij 3 razy dziennie po 1-2 łyżki.
Napar z nawłoci do płukania gardła. Zalej łyżkę suszu szklanką wrzątku, zostaw na 15-20 minut. Używaj ciepłego w infekcjach górnych dróg oddechowych. I do przemywania zranionej skóry - to przyspieszy gojenie.
